Does red fox Vulpes vulpes affect bird species richness and abundance in an agricultural landscape?

• Autorzy: Kujawa K , Lecki R.

Warianty tytułu

PL

Czy lis wplywa negatywnie na bogactwo gatunkowe awifauny terenow rolniczych?

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The aim of the study (carried out 25 km south of Poznań, western Poland) was to determine the impact of Red Fox on bird abundance on farmland. Bird abundance was studied in the years 1999-2000 and 2005-2007 in three categories of sampling plots: 1) in small woods — with or without active fox dens, 2) along transects — starting from dens and running across arable land, and 3) around points — located at dens and far from them. Thus, variability in bird density was analyzed in relation to the presence/absence of Red Fox (in woods) and to the intensity of Red Fox penetration of crops (approximated by distance from a den). Two groups of bird species were distinguished with respect to their vulnerability to Red Fox predation pressure: 1) potential fox prey, i.e. species nesting on the ground and in low vegetation; and 2) birds not threatened by foxes, i.e. species nesting in tree holes and in tall vegetation. To investigate the relationships between bird distribution and Red Fox dens in woods, a step-wise multiple regression of bird density and species number on woodland structure was first performed. The residuals derived from the model were used to evaluate the impact of foxes by analyzing the differences between woods with and without active dens. Neither the species number nor the bird density differed significantly between woods with and without active dens. The differences in bird density observed between years in woods with or without active dens were not significant, either. No relationship between bird density in crop fields and distance from fox dens was found. The results are contrary to those of earlier studies and show that Red Fox does not affect farmland bird distribution, diversity and abundance, at least in the short term.

PL

Liczebność populacji lisa w Europie, w tym także w Polsce, rośnie od lat siedemdziesiątych. Jednocześnie obserwuje się coraz liczniejsze jego występowanie w małych zadrzewieniach śródpolnych i na polach uprawnych nawet z dala od lasu. Celem badań było sprawdzenie prawdziwości tezy, że lis negatywnie wpływa na zagęszczenie i różnorodność ptaków krajobrazu rolniczego. Badania prowadzono na terenie Parku Krajobrazowego im. gen. Dezyderego Chłapowskiego. Przyjęto, że presja lisa jest największa blisko nor (< 600 m). Założono także, że różni się ona pomiędzy grupami gniazdowymi: jest znacząca dla gatunków budujących gniazda na ziemi i nisko nad ziemią (oznaczonych łącznie jako EG) i słaba w grupie dziuplaków oraz gatunków, których gniazda umieszczane są wysoko (wspólnie oznaczonych jako NG) (zob. Appendix I). Testowano trzy hipotezy: 1) liczba gatunków i zagęszczenie ptaków EG powinny być niższe w zadrzewieniach z czynnymi norami, niż w zadrzewieniach bez takich nor, przy braku takiej zależności dla ptaków NG, 2) zagęszczenie ptaków na polach uprawnych (występują tam wyłącznie gatunki z grupy EG) powinno zwiększać się wraz ze wzrostem odległości od czynnych nor, 3) zagęszczenie ptaków EG w danym zadrzewieniu powinno być niższe w latach, w których zadrzewienie jest zasiedlone przez lisy, przy braku takich różnic w grupie ptaków NG. W celu zweryfikowania tych hipotez skład gatunkowy oraz zagęszczenie populacji ptaków badano: w latach 1999-2000 oraz 2005-2007 — metodą kartograficzną w zadrzewieniach (n = 70) z czynnymi norami i bez takich nor, w latach 2005-2006 — na transektach (n = 27) położonych na polach uprawnych, i w roku 2007 — na terenach uprawnych wokół 34 punktów położonych przy norach i z dala (> 700m) od nich. Status nor oceniano na podstawie obserwacji prowadzonych od marca do czerwca, podczas których zbierano informacje o tropach i innych śladach obecności lisów, w tym młodych. Zgrupowanie ptaków lęgowych w zadrzewieniach składało się z 54 gatunków, średnie zagęszczenie ptaków wynosiło 115 par/10 ha (Appendix I), a liczba gatunków w zadrzewieniach wynosiła od 1 do 18 (średnio 7-7.5). Lisy zakładały nory w zadrzewieniach bez żadnych wyraźnych preferencji siedliskowych. Aby przetestować hipotezę (1), najpierw za pomocą modelu regresji krokowej oceniono, jaka część zmienności awifauny zadrzewień zależy od struktury środowiska (Tab. 1). Reszty tego modelu (jego szczegóły — zob. Appendix II) zarówno w odniesieniu do liczby gatunków, jak i zagęszczenia, w żaden sposób nie zależały od obecności nor lisa, grupy gniazdowej, a także roku (Tab. 2). Różnice w liczbie gatunków i zagęszczeniu ptaków między zadrzewieniami z norami i bez nor były podobne dla obu grup gatunków, czyli EG NG (Fig. la, lb). Hipoteza (2): na polach uprawnych w początkowym okresie sezonu lęgowego zagęszczenie ptaków nie było istotnie statystycznie związane z odległością od nor (|r| < 0.4, p > 0.3). Dotyczyło to zarówno całego zgrupowania (Fig. 2a), jak i gatunków dominujących — skowronka i pliszki żółtej (Fig. 2b). Przeciwnie do oczekiwań, pod koniec sezonu łęgowego zagęszczenie łączne ptaków było skorelowane z odległością od nor ujemnie (r = -0.36, p < 0.001), przy nieistotnych zależnościach dla skowronka (r = -0.36, p > 0.1)i pliszki żółtej (r = -0.41, p > 0.8) (Fig. 2b). Również różnice w zagęszczeniu ptaków w sąsiedztwie nor (0.9 par/punkt) i z dala od nich (0.7 par/punkt) ocenianym za pomocą metody punktowej były nieistotne statystycznie (test U, p > 0.4). Hipoteza (3): różnice w liczbie gatunków i zagęszczeniu ptaków w danych zadrzewieniach między latami z czynnymi norami a latami bez takich nor były nieistotne statystycznie zarówno dla gatunków EG, jak i NG (Tab. 3). Wyniki badań nie potwierdziły zatem żadnej z testowanych hipotezi świadczą o tym, że wpływ lisa na zdecydowaną większość gatunków występujących w krajobrazie rolniczym jest znikomy. Tym samym opinie o dużym negatywnym znaczeniu lisa dla różnorodności awifauny terenów uprawnych nie znalazły potwierdzenia.

