Population density and breeding ecology of the House Martin Delichon urbica in Pomerania [NW Poland]

• Autorzy: Gorska E
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Studies were carried out in 23 rural-sample plots in NW Poland in 1985-1995 (total study area — 5 117 km2, including 635 villages and other settlements). The density of the breeding population in the overall landscape varied between 2.2 and 16.2 nests/km2, and in built-up areas from 207 to 1303 nests/km2. In the first brood, begun in mid-May, the average clutch was 3.99 eggs; 47% of clutches contained 4 eggs, 23% — 3 eggs and 21% — 5 eggs. In the second brood the average clutch was 3.61 eggs. Clutches of 4 and 3 eggs accounted for 49% and 26% respectively of the total number of clutches. 49% of pairs from the first broods were also involved in second ones. Hatching success (number of young hatched compared with the number of eggs laid) was 94.3% in the first brood and 95.8% in the second. Fledging success (number of young fledged compared to the number hatched) was 97.5% and 95.1% respectively and final breeding success (number of fledglings compared to the number of eggs laid) was 91.9% and 91.2%. A statistical pair produced 5.3 young per breeding season.

PL

Liczebność i zagęszczenia oknówki były dotąd badane na Śląsku (Tomiałojć l970, Kokurewicz 1988, Dyrcz et al. 1991) i w Wielkopolsce (Kuźniak 1978, Bednorz et al. 2000). Brak ocen z terenów rolniczych. Dane dotyczące ekologii lęgów tego gatunku w Polsce odnoszą się tylko do populacji gniazdujących na Śląsku (Kokurewicz 1988) i w Polsce Północno-wschodniej (Kamiński & Wołosiuk 1995). Badania prowadzono na terenie 23 gmin wiejskich w północno-zachodniej Polsce (Fig. 1, Tab. 1) o powierzchni 5117 km2 (111-365 km2). Na obszarze tym było 635 wiosek, osad i osiedli o łącznej powierzchni terenów zabudowanych 69.22 km2 (1.10-5.11 km2) zajmujących 1.3% badanego terenu. Liczenia gniazd w poszczególnych gminach (Tab. 1) oraz badania ekologii lęgów w wybranych miejscowościach (Tab. 2) prowadzono w latach 1985-1995. Inwentaryzację gniazd prowadzono w zespołach kilkuosobowych posługując się mapą terenu gminy w skali 1:25000 oraz spisem wszystkich wiosek, osiedli i osad. W każdej miejscowości sprawdzano wszystkie zagrody i budynki, licząc znalezione gniazda. Liczenia prowadzono w lipcu, kiedy w większości gniazd znajdują się jeszcze młode z pierwszego lęgu lub pod gniazdami widoczne są ich odchody, co łącznie z obserwacjami zachowania dorosłych jaskółek (wlatywanie do gniazd) pozwalało na odróżnienie gniazd zajętych od niezajętych. Badania ekologii lęgów prowadzono kontrolując zawartość wybranych 15-60 gniazd co 2-4 dni w okresie od kwietnia do końca września. Lęgi zakładane w danym gnieździe w terminie do trzech tygodni po niepowodzeniu pierwszego lęgu uznawano za lęgi powtarzane i wliczono do łącznej puli pierwszych lęgów. Lęgi pojawiające się w gniazdach, w których pierwszy lęg zakończył się pomyślnie uznawano za drugie lęgi. Zagęszczenie gniazd na zbadanym terenie (Tab. 1) wykazywało prawie 8-krotną (CV = 48) rozpiętość między skrajnymi wynikami, a na terenach zabudowanych 6-krotną (CV = 55%) (Tab. 1). Najwyższe zagęszczenia stwierdzono w gminach, w których znaczną część powierzchni zajmowały zbiorniki wodne (np. Chociwel, Karsin, Czaplinek). Zarówno zagęszczenie gniazd w krajobrazie rolniczym jak i w wioskach i osiedlach Pomorza, znacznie przewyższa wyniki uzyskane w innych rejonach Europy (Glutz & Bauer 1985, Cramp 1988), co prawdopodobnie było związane z brakiem negatywnych oddziaływań przemysłu i wielkich aglomeracji miejskich. Na terenie badań oknówki wyprowadzały dwa lęgi (Fig. 2), przy czym do drugich przystępowało ok. 49% par. Terminy gniazdowania oknówki na Pomorzu pokrywają się z podawanymi dla centralnych obszarów Europy w opracowaniach Glutza & Bauera (1985) oraz Crampa (1988). Zniesienia z 4 jajami miały największy udział w produkcji jaj w obydwu lęgach (Fig. 3). Sukces wyklucia, sukces wylotu i ogólny sukces lęgowy osiągnęły w obydwu lęgach wysokie wskaźniki (Tab. 3) na tle populacji z innych rejonów europejskiego areału lęgowego oknówki (np. Balat 1974, Hund 1976, Kondelka 1978, Cramp 1988). Mimo, że ogólny sukces lęgowy był prawie identyczny w obu lęgach, pierwszy lęg dostarczył 70% ogółu wychowanych młodych.

