Importance of midfield thickets in aphid distribution

• Autorzy: Bennewicz J , Krasicka-Korczynska E.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The investigations conducted in 1994 and 1996 concerned aphids infesting fields and neighbouring semi-natural habitats – midfield thickets with trees and the vegetation growing on the ditch margins. Aphids were caught into Moericke traps placed at the plant level. The material collected was studied to determine aphid number, dominance of individual species, similarity of dominance structure of aphid communities (Renkonen Index) and diversity of aphid communities (Shannon-Weaver Index). Aphids were collected in the field and in the natural habitats neighbouring the field. In both years black bean aphid (Aphis fabae Scop.) was either the dominant or sub-dominant species in every habitat studied. A relative species diversity of aphids occurring in semi-natural habitats was significantly higherthan that in the adjacent field. The results of these investigations indicate that the crop affects aphid fauna flying onto neighbouring midfield thickets.

PL

W latach 1994 i 1996 na terenie województwa kujawsko-pomorskiego w regionie wybitnie rolniczym, we wsi Leszcz przeprowadzono badania nad występowaniem mszyc (Aphidodea) w zaroślach śródpolnych. Celem pracy było określenie roli mszyc w opanowywaniu przyległych pól oraz ustalenie powiązań między tymi środowiskami a przyległymi uprawami. Mszyce odławiano do pułapek Moericke’go ustawionych na wysokości wierzchołków roślin zielnych. Owady wybierano z pułapek co 10 dni. Na każdej powierzchni badawczej umieszczono po trzy pułapki w odległości 10 m od siebie. Przeprowadzono ocenę faunistyczno-ekologiczna zebranego materiału. Powierzchniami badawczymi były – „pobrzeże rowu”, które porastała prawie wyłącznie roślinność zielna, wśród której dominowały trawy tworzące zbiorowisko Potentillo-Festucetum arundinaceae; – „zadrzewienia” głównym komponentem były tutaj drzewa i krzewy z Querco-Fagetea, najliczniej występował Quercus robur, pod okapem drzew i krzewów najliczniej występowały trawy. Szata roślinna obydwu badanych powierzchni podlegała silnym wpływom intensywnej gospodarki rolnej prowadzonej na przyległych polach uprawnych. Na przyległym polu do omawianych siedlisk uprawiano w1994 roku burak cukrowy, a w 1996 pszenżyto. W obu latach badań na polu liczniej odławiano mszyce niż w obu przyległych do niego siedliskach półnaturalnych, przyczyniła się do tego głównie dominacja mszycy burakowej Aphis fabae Scop. Struktura dominacji zgrupowań mszyc na „pobrzeżu rowu” była stosunkowo trwała, o czym świadczy liczne występowania tych samych gatunków, takich jak A. fabae, Rhopalosiphum padi i Sitobion avenae. Można przypuszczać, że zgrupowania tych owadów są charakterystyczne dla „pobrzeża rowu” i są z nim stosunkowo trwale związane. W roku 1994, w drugim z badanych siedlisk w „zadrzewieniach”, dominowała A. fabae. Przyczyniła się do tego zapewne bliskość pola z zasiewami buraka cukrowego i dużym opanowaniem roślin tego gatunku przez tę mszycę. Ponadto, w warstwie roślinności zielnej występowały rośliny zasiedlane przez mszycę burakową i mogące stanowić jej zastępcze źródło pokarmu. W kolejnym roku badań (1996) w tych samych „zadrzewieniach”, kiedy na przyległym polu uprawiano pszenżyto, współdominowały R. padi i S. avenae. W warstwie roślinności zielnej – trawy, podobnie jak w 1994 roku, miały największy udział. Świadczy to, że uprawiana roślina na przyległym polu miała decydujący wpływ na występujące gatunki mszyc i ich strukturę dominacji w środowisku naturalnym graniczącym z polem oraz stanowiła znacznie atrakcyjniejszą bazę pokarmową, zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym. Ponadto, badane środowiska półnaturalne nie powinny stanowić zagrożenia fitosanitarnego, ponieważ dominujące tutaj gatunki mszyc obserwowano wcześniej i niejednokrotnie dłużej na przyległym polu. Jedynie miedze z dominującą roślinnością zielną, mogą odgrywać pewną rolę, jako korytarze ekologiczne w rozprzestrzenianiu się mszyc do agrocenoz. Umożliwiając mszycom zimowanie, albo okresowy ich pobyt, przed przelotem na żywicieli zimowych.

