Efekty toksycznego dzialania olowiu i wybranych insektycydow fosforoorganicznych w organizmie szczura. I. Zmiany w aktywnosci fosfatazy alkalicznej [ALP] oraz stezeniu glukozy w surowicy szczurow narazonych na olow, fenitrotion i foschlor oraz olow z fenitrotionem i olow z foschlorem

• Autorzy: Barski D , Zasadowski A.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące wpływu ołowiu, fenitrotionu i foschloru na aktywność fosfatazy alkalicznej (ALP) i stężenie glukozy w surowicy krwi szczurów w różnych okresach czasu po intoksykacji pojedynczej oraz mieszanej. Po jednorazowym poda­niu fenitrotionu lub foschloru w dawce 50 mg/kg m.c. obserwowano istotny wzrost aktywności fosfatazy alkalicznej w surowicy w porównaniu z wartością grupy kontrolnej. W grupach zwierząt zatruwanych ołowiem i fenitrotionem aktywność ALP w początkowej i końcowej fazie eksperymentu była wyższa w stosunku do aktywności tego enzymu u szczurów narażonych wyłącznie na ten insektycyd, a w przypadku intoksykacji ołowiem i foschlorem prawie we wszystkich okresach doświadczenia - obniżona. Poziom glukozy był podwyższony u szczurów, którym podano wyłącznie fenitrotion, a zwłaszcza między 6. a 24. godziną eksperymentu. Wcześniejsza aplikacja ołowiu przed fenitrotionem spowodowała istotny spadek poziomu tego parametru w tym okresie. W grupach szczurów zatruwanych foschlorem oraz ołowiem i foschlorem stężenie glukozy ulegało niewielkim wahaniom, z tendencją spadkową w stosunku do kontroli. Jedynie po dawce frakcjonowanej Pb(II) i foschlorze, w 7. i 21. dniu wystąpił wzrost poziomu glukozy w porównaniu z kontrolą, a w 12. godz., 7. i 21. dniu w stosunku do zwierząt narażonych wyłącznie na foschlor.

EN

This paper describes the influence of lead, fenitrothion and foschlor on alkalic phosphatase (ALP) activity and the concentration of glucose in rat blood serum in different periods of time after individual or mixed intoxication. After a single dose of fenitrothion or foschlor of 50 mg/kg (body weight) a significant increase in alkalic phosphatase activity was observed in serum when compared with the control group values. In the group of animals intoxicated with lead and fenitrothion, the ALP activity in the initial and final phase of the experiment was higher than the activity of this enzyme in rats intoxicated with only one insecticide. And in the case of intoxication with lead and foschlor, the activity was lowered in almost all experiment phases. The glucose concentration was elevated only in rats that were poisoned with fenitrothion itself and particularly between the 6th and the 24th hour of the experiment. The previous applica­tion of lead prior to fenitrothion resulted in a significant fall in the glucose level during this period. In rats intoxicated with foschlor as well as with lead and foschlor, the glucose concentration did not change significantly but had a tendency to fall compared with the control group. Only after the fractionated dose of Pb (II) and foschlor on the 7th and 21th day was the glucose level higher than the control values and in the 12th hour of the 7th and 21th day compared to animals intoxicated only with foschlor.

Słowa kluczowe

PL

zwierzeta doswiadczalne; szczury; insektycydy fosforoorganiczne; aktywnosc enzymatyczna; zatrucia; zatrucia mieszane; metale ciezkie; olow; fenitrotion; foschlor; toksycznosc; fosfataza zasadowa; badania krwi; glukoza; poziom glukozy

EN

experimental animal; rat; organophosphate insecticide; enzyme activity; poisoning; mixed poisoning; heavy metal; lead; fenitrothion; foschlor; toxicity; alkaline phosphatase; blood test; glucose; glucose level

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Academiae Agriculturae ac Technicae Olstenensis. Veterinaria
• Rocznik: 1997
• Tom: 25
• Opis fizyczny: s.85-99,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Barski D

• Akademia Rolniczo-Techniczna, Olsztyn

autor

Zasadowski A.

