Rhodiola rosea L. [rozeniec gorski] - stan badan biotechnologicznych

• Autorzy: Krajewska-Patan A , Dreger M. , Gorska-Paukszta M. , Lowicka A. , Furmanowa M. , Mrozikiewicz P.M.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rhodiola rosea L., roseroot (Golden root, Arctic root) is a herbaceous perennial plant offam- ily Crassulaceae. It is widely distributed in Arctic and mountainous regions of Asia, North America and Europe. Roseroot is a popular plant in traditional Asian medicine, reported to stimulate the nervous system, enhance physicial and mental work performance, eliminate fatigue, and possess adaptogenic, cardioprotective, anticancer and antioxidant properties. Some activities of Rhodiola rosea extracts have been proved in pharmacological and clini­cal studies. The psychostimulating activity is the most interesting aspect of the plantand raises great hopes for the implementation in medicine and food supplements.The roots of Rhodiola rosea contain a range of biologically active compounds: phenylpro- panoids (rosavins), phenolic compounds (salidroside), monoterpens, flavonoids, p-tyrosol, organic acids. Extracts of this plant induce favorable changes in a variety of diverse of physiological functions, including neurotransmitter levels, central nervous system activ­ity and cardiovascular function. The stimulating effect on the central nervous system has been associated to changes of dopamine and serotonin levels in brain. The adaptogenic properties of Rhodiola rosea have been attributed to its ability to influence level and activity of monoamines and opioid peptides such as beta-endorphins. The antioxidant and protec­tive properties of different kind of tissues of the extract of roseroot have been proved in many studies.The biotechnological investigations on Rhodiola rosea have been carried out in many coun­tries (Russia, Germany, Finland, Poland and others). The main goal of the researchers is to enhance the content of biologically active compounds in tissue cultures by elicitation or biotransformation methods. Nowadays a growing interest of pharmaceutical, cosmetic and food industries is observed in this new alternative way of obtaining valuable raw plant material.

EN

Rhodiola rosea L. (różeniec górski) to bylina należąca do rodziny Crassulaceae, występująca na terenach północnych Azji, górskich regionach Europy oraz w subarktycznych rejonach Ameryki Północnej. Różeniec górski od wieków jest stosowany w tradycyjnej medycynie azjatyckiej. Przypisuje mu się działanie stymulujące ośrodkowy system nerwowy, działanie zwiększające fizyczną i umysłową wydolność organizmu, zmniejszające zmęczenie, a także działanie adapto- genne, kardiochronne, przeciwnowotworowe i przeciwutleniające. Istnieje niewiele badań farmakologicznych czy klinicznych potwierdzających tak szeroki zakres działania wyciągów z Rhodiola rosea. Najbardziej interesującym aspektem działania tej rośliny są jej własności psychostymulujące, które wzbudzają duże nadzieje na wykorzystanie w medycynie lub w do­datkach funkcjonalnych diety. Korzenie różeńca górskiego zawierają bardzo wiele związków biologicznie czynnych, takich jak fenylopropanoidy (rozawiny), związki fenolowe (salidrozyd), monoterpeny, flawonoidy, p-tyrozol i kwasy organiczne. Wyciągi z różeńca mają rozległy za­kres działania fizjologicznego, włącznie ze zmianą poziomu neurotransmiterów, aktywnośa centralnego układu nerwowego i układu krążenia. Psychostymulujące działanie kojarzone jest ze zmianami poziomu dopaminy i serotoniny w mózgu. Własności adaptogenne wiąże się ze zdolnością wpływania na poziom i aktywność niektórych monoamin i peptydów opioidowych, takich jak beta-endorfiny. Aktywność przeciwutleniająca i działanie ochronne na różne tkanki organizmu wyciągów z Rhodiola rosea potwierdzono w licznych pracach naukowych. Biotechnologiczne badania nad różeńcem górskim są prowadzone w wielu krajach (m.in. w Rosji, Finlandii, Niemczech i Polsce). Celem naukowców jest zwiększenie zawartości związków biologicznie czynnych w kulturach tkankowych za pomocą elicytacji czy biotrans- formacji, co jest spowodowane wzrastającym obecnie zainteresowaniem przemysłu farma­ceutycznego, kosmetycznego i spożywczego nowymi, alternatywnymi sposobami otrzymy­wania cennego surowca roślinnego.