Słowa kluczowe

EN

Pomeranian region; population density; breeding ecology; Poland; House Martin; Delichon urbica

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 2001
• Tom: 36
• Numer: 1
• Opis fizyczny: p.79-84,fig.

Twórcy

autor

Gorska E

• Pedagogical University, Arciszewskiego 22b, 76-200 Slupsk, Poland

Bibliografia

• Balat F. 1974. Gelegegrösse, höhe der Brutverluste und Bruterfolog bei der Mehlschwalbe. Zool. listy 23: 343-356.
• Bednorz J., Kupczyk M., Kuźniak S., Winiecki A. 2000. [The Birds of Wielkopolska]. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań.
• Cramp S. (ed.). 1988. The Birds of the Western Palearctic. Vol. V. Oxford.
• Dyrcz A., Grabiński W., Stawarczyk T., Witkowski J. 1991. [The Birds of Silesia]. Wrocław University.
• Glutz von Blotzheim U. N., Bauer K. M. 1985. Handbuch der Vögel Mitteleuropas. Band 10/I. Wisbaden.
• Hund K. 1976. Beobachtungen, insbesondere zur Brutbiologie, an oberschwäbischen Populationen der Mehlschwalbe. Ornithol. Mitt. 28: 169-178.
• Hund K., Prinzinger R. 1985. Die Beudeutung des Lebensalters für brutbiologische Parameter der Mehlschwalbe (Delichon urbica). J. Ornithol. 126: 15-28.
• Kamiński P., Wołosiuk B. 1995. Breeding ecology of House Martin (Delichon urbica) in the conditions of north-east Poland. Acta Ornithol. 29: 135-143.
• Kokurewicz D. 1988. [Breeding biology and ecology of House Martin (Delichon urbica) in the region of the Milicz fishpond reserve]. Ptaki Śląska 6: 1-24.
• Kondelka D. 1978. Die Brutbionomie der Mehlschwalbe (Delichon urbica) im Becken von Ostrava. Folia Zool. 27: 37-45.
• Kuźniak S. 1978. [Quantitative investigation of the avifauna in the agricultural landscape of crops in Wielkopolska]. Acta Ornithol. 16: 423-450.
• Møller A. P. 1984. Geographical trends in breeding parameters of Swallows and House Martins. Ornis Scand. 15: 43-54.
• Reinhwald G., Gutscher H. 1976. Einfluss des Alters der Mehlschwalbe (Delichon urbica) auf ihre Brut. Vogelwarte 28: 190-206.
• Tomiałojć L. 1970. [Quantitative studies on the synantropic avifauna of Legnica and its environs]. Acta Ornithol. 12: 293-392.