Wielowatkowa geneza Swietokrzyskiego Parku Narodowego

• Autorzy: Huruk S , Jastrzebski C.

Warianty tytułu

EN

The multi-layered genesis of Swietokrzyski National Park

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Świętokrzyski Park Narodowy został powołany w 1950 r., lecz starania o jego utworzenie trwały wiele dziesięcioleci. W pracy przedstawiono dzieje powstania parku z wyodrębnieniem trzech okresów: do I wojny światowej, w dwudziestoleciu międzywojennym i po II wojnie światowej. Zwrócono uwagę na wielowątkową genezę tego procesu, obejmującą m. in. działania środowisk krajowych i lokalnych, a nawet zagranicznych; liczne inicjatywy nie tylko ruchu ochrony przyrody, ale też przedstawicieli krajoznawstwa, regionalizmu, świata literatury, medycyny i oświaty; aspekty odnoszące się do współzależności osobliwości przyrodniczych oraz walorów antropogenicznych; okoliczności losowe a także działania planowe, których wyrazem było kilka przygotowanych i wdrażanych projektów parku.

EN

Świętokrzyski National Park was established in 1950, but the efforts to create it had lasted for many decades. The paper presents the history of the creation of the park with a separatation of three periods: World War I, the interwar period and after World War II. Highlighted is the multi-layered genesis of this process, including, among others, activities of national and local environments, and even abroad, many initiatives not only of the conservation movement, but also coming from representatives of touring, regionalism, world literature, medicine and education, aspects relating to the interdependence of natural curiosities and values of anthropogenic factors, the random action planning, which are expressedin several prepared and implemented projects of the park.

Słowa kluczowe

PL

ochrona przyrody; parki narodowe; Swietokrzyski Park Narodowy; geneza; wartosci przyrodnicze; wartosci kulturowe

• Wydawca: -
• Czasopismo: Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej
• Rocznik: 2009
• Tom: 11
• Numer: 4[23]
• Opis fizyczny: s.193-198,bibliogr.

Twórcy

autor

Huruk S

• Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy Jana Kochanowskiego, Kielce

autor

Jastrzebski C.

Bibliografia

• Čmak J. 2000. Historia utworzenia Świętokrzyskiego Parku Narodowego. W: Monografia Świętokrzyskiego Parku Narodowego (red. S. Cieśliński, A. Kowalkowski), Bodzentyn – Kraków: 31-41.
• Derwich M. 1992. Benedyktyński klasztor św. Krzyża na Łysej Górze w średniowieczu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Wrocław.
• Ganieszyn S. 1909. Botaniko-geograficzeskij oczerk centralnoj czasti Kielecko-Sandomirskago kriaża, Zapiski Nowo-Aleksandrijskago Instituta Sielskago Choziajstwa i Lesowodstwa.
• Głos Nauczycielski 1929. 3: 47.
• Janowski A. 1931. Królewski dar „Puszczy Jodłowej”. W: Pamiętnik Świętokrzyski 1930, Wydawnictwo Wydziału Wojewódzkiego i Sekcji Regionalistycznej Związku Nauczycielstwa Polskiego, Kielce: 119-120.
• Jastrzębski C. 2007. Święty Krzyż jako obiekt krajoznawczy w XIX wieku. W: Z dziejów opactwa świętokrzyskiego. Materiały z konferencji naukowej, Kielce 1 VI 2006 r. (red. M. Derwich), DŚT, Kielce: 95-126.
• Jastrzębski C. 2008. Początki zorganizowanego ruchu turystycznego w widłach Wisły i Pilicy. W: W kręgu humanistycznej refleksji nad turystyką kulturową (red. M. Kazimierczak), AWF im. Eugeniusza Piaseckiego, Poznań: 148-158.
• Massalski E. 1964. Starania o objęcie ochroną terenów Świętokrzyskiego Parku Narodowego, aktnormatywny zawierający decyzję o utworzeniu Świętokrzyskiego Parku Narodowego; przedmiot, cel i rodzaje wprowadzonej ochrony; specyfika Parku i jego podstawowe kierunki działania. W: Kronika Świętokrzyskiego Parku Narodowego, t. I, Bodzentyn: 3-12.
• Materiały 1931. Materiały do organizacji Parku Narodowego im. Stefana Żeromskiego w Górach Świętokrzyskich. W: Pamiętnik Świętokrzyski 1930, Wydawnictwo Wydziału Wojewódzkiego i Sekcji Regionalistycznej Związku Nauczycielstwa Polskiego, Kielce: 121-126.
• Liana A., Huruk S. 2000. Historia badań i aktualny stan poznania, w: Monografia Świętokrzyskiego Parku Narodowego (red. S. Cieśliński, A. Kowalkowski), Bodzentyn – Kraków: 289-307.
• Patkowski A. 1931. Polskie Towarzystwo Krajoznawcze (1906-1931) na terenie województwa kieleckiego. W: Pamiętnik Świętokrzyski 1930, Wydawnictwo Wydziału Wojewódzkiego i Sekcji Regionalistycznej Związku Nauczycielstwa Polskiego, Kielce: 383-395.
• Szczęsny T. 1959. Historia Świętokrzyskiego Parku Narodowego. W: Świętokrzyski Park Narodowy (red. W. Szafer), PAN Zakład Ochrony Przyrody, Kraków: 141-153.
• Troickij N. 1913. Pichto-bukowyje lesa swentokrzyzskich gor kak primer gornych lesow jużnoj Polszy. Izw. Stud. Kruzka Ias Prirody, Kijew, 4: 1-48.
• Zarządzenie 1921. Zarządzenie Ministerstwa Rolnictwa i Dóbr Państwowych nr 109/L/1 z dn. 29 XI 1921 r.
• Żeromski S. 1973. Puszcza Jodłowa, Czytelnik, Warszawa.