Słowa kluczowe

PL

dzialanie farmakologiczne; substancje biologicznie czynne; rozeniec gorski; metody biotechnologiczne; hodowla in vitro; Rhodiola rosea

• Wydawca: -
• Czasopismo: Herba Polonica
• Rocznik: 2005
• Tom: 51
• Numer: 3-4
• Opis fizyczny: s.50-63,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Krajewska-Patan A

• Instytut Roslin i Przetworow Zielarskich, ul.Libelta 27, 61-707 Poznan

autor

Dreger M.

autor

Gorska-Paukszta M.

autor

Lowicka A.

autor

Furmanowa M.

autor

Mrozikiewicz P.M.

Bibliografia

• 1. Szafer W, Kulczyński S, Pawłowski B. Rośliny Polskie. PWN. Warszawa 1986:256.
• 2. Gossudarstvennaya Farmakopeya. Rhizomate et Radices Rhodiolae roseae IX Izd., Moskva 1983.
• 3. Gossudarstvennaya Farmakopeya. Rhizomate et Radices Rhodiolae roseae. XI Izd. Moskva 1990.
• 4. Zapesochnaya G, Kurkin V Cinnamic glycosides of Rhodiola rosea rhizomes. Khim Prirod Soed 1982; 6:723.
• 5. Kir'yanov A, Bondarenko L, Kurkin V, Zapesochnaya G. Chromatospectrophotometric assay for measuring rosavidin in Rhodiola rosea rhizomes. Khim-Farm Zh 1988; 22(4):451.
• 6. Kir'yanov A, Bondarenko L, Kurkin V Zapesochnaya G i wsp. Determination of biologically active consistuents of Rhodiola rosea rhizomes. Kim-Prir Soedin 1991; 3:320.
• 7. Kurkin V, Zapesochnaya G, Shchavlinskii A i wsp. Russ. Otkrytiia, Izobretaniia, 1985: 27,30 Patent.
• 8. Saratikov AS, Krasnov EA, Khnykina LA i wsp. (1968). Rhodioloside, a new glicoside from Rhodiola rosea and its pharmacological properties. Pharmazie 1970; 23(7):392-395.
• 9. Dubichev A, Kurkin W, Zapesochnaya G, Vorontsov V. HPLC study of Rhodiola rosea rhizomes. Khim Prir
• 10. Soedin 1991; 2:188.
• 10. Furmanowa M, Skopińska-Różewska E, Rogala E, Hartwich M. Rhodiola rosea L. in vitro culture - phytochemical analysis and antioxidant action. Acta Soc Bot Pol 1998; 67:69.
• 11. Kurkin V, Zapesochnaya G. Chemical composition and pharmacological properties of Rhodiola sp. Plants Review. Khim-Farm Zh 1986; 20(10):1231.
• 12. Kurkin V, Zapesochnaya G, Klyaznika V. Rhodiola rosea rhizome flavonoids. Khim Prir Soedin 1982; 5:581.
• 13. Kurkin V, Zapesochnaya G, Shchavlinskii A. Flavonoids of rhizomes of Rhodiola rosea. III. Khim Prir Soedin 1984:5:657.
• 14. Zapesochnaya G, Kurkin V. Flavonoids of Rhodiola rosea rhizomes. 1. Khim Prirod Soed 1983; 1:23.
• 15. Kurkin V, Zapesochnaya GG, Kir'yanov AA i wsp. Quality of raw Rhodiola rosea L. material. Khim-Farm Zh 1989:23,11.
• 16. Brown RP, Gerbarg PL, Ramazanov Z. Rhodiola rosea: a phytomedicinal overview. Herbal Gram 2002; 56:40-52.
• 17. Akgul Y, Ferreira D, Abourashed EA, Khan 1A. Lotaustralin from Rhodiola rosea roots. Fitoterapia 2004; 75(6):612-4.
• 18. Rohloff J. Volatiles from rhizomes of Rhodiola rosea L. Phytochemistry 2002; 59:655:61.
• 19. Ramazanov B, Switzer L, Appell B. The complete adaptogen for chronic stress disorder. Ed. Blumenthal M, 2002.
• 20. Kelly GS. Rhodiola rosea: a possible plant adaptogen. Altern Med Rev 2001; 6(3):293.
• 21. Ptaźnik A. Leki psychostymulujące i psychodysleptyczne [w:] Farmakologia. Podstawy farmakoterapii II. Red. Kostowski W, Werman ZS. Wyd. III. PZWL. Warszawa 2003.
• 22. Bloom FE. Neurotransmission and the central nervous system |w:] Bloom FE. Neurotransmission and the central nervous system [w:] Goodman LS i Gilman A. Pharmacological basis of therapeutics. McGrew-Hill. New York 2001:293-320.