Bibliografia

• Abdulla M., Chmielnicka J. 1990. New Aspects on the Distribution and Metabolism of Essential Trace Elements After Dietary Exposure to Toxic Metals. Biol. Trace. Elem. Res., 23: 25-53.
• Agarwal S.B. 1993. A clinical, biochemical, neurobehavioral and sociopsychological study of 190 patients admitted to hospital as aresult of acute organophosphorus poisoning. Environ. Res., 62 (1): 63-70.
• Bessey O.A., Lowry O.M., Brock M.J. 1946. A method for the rapid determination of alkaline phosphatase with five cubic millimeters of serum. J. Biol. Chem., 164: 321-330.
• Bodak E., Kołacz R., Dobrzański Z. 1996. Metale ciężkie - warunki narażenia i mechanizmy obronne u zwierząt. Med. Wet., 52 (10): 619-626.
• Boyes W.K., Tandon P., Barone S.Jr., Padilla S. 1994. Effects of organophosphates on the visual system of rats. J. Appl. Toxicol., 14 (2): 135-143.
• Bulusu S., Chakravarty I. 1987. Effects of subacute administration of three organopho­sphorus pesticides on the hepatic phosphatase under various nutritional conditions. Environ. Res., 44 (1): 126-135.
• Burkey R.T., Nation J.R. 1994. Brain stimulation reward following chronic lead exposure in rats. Behavioral Neurose., 108 (3): 532-536.
• Cempel M., Janicka K., Krechniak J. 1988. Interakcja kadm - kwas acetylosalicylowy w organizmie szczurów. II. Wybrane badania laboratoryjno-diagnostyczne. Bromat. Chem. Toksykol., 21 (1): 47-51.
• Chishti M.A., Rotkiewicz T. 1992. Ultrastructural alterations produced in cockerels after mercuric chloride toxicity and subsequent interaction with an organophosphate insectici­de. Arch. Environ. Contam. Toxicol., 22: 445-451.
• Dieter M.P., Luďke J.L. 1975. Studies on combined effects of organophosphates and heavy metals in birds. I. Plasma and brain Cholinesterase in Coturnix Quail fed methyl mercu­ry and orally dosed with parathion. Bull. Environ. Contam. Toxicol., 13 (3): 257-262.
• Dudek В. 1993. Efekty toksyczne ołowiu u dzieci. Med. Pracy, 44 (Supl.l): 101-114.
• Fullmer C.S., Rosen J.F. 1990. Effect of dietary calcium and lead status on intestinal calcium absorption. Environ. Res., 51: 91-99.
• Harada K., Ohmori S., Nagano M., Miura H. 1990. Effects of lead oh drug metabolizing enzymes, cytochrome P-450 and hemeoxygenase in rats. Jap. J. Ind. Health, 32 (1): 33-40.
• Ichiba M., Tomokuni K. 1987. Urinary excretion of 5-hydroxyindoleacetic acid, delta-aminole- vulinic acid and coproporphyrin isomers in rats and men exposed to lead. Toxicol. Lett., 38 (1-2): 91-96.
• Jehan Z.S., Motlag D.B. 1994. Biochemical changes in the blood and liver of metal-treated rats. Med. Sei. Res., 22 (7): 499-501.
• Khali-Manesh F., Gonick H.C., Cohen A.H. 1993. Experimential model of lead nephropaty. III. Continuous low - level lead administration. Arch. Environ. Health, 48 (4): 271-278.
• Kittel M. 1983. Toksykodynamika przewlekłych zatruć małymi dawkami ołowiu. Post. Hig. Med. Dośw., 37: 325-344.
• Kryteria zdrowotne środowiska. T.3. Ołów. 1982, PZWL, Warszawa.
• Kuleta Z. 1980. Wpływ trichlorfonu na zachowanie się aktywności enzymatycznej u owiec. Zesz. Nauk. ART Olszt., Weterynaria, 12: 3-47.
• Łozowski S.Z., Klukowska L. 1976. Wpływ chronicznego zatruwania chlorfenwinfosem na poziom glukozy i wolnych kwasów tłuszczowych we krwi szczurów. Bromat. Chem. Toksykol., 9 (1): 47-51.
• Marrs T.C. 1993. Organophosphate poisoning. Pharmacol. Ther., 58 (1): 51-66.
• McEvoy J.D., McCoy M. 1993. Acute lead poisoning in a beef herd associated with contami­nated silage. Vet. Rec., 132 (4): 89-90.
• Murase Т., Horiba N., Goyto I., Yamato O., Ikeda Т., Sato K., Jin K., Inaba M., Maede Y. 1993. Erythrocyte ALA-D activity in experimentally lead-poisoned ducks and its change during treatment with disodium calcium EDTA. Res. Vet. Sei., 55 (2): 252-257.