Słowa kluczowe

EN

Aphis fabae; aphid community; neighbouring midfield thicket; crop affect; midfield thicket; aphid; aphid fauna; distribution; black bean aphid

• Wydawca: -
• Czasopismo: Journal of Plant Protection Research
• Rocznik: 2004
• Tom: 44
• Numer: 1
• Opis fizyczny: p.21-34,fig.,ref.

Twórcy

autor

Bennewicz J

• Academy of Technology and Agriculture, Kordeckiego 20, 85-225 Bydgoszcz, Poland

autor

Krasicka-Korczynska E.

Bibliografia

• Barczak T. 1992. Functional response of the tritrophic system Aphis fabae Scop. – primary parasitoids – hyperparasitoids of different types of habitat. Preliminary results. Pol. Pismo Entomol., 61 (1): 19–124.
• Barczak T., Kaczorowski G., Bennewicz J., Krasicka-Korczyńska E. 2000. Znaczenie zarośli śródpolnych jako rezerwuarów naturalnych wrogów mszyc. Wyd. Uczeln. ATR, Bydgoszcz, 47 pp.
• Bennewicz J. 1996. Incidence of aphids in boundary and adjacent sugar beet field. Aphids and Other Homopterous Insects 5: 23–31.
• Bennewicz J. 2001. Zgrupowania mszyc i ich naturalnych wrogów, muchówek z rodziny bzygowatych w zaroślach śródpolnych. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin 41 (2): 670–674.
• Bennewicz J., Kaczorowski G. 1997. Miedza – zagrożenie czy korzyść dla plantacji buraka cukrowego. Biul. IHAR 202: 225–227.
• Bennewicz J., Kaczorowski G. 1999. Mszyce (Aphidodea) i biegaczowate (Carabidae) zakrzewień śródpolnych. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin 39 (2): 603–607.
• Bennewicz J., Krasicka-Korczyńska E. 1997. Zgrupowania mszyc a różnorodność roślinności zarośli śródpolnych pól uprawnych. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin 37 (2): 88–92.
• Bennewicz J., Kaczorowski G., Barczak T. 2001. Aphids in midfield thickets in Lower Vistula Valley Landscape Park. J. Plant Protection Res., 41 (4): 348–362.
• Boczek J. 1992. Niechemiczne metody zwalczania szkodników roślin. SGGW, Warszawa, 243 pp.
• Czylok A. 1988. Zbiorowiska naturalne jako rezerwuar mszycy zbożowej (Sitobion avenae, Aphidodea, Homoptera) na przykładzie badań w Niecce Nidziańskiej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 353: 7–13.
• Gabriel W., Nuckowski S., Wislocka M. 1964. Badania nad mszycami na plantacjach ziemniaka. Pol. Pismo Entomol., 4: 35–56.
• Gębicki C., Głowacka E., Karwańska J., Klimaszewski M., Wojciechowski W. 1977. Zgrupowania piewików, mszyc i koliszków (Homoptera: Auchenorrhyncha, Aphidodea i Psyllodea) wybranych środowisk rejonu huty „Katowice”. Acta Biol., 4 (189): 95–122.
• Hałaj R., Wojciechowski W. 1996. Zgrupowania mszyc (Homoptera, Aphidinae) związane ze zbiorowiskami murawowymi z klasy Festuco-Brometea i Sedo-Scleranthetea Wyżyny Częstochowskiej. Acta Biol., 29 (46): 83–105.
• Hutcheson K. 1970. A test for comparing diversities based on the Shannon formula. J. Theor. Biol., 29: 151–154.