• 23. Rothmann RB, Baumann MH, Monoamine transportes and psychostimulant drugs. EurJ Pharmacol 2003; 479:23-40.
• 24. Stefański R. Uzależnienie od amfetaminy: charakterystyka neurobiologicznokliniczna. Alkoholizm i Narkomania 2001; 14(1).
• 25. Vetulani J. Uzależnienia lekowe: mechanizmy neurobiologiczne i podstawy farmakoterapii. Alkoholizm i Narkomania 2001; 14:13-58.
• 26. O'Brien CP. Drug addiction and drug abuse. W: Goodman LS i Gilman A. Pharmacological basis of therapeutics. McGrew-Hill. New York 2001:621-642.
• 27. Darbinyan V, Kteyan A, Panossian A i wsp. Rhodiola rosea in stress induced fatigue: a double blind cross-over study of a standarized extract SHR-5 with a repeated low-dose regiment on the mental performance of healthy physicians during night duty. Phytomedicine 2000; 7(5):365-71.
• 28. Spasov AA, Wilkman GK, Mandrikov VB i wsp. A double-blind, placebo-controlled pilot study of the stimulating and adaptogenic effect of Rhodiola rosea SHR-5 extract on the fatigue of students caused by stress during an examination period with a repeated low-dose regimen. Phytomedicine 2000; 7(2):85-9.
• 29. Panossian A, Wikman G, Wagner H. Plant adaptogens. III. Earlier and more recent aspects and concept on their mode of action. Phytomedicine 1999; 6(4):287-300.
• 30. Revina TA. Effect of stimulators of the central nervous system on carbohydrate and high energy phosphorylated compound metabolism in the brain during intense muscular workload [dissertation]. Tomsk, Russia. Tomsk State Medicinal Institute 1969.
• 31. Salnik BU. Effect on several stimulators on central nervous system energy metabolism during muscular workload [dissertation!. Tomsk, Russia. Tomsk State Medical Institute 1970.
• 32. Adamchuk LB. Effects of Rhodiola on the process of energetic recovery of rat under intense muscular workload [dissertation], Tomsk, Russia: Tomsk State Medical Institute. 1969.
• 33. Spasow AA, Mandrikov VB, Mironova IA. The effect of preparation rhodiosin on the psychophysiological and physical adaptation of students to an academic load. Eks Klin Farmakol 2000; 63(1):76-78.
• 34. Lazarova MB, Markovska VL, Petkov W, Mosharrof A. Effects of meclofenoxate and extr. Rhodiola rosea L. on electroconvulsive shock-impaired learning and memory in rats. Methods Find Exp Clin Pharmacol 1986; 8(9):547-52.
• Saratikov A, Marina TF, Fisanova LL. Effect of golden root extract on processes of serotonin synthesis in CNS.J Biol Sei 1978; 6:142.
• 35. Petkov VD, Stancheva SL, Tocuschieva L, Petkov W. Changes in brain biogenic monoamines induced by the nootropic drugs adafenoxate and meclofenoxate and by citicholine (experiments on rats). Gen Pharmacol 1990; 21(l):71-5.
• 36. Saratikov AS, Krasnov EA. Rhodiola rosea is a valuable medicinal plant (Golden root). [w:| Ramazanov. Tomsk, Russia. Tomsk State University 1987.
• 37. Boon-Niermeijer EK, van der Berg A, Wikman G, Wiegant FA. Phyto-adaptogens protect against environmental stress-induced death of embryos from freshwater snail Lymnaea stagnalis. Phytomedicine 2000; 7(5):389-99.
• 38. Panossian A, Wagner H. Stimulating effect of adaptogens: an overview with particular reference to their efficacy following single dose administration. Phytother Res 2005; 19(10):819-38.