Słowa kluczowe

EN

predation; farmland; Vulpes vulpes; species richness; bird community; agricultural landscape; red fox

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 2008
• Tom: 43
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.167-178,fig.,ref.

Twórcy

autor

Kujawa K

• Polish Academy of Sciences, Field Station, Turew, Szkolna 4, 64-000 Koscian, Poland

autor

Lecki R.

Bibliografia

• Bibby C. J., Burgess N. D., Hill D. A. 1992. Bird Census Techniques. Academic Press, London.
• Blanco J. C. 1986. On the diet, size and use of home range and activity patterns of a red fox in Central Spain. Acta Theriol. 31: 547-556.
• Crick H. Q. P., Dudley C., Evans A. D. 1994. Causes of nest failure among buntings in the UK. Bird Study 41: 88-94.
• Dickman C. R. 1996. Overview of the impact of feral cats on Australian native fauna. Australian Nature Conservation Agency. Canberra.
• Evans K. L. 2004. The potential for interactions between predation and habitat change to cause population declines of farmland birds. Ibis 146: 1-13.
• Geer T. A. 1978. Effects of nesting sparrowhawks on nesting tits. Condor 80: 419-422.
• Gloor S., Bontadina F., Hegglin D., Deplazes, P., Breitenmoser U. 2001. The rise of urban fox populations in Switzerland. Mammalian Biology 66: 155-164.
• Gołdyn B. 2001. The dynamics and distribution of the red fox population and its influence on farmland bird community. MSc thesis, Adam Mickiewicz University, Poznań.
• Gołdyn B., Hromada M., Surmacki A., Tryjanowski P. 2003. Habitat selection and diet of the red fox Vulpes vulpes in an agricultural landscape in Poland. Z. Jagdwiss. 49: 191-200.
• Goszczyński J. 1974. Studies on the food of foxes. Acta Theriol. 21: 527-534.
• Goszczyński J. 1985. The effect of structural differentiation of ecological landscape on the predator-prey interaction. Rozprawy naukowe i monografie SGGW-AR 46: 1-80.
• Goszczyński J. 1995. [Fox]. Oikos, Warszawa.
• Harris S. 1977. Distribution, habitat utilization and age structure of a suburban fox (Vulpes vulpes) population. Mammal Review 7: 25-39.
• IUCN 2007. Vulpes vulpes. In: IUCN 2007. European Mammal Assessment http://ec.europa.eu/environment/nature/ conservation/species/ema/. Downloaded on 11 May 2007.
• Korpimäki E., Norrdahl K. 1989a. Avian predation on mustelids in Europe 1: occurrence and effects on body size variation and life traits. Oikos 55: 205-215.
• Korpimäki E., Norrdahl K. 1989b. Avian predation on mustelids in Europe 2: impact on small mustelids and microtine dynamics — a hypothesis. Oikos 55: 273-276.
• Kożena I. 1988. Diet of the red fox (Vulpes vulpes L.) in agrocenoses in southern Moravia. Acta Sci. Nat. Brno 22: 1-24.
• Kujawa K. 1994. Influence of land-use change within agricultural landscapes on the abundance and diversity of breeding bird communities. In: Ryszkowski L., Bałazy S. (eds). Functional Appraisal of Agricultural Landscapes in Europe (EUROMAB and INTECOL Seminar). ZBSRiL PAN, Poznań, pp. 183-196.
• Kujawa K. 1997. Relationships between the structure of midfield woods and their breeding bird communities. Acta Ornithol. 32: 175-184.
• Kujawa K. 2000. [Avifauna of Dezydery Chłapowski Landscape Park]. In: Winiecki A. (ed.). [Birds of the Landscape Parkin Wielkopolska]. Wielkopolskie Prace Ornitologiczne 9: 89-121.
