Studia nad orzesznica Muscardinus avellanarius w Parku Krajobrazowym Promno [Wielkopolska]

• Autorzy: Czapracka A , Jurczyszyn M. , Zawadzka M.

Warianty tytułu

EN

Study on the common dormouse Muscardinus avellanarius in Promno Landscape Park [Wielkopolska, Poland]

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W Parku Krajobrazowym Promno, jedynym stanowisku orzesznicy Muscardinus avellanarius L., 1758 w Wielkopolsce, przeprowadzono badania nad rozmieszczeniem przestrzennym populacji, zagęszczeniem, rozrodczością oraz preferencjami siedliskowymi gatunku. Kontrolowano specjalnie rozwieszone skrzynki i tzw. tubki gniazdowe, poszukiwano śladów żerowania oraz letnich gniazd wolnostojących. Orzesznice i ślady ich obecności stwierdzono w 27 wydzieleniach leśnych, w różnych typach siedlisk: w lasach liściastych i mieszanych, w zaroślach leszczynowych, na zrębach, w odnowieniach dębowych i sosnowych. Zauważono tendencję do wybierania przez zwierzęta obszarów z gęstym podszytem. Wszystkie znalezione gniazda znajdowały się nie wyżej niż 1,5 m nad ziemią. Średnie zagęszczenie populacji orzesznicy w PK Promno określono na 0,74 os./ha. Dla poszczególnych powierzchni badawczych wartości zagęszczenia różniły się i wynosiły od 0,34 do 3,34 os./ha. Średnia liczba młodych w sześciu miotach wynosiła 3,83. Odnotowano jedną samicę, która wydała dwa mioty w jednym sezonie

EN

Common dormouse is a protected species included in Annex IV of Habitat Directive and in many European Red lists of endangered species. Little is known about biology and ecology of this mammal in Poland. In our country only few studies in this subject has been conducted so far. Population of common dormouse was investigated in Promno Landscape Park, the only known locality of this species in Wielkopolska province. In this paper preliminary notes on distribution, nest sites, habitat selection, density and breeding of common dormouse are provided. Data were collected in years 2004–2008, using different methods: searching of gnawed hazelnuts and nests, regular inspections of nestboxes and nest tubes. Dormice and signs of their presence were found in 27 separate forest compartments which represents a wide range of habitat types such as deciduous and mixed forests as well as hazel shrubs, forest clearings (Tab. 1). Animals preferred areas with dense and species rich understorey. Most of the nests were found in oak and pine regenerations. All nests were placed up to the height of 1.5 metres, none of them were found directly on the ground level. Mean population density of common dormouse estimated for PK Promno was 0.74 ind./ha. This value varied from 0.34 to 3.34 between separate study areas taken into account in this estimation. Mean litter size was 3.83 juveniles per female. One female gave birth to two litters in one season. Results obtained during these studies will be useful in assessing possible threats to population of common dormouse inhabiting forests of PK Promno and planning of its protection

Słowa kluczowe

PL

orzesznica; Muscardinus avellanarius; popielicowate; Gliridae; zageszczenie populacji; rozrodczosc; preferencje siedliskowe; Park Krajobrazowy Promno; Wielkopolska

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2010
• Tom: 66
• Numer: 5
• Opis fizyczny: s.353-360,rys.,tab.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Czapracka A

• Instytut Biologii Srodowiska, Wydzial Biologii, Uniwersytet im.Adama Mickiewicza w Poznaniu, Umultowska 89, 61-614 Poznan

autor

Jurczyszyn M.

autor

Zawadzka M.