• Kaczorowski G., Bennewicz J. 1995. Siedliska brzegowe jako element ochrony plantacji buraka cukrowego przed szkodnikami. Materiały 35. Sesji Nauk. Inst. Ochr. Roślin, cz.2: 403–407.
• Klimaszewski M., Wojciechowski W., Czylok A., Gębicki C., Herczek A., Jasińska J. 1980. Zgrupowania wybranych grup pluskwiaków równoskrzydłych (Homoptera) i różnoskrzydłych (Heteroptera) w lasach rejonu huty „Katowice”. Acta Biol., 8: 22–39.
• Kondracki J. 2000. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa, 441 pp.
• Lagerlöf J., Wallin H. 1988. Cropping systems, field margins and invertebrate fauna in Swedish agriculture. Bull. INTECOL 16: 55–59.
• Matuszkiewicz W. 2001. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN. Warszawa, 537 pp.
• Matuszkiewicz W., Faliński J.B., Kostrowicki A.S., Matuszkiewicz J.M., Olaczek R., Wojterski T. 1995. Potencjalna roślinność naturalna Polski – mapa przeglądowa 1: 300 000. PAN, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania.
• Müller F. P. 1982. Das Problem Aphis fabae. Z. Ang. Entomol., 94: 432–446.
• Opyrchalowa J., Goos M. 1973. Dynamika nalotów mszycy trzmielinowo-burakowej Aphis fabae Scop. na buraki. Biul. Inst. Ochr. Roślin 56: 233–247.
• Pawlikowski T. 1985. Zgrupowania dzikich pszczołowatych (Hymenoptera, Apoidea) w kserotermicznych siedliskach wydmowych Kotliny Toruńskiej. Stud. Soc. Sci. Torunensis E., 10: 3–57.
• Pawłowski B. 1972. Skład i budowa zbiorowisk roślinnych oraz metody ich badań. p. 137–268. In „Szata roślinna Polski” (W. Szafer, K. Zarzycki, eds.). PWN, Warszawa.
• PuszkarL., PuszkarT., Michalska Z. 1998. Problemy przechowalnictwa szkodliwych gospodarczo organizmów w zadrzewieniach. p. 293–305. In „Ekologia wysp leśnych” (J. Banaszak, ed.). Wyd. Uczeln. WSP, Bydgoszcz.
• Ruszkowska M. 1997. Jesienne populacje mszyc na oziminach w Wielkopolsce w roku 1996. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin 37 (2): 93–95.
• Rutkowski L. 1998. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski Niżowej. PWN, Warszawa, 812 pp.
• Szelęgiewicz H. 1968. Mszyce – Aphidodea. 21(4). In „Katalog fauny Polski”. PWN, Warszawa, 316 pp.
• Way M.J., Cammell M.E. 1982. The distribution and abundance of the spindle tree, Euonymus europaeus, in Southern England with particular reference to forecasting infestations of the black been aphid, Aphis fabae. J. Appl. Ecol., 19: 929–940.
• Winiarska W. 1997. Wrogowie naturalni mszycy kompleksu Aphis fabae Scop. (Aphididae) na wybranych gatunkach chwastów terenów zieleni miejskiej Lublina. Wyd. AR, Lublin, 80 pp.
• Witkowski Z. 1970. Zagadnienia różnorodności gatunkowej w badaniach biocenotycznych. Wiad. Ekol., 16: 117–132.
• Wojciechowski W., Czylok A. 1990. Aphidodea. p. 106–118. In, „Wykaz zwierząt Polski” (W.J. Razowski, ed.).Wyd. Nauk. PAN, Vol. I.