• 39. Lishmanov luB, Trifonova ZhV, Tsibin AN i wsp. Plasma beta-endorphin and stress hormones in stress and adaptation. Biull Eksp Biol Med 1987; 103(4):422-4.
• 40. Maslova LV Kondratev Blu, Maslov LN i wsp. The cardioprotective and antiadrenergic activity of an extract of Rhodiola rosea in stress. Eks Klin Farmakol 1994; 57(6):61-63.
• 41. Udintsev SN, Shakhov VP. The role of humoral factors of regenerating liver in development of experimental tumors and the effect of Rhodiola rosea extract on this process. Neoplasma 1991; 38(3):223-231.
• 42. Udintsev SN, Shakhov VP. Decrease of cyclophosphamide haematotoxity by Rhodiola rosea root eextract in mice with Ehrlich and Lewis transplantable tumors. Eur J Cancer 1991; 27:1182.
• 43. Udintsev SN, Krylova SG, Fomina Tl. The enhancement of the efficacy of adriamycin by using hepatoprotectors of plant origin in metastases of Ehrlich's adenocarciroma to the liver in mice. Vopr Oncol 1992; 38:1217-22.
• 44. Zhang WS, Zhu LQ, Niu FL, Deng RC, Ma CX. Protective effects of salidroside on injury induced by hypoxia/hypoglycemia in cultured neurons. Zhongguo Zhong Yao Za Zhi 2004; 29(5):459-62.
• 45. Furmanowa M, Kędzia B, Hartwich M, Kozłowski J, Krajewska-Patan A, Mścisz A.JankowiakJ. Phytochemical and pharmacological properties of Rhodiola rosea L. Herba Pol 1999; 45:108-13.
• 46. Battistelli M, De Sanctis R, De Bellis R, Cucchiarini L, Dacha M, Gobbi P. Rhodiola rosea as antioxidant in red blood cells: ultrastructural and hemolytic behaviour. EurJ Histochem 2005; 49(3):243-54.
• 47. De Sanctis R, De Bellis R, Scesa C, Mancini U, Cucchiarini L, Dacha M. In vitro protective effect of Rhodiola rosea extract against hypochlorous acid-induced oxidative damage in human erythrocytes. Biofactors 2004; 20(3):147-59.
• 48. Majewska A, Hoser G, Furmanowa M, Urbańska N, Pietrosiuk A, Zobel A, Kuraś M. Antiproliferative and antimitotic effect, S phase accumulation and induction of apoptosis and necrosis after treatment of extract from Rhodiola rosea rhizomes on HL-60 cells. J Ethnopharmacol, 2005.
• 49. Ming DS, Hillhouse BJ, Guns ES, Eberding A, Xie S, Vimalanathan S et al. Bioactive compounds from Rhodiola rosea (Crassulaceae). Phytother Res 2005; 19(9):740-3.
• 50. Furmanowa M, Starościak B, Kozłowski J, Urbańska N, Krajewska-Patan A. Antimicrobial activity of Rhodiola rosea extracts. Ill Polsko-Niemiecka Konferencja Naukowa "Pharmacy before the Third Millenium"; Abstracts 1999:66.
• 51. Furmanowa M, Starościak B, Lutomski J, Kozłowski J, Urbańska N, Krajewska-Patan A, Pietrosiuk A, Szypuła W. Antimicrobial effect of Rhodiola rosea L. roots and callus extracts on some strains of Staphylococcus aureus. Herba Pol 2002; 48:23.
• 52. Geisting agil Neue Produkte. Pharm Ztg 2003; 148:78.
• 53. Aleksandrova IV, Danilina AN, Galkina LV, Anisimov OL. Plant tissue biomass cultivation using solid culture medium for subsequent extraction of biologically active substances. Biotechnol Res Inst Russ Otkrytiia, lzobretaniia, Patent SU-885252;30.11.81.
• 54. Kurkin V, Zapesochnaya G, Dubichev A i wsp. Phenylopropanoids from callus cultures of Rhodiola rosea. Khim-Farm Zh 1991; 4:481.
• 55. Zapesochnaya G, Kurkin V, Boyko V, Kolhir V. Phenylopropanoids - the prospective biologically active constituents of medicinal plants. Khim-Farm Zh 1995; 29(4):47-50.