• Kujawa K. 2002. Population density and species composition changes for breeding bird species in farmland woodlots in western Poland between 1964 and 1994. Agrie. Ecos. Envir. 91,1-3: 261-271.
• Kujawa K. 2006. [Effect of afforestation and agricultural landscape structure on breeding bird communities in afforestations]. Rozpr. nauk. AR im. A. Cieszkowskiego 381. Poznań.
• Kujawa K., Tryjanowski P. 2000. Relationships between the abundance of breeding birds in Western Poland and the structure of agricultural landscape. Acta Zool. Hung. 46: 103-114.
• Macdonald D. W., Newdick M. T. 1982. The distribution and ecology of foxes, Vulpes vulpes (L.), in urban areas. In: Bornkamm R., Lee J. A., Seaward M. R. D. (eds). Urban ecology. Blackwell Scientific Publications, Oxford, pp. 123-135.
• Newton I. 1998. Population limitation in Birds. Academic Press Ltd., London.
• Norrdahl K., Korpimäki E. 1998. Fear in farmland: how much does predator avoidance affect bird community structure? J. Avian Biol. 29: 79-85.
• O'Connor R. J., Shrubb M. 1986. Farming and birds. Cambridge Univ. Press, Cambridge.
• Panek M. 2002. Space use, nesting sites and breeding success of grey partridge (Perdix perdix) in two agricultural management systems in western Poland. Game Wildl. Sci. 19: 313-326.
• Panek M. 2005. Demography of grey partridges Perdix perdix in Poland in the years 1991-2004: reasons for population decline. Eur. J. Wildlife Res. 51: 14-18.
• Panek M., Bresiński W. 2002. Red fox Vulpes vulpes density and habitat use in a rural area of western Poland in the end of 1990s compared with turn of 1970s. Acta Theriol. 47: 433-442.
• Ryszkowski L. 1982. Structure and function of the mammal community in an agricultural landscape. Acta Zool. Fenn. 169: 45-59.
• Ryszkowski L., Goszczyński J., Truszkowski J. 1973. Trophic relationship of the common vole in cultivated fields. Acta Theriol. 18: 125-165.
• Ryszkowski L., Wagner C. K., Goszczyński J., Truszkowski J. 1971. Operation of predators in a forest and cultivated fields. Ann Zool. Fenn. 8: 160-169.
• Stubbe M. 1999. Vulpes vulpes. In: Mitchell-Jones A.J., Amori G., Bogdanowicz W., Krystufek B., Reijnders P. J. H., Spitzenberger F., Stubbe M., Thissen J. B. M., Vohralik J., Zima J. (eds). The Atlas of European Mammals. Academic Press, London.
• Suhonen J., Norrdahl K., Korpimäki E. 1994. Avian predation risk modifies breeding bird community on a farmland area. Ecology 75: 1626-1634.
• Tapper S. 1992. Game heritage — an ecological review from shooting and gamekeeping records. Game Conservancy Ltd., Fordingbridge.
• Thomson D. L., Green R. E., Gregory R., Baillie S. R. 1998. The widespread declines of songbirds in rural Britain do not correlate with the spread of their avian predators. Proc. Royal Soc. London B 265: 2057-2062.
• Tryjanowski P. 2000. Changes in breeding bird populations of some farmland birds in W Poland in relation to change in crop structure, weather conditions and number of predators. Folia Zool. 49: 305-315.
• Tryjanowski P., Gołdyn B., Surmacki A. 2002. Influence of red fox (Vulpes vulpes, Linnaeus 1758) on the distribution and number of breeding birds in an intensively used farmland. Ecol. Res. 17: 395-399.
• Wesołowski T., Tomiałojć L., Stawarczyk T. 1987. Why low numbers of Parus major in Białowieża Forest — removal experiments. Acta Ornithol. 23: 303-316.