• Murata K., Aram S., Yokoyama K., Uchida E., Fujimura Y. 1993. Assessment of central, peripheral, and autonomic nervous system functions in lead workers: neuroelectrophysiological studies. Environ. Res., 61 (2): 323-336.
• Olędzka R., Sikorski S. 1991. Gospodarka wapniowo-fosforanowa u szczurów narażonych na działanie karbarylu. Bromat. Chem. Toksykol., 24 (2): 120-132.
• Podolak-Majczak M., Tyburczyk W. 1986. Wpływ skojarzonego działania azotynu sodu i karbarylu na organizm szczura. IV. Działanie hepatotoksyczne. Bromat. Chem. Toksy­kol., 19 (3): 161-166.
• Reena K., Ajay K., Sharma C.B. 1989. Haematological changes induced by dimethoate in rat. Arch. Ind. Hyg. Toxicol., 40 (l):23-27.
• Sagan Z. Oznaczenie glukozy we krwi. Laboratoryjne metody diagnostyczne. 1967, Red. Krawczyński J., Osiński Т., PZWL, Warszawa.
• Shtabsky B.M., Fedorenko V.I., Kandul S.V., Kagan Y.S. 1993. Combinatory toxicity of some agrochemicals and heavy metals for rats. Comunication 1. Dimethyl-2,2,2-trichloro-l- -hydroxyethyl phosphonate (trichlorphon) and lead. Fresenius Environ. Bull., 2: 375-379.
• Stępniewska E., Stępniewski M., Szafran M. 1969. Wartości prawidłowe i zmienność wyników oznaczeń aktywności zasadowej fosfatazy w surowicy krwi u dzieci w zależności od wieku przy zastosowaniu p-nitrofenolu jako substratu. Pol. Tyg. Lek., 30: 1157-1159.
• Sultatos L.G. 1994. Mammalian toxicology of organophosphorus pesticides. J. Toxicol. Envi­ron. Health, 43 (3): 271-289.
• Szarek J., Rotkiewicz Т., Zasadowski A. 1992. Obraz patomorfologiczny narządów wewnętrz­nych szczurów intoksykowanych octanem ołowiawym i insektycydami fosforoorganiczny­mi. I. Wpływ jednorazowej dawki octanu ołowiawego, fenitrotionu, metylobromfenwinfosu oraz octanu ołowiawego z fenitrotionem i octanu ołowiawego z metylobromfenvinfosem. Bromat. Chem. Toksykol., 25 (2): 155-161.
• Szarek J., Rotkiewicz Т., Zasadowski A. 1993. Obraz patomorfologiczny narządów wewnętrz­nych szczurów intoksykowanych octanem ołowiawym i insektycydami fosforoorganiczny­mi. II. Wpływ jednorazowej dawki octanu ołowiawego podanej w sposób frakcjonowany oraz dawki frakcjonowanej octanu ołowiawego z fenitrotionem i metylobromfenwinfosem. Bromat. Chem. Toksykol., 26 (2): 129-135.
• Tyburczyk W., Borkowska J. 1988. Działanie niskich dawek pestycydów fosforoorganicznych na organizm szczurów. Bromat. Chem. Toksykol., 21 (2): 136-141.
• Vyskocil A., Pancl J., Tusl M., Ettlerova E., Semecky V., Kasparova L., Lauwerys R., Bernard A. 1989. Dose-related tubular dysfunction in male rats chronically exposed to lead. J. Appl. Toxicol., 9: 395-399.
• Wallace G.A., Wallace A. 1994. Lead and other potentially toxic heavy metals in soil. Soil Sci. Plant Analys., 25: 137-141.
• Winder C., Kitchen I. 1984. Lead Neurotoxicity: A Review of the Biochemical, Neurochemical and Drug Induced Behavioural Evidence. Prog. Neurobiol., 22: 59-87.
• Wysocka-Paruszewska В., Biel-Baranowska M. 1979. Effects of chronic lead administration on noradrenaline level and Cholinesterase activity in adult rat brain. Pol. J. Pharmacol. Pharm., 31: 399-405.
• Yeary R.A., Eaton J., Gilmore E., North В., Singell J., 1993. A multiyear study of blood Cholinesterase activity in urban pesticide applicators. J. Toxicol. Environ. Health, 39: 11-25.
• Zasadowski A., 1993, Studies on the Coupled-effect of Lead and Methylbromfenvinphos (IPO-63) on Rat Organisms. Pol. J. Environ. Studies, 2 (2): 27-30.
• Zasadowski A., Barski D., Terlecka A., Spodniewska A. 1993. Zmiany w parametrach bioche­micznych u szczurów intoksykowanych wybranymi ksenobiotykami. Acta Acad. Agricult. Tech. Olst., Veterinaria, 21: 195-204.
• Żechałko A., Biernat. J, Szymczak J. 1985. Wpływ niedoborów wapnia na wskaźniki hemato- logiczne oraz aktywność enzymatyczną osocza i wątroby szczurów zatruwanych Pb, Cd, Hg oraz Pb+Cd+Hg. Bromat. Chem. Toksykol., 18 (3):165-172.