• 56. Sokolov SJ, Boyko WG, Kurkin WA i wsp. Comparative examination of stimulant properties of some phenylpropanoides. Khim-Farm Zh 1990; 24(10);66-8.
• Aleksandrova IV. Rhodiola rosea callus culture for production of phenolics, biologically active material. Russ. Otkrytiia, Izobretaniia, Patent SU-1725756;07.04.92.
• 58. Dušek J, Tůmová L, Dušková J. Biotic elicitation of the plant cell cultures in vitro. Abstracts: 44 th Annual Congress of GA; 1996 Praha, Czech. 1996:90.
• 59. Tolonen A. Analysis of secondary metabolites in plant and cell culture tissue of Hypericum perforatum L. and Rhodiola rosea L. [dissertation], Oulu, Finland. University of Oulu. University Press 2003.
• 60. György Z, Tolonen A, Pakonen M i wsp. Enhancing the production of cinnamyl glycosides in compact callus aggregate cultures of Rhodiola rosea by biotransformation of cinnamyl alcohol. Plant Science 2004; 166(l):229-236.
• 61. Krendal FP i wsp. Examining the hepatoprotective effect of a preparation made from Rhodiola rosea culture biomass. Farmatsija 1995; 44(3):35-8.
• 62. Krysiuk W. Próbne uprawy różeńca górskiego. Wiad Zielarskie 1988; 6:4.
• 63. Kozłowski J, Szczyglewska D. Biologia kiełkowania nasion roślin leczniczych . Cz. XXII. Gatunki z rodziny gruboszowatych (Crassulaceae). Rhodiola rosea L. Herba Pol 2001; 47(2):137-41.
• 64. Górecki P, Lutomski J, Mścisz A, Kędzia B, Zygmunt B, Kozłowski J. Bioactive nutrients and non-nutrients from roseroot (Rhodiola rosea L.) as components of functional food. International Congress and 49th Annual Meeting of the Society for Medicinal Plant Research. Erlagen, Niemcy; 2001, Abstract Poster:91.
• 65. PrzybyłJ, Węglarz Z. Wpływ sposobu stabilizacji surowca na skład chemiczny izolatów różeńca górskiego (Rhodiola rosea L.). Folia Hort 2003 Supi. 1: 383-5.
• 66. PrzybyłJ, Węglarz Z, Geszprych A. Porównanie rozwoju roślin różeńca górskiego (Rhodiola rosea L.) uprawianych w zróżnicowanych warunkach klimatyczno-glebowych [w:] 1 Ith International Congress of Polish Herbal Committee; 2005 June 24-25; Poznań, Poland. Herba Pol 2005 Supl. 1(51):99-100.
• 67. PrzybyłJ, Węglarz Z, Geszprych A. Gromadzenie związków biologicznie aktywnych w organach surowcowych różeńca górskiego (Rhodiola rosea L.) uprawianego w zróżnicowanych warunkach klimatyczno-glebowych. In: 11th International Congress of Polish Herbal Committee; 2005 June 24-25; Poznań, Poland. Herba Pol 2005 Supl. 1(51):100-1.
• 68. Michalska M. Pierwsze próby regeneracji różeńca górskiego Rhodiola rosea L. w kulturze tkankowej in vitro. Praca magisterska. Katedra i Zakład Biologii i Botaniki Farmaceutycznej. Akademia Medyczna, Warszawa 1989.
• 69. Furmanowa M, Olędzka H, Michalska M. Rhodiola rosea L. in tissue culture. Materiały Zjazdowe: XV Naukowy Zjazd Pol. Tow. Farmaceutycznego; 1992 październik 23-24; Warszawa, Polska. 1992:196.
• 70. Furmanowa M, Olędzka H, Michalska M, Sokolnická I, Radomska D. Rhodiola rosea L. (Roseroot): In vitro Regeneration and the Biological Activity of Roots. Bajaj YPS, ed. Biotechnology in Agriculture and Forestry;33; Medicinal and Aromatic Plants 1995; 8:412-426. Berlin Heidelberg: Springer-Verlag.
• 71. Michalska M, Furmanowa M, Alfermann AW. Selected phenolic compounds in organ and tissue culture of Rhodiola rosea L. 43rd Annual Congress "Secondary Products - Physiologically Active Compounds". Halle /Saale/ Sept 3-7. Poster E7. Abstr 1995;31.