Bibliografia

• Berg L., Berg A. 1998. Nest site selection by the dormouse Muscardinus avellanarius in two different landscapes. Ann. Zool. Fenn. 35: 115-122.
• Berg L., Berg A. 1999. Abundance and survival of the hazel dormouse Muscardinus avellanarius in a temporary shrub habitat: a trapping study. Ann. Zool. Fenn. 36: 159-165.
• Bright P.W., Mitchell P., Morris PA. 1994. Dormouse distribution: survey techniques, insular ecology and selection of sites for conservation. J. Appl. Ecol. 31: 329-339.
• Bright P.W., Morris P.A. 1992. Ranging and nesting behaviour of the dormouse Muscardinus avel- lanarius, in coppice-with-standards woodland. J. Zool., London 226: 589-600.
• Bright P.W., Morris P.A. 1996. Why are Dormice rare? A case study in conservation biology. Mamm. Rev. 26 (4): 157-187.
• Bright P.W., Morris P.A., Mitchell P 2006. The dormouse conservation handbook, 2 wyd. English Nature.
• Büchner S., Stubbe M., Striese D. 2003. Breeding and biological data for the common dormouse (Muscardinus avellanarius) in Eastern Saxony (Germany). Acta Zool. Sci. Hung. 49 (suppl. 1): 19-26.
• Dyrektywa 1992. Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku, w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory.
• IUCN 2010. 2010 IUCN Red list of threatened species.
• Jędrzejewska B., Jędrzejewski W. 2001. Liczebność ofiar. Gryzonie - wszechobecne norniki, nornice i myszy. W: Ekologia zwierząt drapieżnych Puszczy Białowieskiej. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa: 63-73.
• Jurczyszyn M. 2004. Ochrona ssaków nadrzewnych. W: Gwiazdowicz D.J. (red.). Ochrona przyrody w lasach. Ochrona zwierząt. Wyd. PTL, Poznań.
• Jurczyszyn M., Wołk K. 1998. The present status of dormice (Myoxidae) in Poland. Nat. Croat. 7 (1): 11-18.
• Juškaitis R. 2003a. Abundance, dynamics and reproduction success in the common dormouse, Muscar- dinus avellanarius, populations in Lithuania. Folia Zool. 52 (3): 239-248.
• Juškaitis R. 2003b. New data on distribution, habitats and abundance of dormice (Gliridae) in Lithuania. Acta Zool. Sci. Hung. 49 (suppl. 1): 55-62.
• Juškaitis R. 2006. Nestbox grids in population studies of the common dormouse (Muscardinus avellanarius L.): methodological aspects. Pol. J. Ecol. 53: 351-358.
• Juškaitis R. 2008. The common dormouse Muscardinus avellanarius: Ecology, Population structure and Dynamics. Institute of Ecology of Vilnus University Publishers, Vilnus.
• Juškaitis R., Remeisis R. 2007. Summer nest sites of the common dormouse Muscardinus avellana- rius L. in young woodlands of Lithuania. Pol. J. Ecol. 55 (4): 795-803.
• Juškaitis R., Siožinyté V. 2008. Habitat requirements of the common dormouse (Muscardinus avellanarius) and the fat dormouse (Glis glis) in mature mixed forest in Lithuania. Ekológia (Bratislava) 27 (2): 143-151.
• Kałuża T. 1987. Stanowisko orzesznicy Muscardinus avellanarius (Linnaeus, 1758) w Wielkopolsce. Prz. Zool. 31 (2): 215-218.
• Konwencja 1979. Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiejoraz ich siedlisk, sporządzona w Bernie dnia 19 września 1979 roku (Dz. U. z dnia 25 maja 1996 r.)
• Pielowski Z., Wasilewski A. 1960. Haselmäuse in Vogelnestkästen. Z. Säugetierk. 25: 74-80.
• Pucek Z. 1983. Muscardinus avellanarius (Linnaeus, 1758). W: Pucek Z., Raczyński J. Atlas rozmieszczenia ssaków w Polsce. Wyd. PWN, Warszawa: 137-138.
• Rąkowski G. (red.), Samogorzewska M., Janczewska A., Wójcik J., Walczak M., Pisarski Z. 2002. Park Krajobrazowy Promno. W: Parki Krajobrazowe w Polsce. Inst. Ochr. Środ., Warszawa: 233-236.
• Rozporządzenie 2004. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 roku w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną. Dz. U. Nr 220, poz. 2237.
• Sara M., Casamento G., Spinnato A. 2001. Density and breeding of Muscardinus avellanarius L., 1758 in woodlands of Sicily. T. U. J. Sci. Res. B 2 (2): 85-93.
• Sidorowicz J. 1959. Über Morphologie und Biologie der Haselmaus (Muscardinus avellanarius L.) in Polen. Acta Theriol. 3: 75-91.
• Storch G. 1978. Muscardinus avellanarius (Linnaeus, 1758) - Haselmaus. W: Niethammer J., Krapp F. (red.). Handbuch der Säugetiere Europas. Tom 1. Nagetiere I. Akademische Verlagsgesellschaft - Wiesbaden: 259-280.
• Vilhelmsen H. 2003. Status of dormice (Muscardinus avellanarius) in Denmark. Acta Zool. Sci. Hung. 49 (suppl. 1): 139-145.
• Wilson D.E., Reeder D.M. 2005. Species of the world: a taxonomic and geographic reference, 3 wyd. The John Hopkins University Press.