• 72. Hartwich M. Production of selected phenolic glycosides of Rhodiola rosea L. using biotechnological methods. Praca doktorska. Akademia Medyczna, Warszawa 1999.
• 73. Michalska M, Alfermann AW, Furmanowa M. Rosavin as a product of the glycosylation by Rhodiola rosea cell suspension cultures. 45rdAnnuall Congress of the Society for Medicinal Plants Research. Regensburg, Germany. 1997 Sept 7-12. Poster Abstr. L12.
• 74. Furmanowa M, Hartwich M, Alfermann AW. Salidroside as a product of biotransformation by Rhodiola rosea cell suspension cultures. Book of Abstracts of the 47th Annual Congress of GA "2000 Years of Natural Product Research - Post, Present, Future"; 1999 Jul; Amsterdam, Holland. 1999:152.
• 75. Furmanowa M, Hartwich M, Alfermann AW, Koźmiński W, Olejnik M. Rosavin as a product of glucosylation by Rhodiola rosea (roseroot) cell cultures. Plant Cell, Tissue and Organ Culture 1999; 56:105-10.
• 76. BałdygaJ, Furmanowa M, Golis W, Szypuła, Kozak D, Stępień M. Wpływ burzliwości na komórki roślinne w kulturach zawiesinowych. Inżynieria Chemiczna i Procesowa. 2001; 22, 3B:193-198.
• 77. Furmanowa M, Michalska M, Alfermann A, Skopińska-Różewska E, Małkowska G, Rogala E. Rhodiola rosea L., różeniec górski w kulturze tkankowej i komórkowej - fitochemiczny i immunotropowy aspekt badań. Materiały Zjazdowe: XVI Naukowy Zjazd Pol. Tow. Farmaceutycznego; 1995; Warszawa, Polska. 1995 A:103.
• Furmanowa M, Kuraś M, Wolska E, Michalak A, Urbańska N, GuzewskaJ, Zobel A. Effects ofTaxotere* and Rhodiola rosea callus extract on mitosis in Allium cepa roots. The 1999 PSNA (Phytochemical Society of North America) Annual Conference, 1999 Jul; Montreal, Canada; Conference Proceeding; § poster 1999:11:38.
• 79. Furmanowa M, Kuraś M, Zobel A, Hartwich M, Wolska E, Urbańska N, GuzewskaJ, Młynarczyk- Kaszuba A. Wpływ wyciągów z kalusa i kłączy Rhodiola rosea L. na mitozę i ultrastrukturę komórek korzeni cebuli. Herba Pol 2000; 46(4):346-56.
• 80. Majewska A, Hoser G, Furmanowa M, Urbańska N, Kuraś M. Cytological changes in HL-60 cells after treatment with an extract from Rhodiola rosea rhizomes. Cell Mol Biol Lett;7 (Suppl) 2002:99.
• 81. Krajewska-Patan A, Lutomski J, Mścisz A. Hodowla in vitro jeżówki purpurowej i różeńca górskiego - roślin o właściwościach immunostymulujących. Konferencja „Wyniki dotychczasowych badań nad lekiem, finansowanych przez KBN". Mogilany; Streszczenia, 1994:28.
• 82. Murashige T, Skoog F. A revised medium for rapid growth and bioassays with tabacco cultures. Physiol Plant 1962;15:473.
• 83. Krajewska-Patan A, Mścisz A, Lutomski J. The influence of elicitation on the tissue culture of roseroot (Rhodiola rosea L). International Congress and 49th Annual Meeting of the Society for Medicinal Plant Research. Erlangen, Niemcy. Abstract Poster 2001; 6.17.
• 84. Krajewska-Patan A, Mścisz A, Kędzia B, Lutomski J. The influence of elicitation on the tissue culture of roseroot (Rhodiola rosea L). Herba Pol 2002; 48:77-81.
• 85. Krajewska-Patan A, Mścisz A, Kędzia B, Lutomski J. Elicitation of the callus of roseroot (Rhodiola rosa L). Herba Pol 2003; 49(3-4):397-9.
• 86. Zych M, Furmanowa M, Krajewska-Patan A, Łowicka A, Dreger M, Mendlewska S. Micropropagation of Rhodiola kirilowii plants using an encapsulated axilary buds and callus. Acta Biologica Cracoviensia. Ser. Botanica 2005; 47(2):83-87.