The effect of forest size on breeding bird communities.

• Autorzy: Cieslak M , Dombrowski A

Warianty tytułu

PL

Wplyw wielkosci lasu na zgrupowania ptakow legowych

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The relationships between selected parameters of breeding bird communities and forest size were studied on the basis of the results of censuses done in 50 small forests (0.04-15.44 ha) situated in agricultural landscape of Eastern Poland. Even over this small range of forest size, the relations of different community parameters versus the logarithm of forest area exibited variability. The only straight-line relationship was between the species diversity and the forest area. Analysis of the relationships between the number of species, the proportion of non-breeding species, community evenness and density, has revealed tire existence of forest threshold sizes, separating different intervals of relations. This enabled a sequence of forest threshold sizes tobe worked out, relating the formation of bird communities with increasing forest size. Data drawn from the literature shown that, though differing in magnitude, the respective threshold sizes occur in similar sequence in other landscapes. This suggests the existence of a general schedule of breeding bird communities formation as forests increase in size.

PL

W 50 lasach o powierzchni od 0.04 ha do 15.44 ha, położonych w rolniczym krajobrazie wschodniej Polski (ryc. 1) zbadano metodą kartograficzną zgrupowania ptaków lęgowych. Łącznie stwierdzono gniazdowanie 50 gatunków ptaków (apendyks 1) a w poszczególnych lasach 0-37 gatunków. Zbadano zależność od logarytmu powierzchni lasu następujących parametrów zgrupowania: liczby gatunków (ryc. 2), udziału gatunków nielęgo- wych (ryc. 3), wskaźnika zrównoważenia struktury zgrupowania (ryc. 4), różnorodności gatunkowej (ryc. 5) i zagęszczenia zgrupowania (ryc. 6). Z wyjątkiem różnorodności gatunkowej stwierdzono w przypadku pozostałych parametrów istnienie progowych wielkości lasu, istotnych dla przebiegu zależności tych parametrów od wielkości lasu. W tabeli 1 zestawiono uporządkowane progowe wielkości lasu, co informuje o przebiegu procesu tworzenia się zgrupowań ptaków lęgowych wraz ze wzrostem powierzchni lasu. Dotyczą one lasów zdominowanych przez sosnę położonych w rolniczym krajobrazie wschodniej Polski. Wyniki badań prowadzonych w lasach Finlandii (Haila 1983, Haila i inni 1983) wykazały, znacznie wyższe wartości analogicznych progowych wielkości lasu. Jednak progowe wielkości lasu stwierdzone w tamtych warunkach następowały po sobie w podobnej kolejności, tworząc analogiczne sekwencje odpowiednich wartości progowych. Sugeruje to istnienie pewnego generalnego schematu formowania się zgrupowań ptaków lęgowych wraz ze wzrostem wielkości lasów. Z punktu widzenia formowania się zgrupowań ptaków lęgowych kluczowe wydają się następujące wielkości lasu: - około 2 ha, powyżej której prawdopodobnie mechanizmy konkurencji zaczynają stabilizować zgrupowanie, - około 50 ha, przy której struktura dominacyjna i zagęszczenie zgrupowania zbliża się do wartości tych parametrów w zgrupowania ptaków lęgowych dużych lasów i tworzą się populacje gatunków wnętrza lasu. Uzyskane wyniki mogą być przydatne przy optymalizacji przestrzennej struktury krajobrazu (planowanie dolesień).

Słowa kluczowe

PL

tereny lesne; zgrupowania legowe; lasy; ptaki legowe; liczebnosc

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 1992-1993
• Tom: 27
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.97-111,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Cieslak M

• Instytut Ochrony Środowiska, Krucza 5/11, 00-548 Warszawa

autor

Dombrowski A

• Wyzsza Szkola Rolniczo-Pedagogiczna, Prusa 12, 08-110 Siedlce

Bibliografia

• Ahlen I., Nilsson S.G. 1982. Samband mellan fagelfauna och biotopareal pa oar med naturskog i Malaren och Hjalmaren. Var Fagel. 41:161-184.
• Cieślak M. 1980. Propozycja określania struktury dominacji i różnorodności gatunkowej zespołów. Wiad.ekol. 26:141-149.
• Cieślak M. 1984. Wyniki ilościowych badań ptaków lęgowych w Nadleśnictwie Sobibór. Not. orn. 25: 25-30.
• Cieślak M. 1985. Influence of forest size and the other factors on breeding bird species number. Ekol. pol.33:103-121.
• Cieślak M. 1991: Awifauna rozdrobnionych lasów wschodniej Polski. Not. orn. 32:3/4,77-87.
• Cieślak M. in press. Breeding bird communities of forest edge and interior. Ekol. pol. 41.
• Cieślak M., Piasecki K. 1981. Awifauna Puszczy Kozienickiej i jej okolic. Bull. Kwart. Radom. Tow. Nauk. 18: 9-20.
• Cieślak M., Dombrowski A. 1992. Preferencje ptaków lęgowych wobec rozdrobnienia lasów. Not. orn. 33:93-100.
• Gromadzki M. 1970. Breeding communities of birds in mid-field afforested areas. Ekol. pol. 18: 307-350.
• Haila Y. 1983. Colonization of islands in a north - boreal Finnish lake by land birds. Ann. Zool. Fenn. 20:179-197.
• Haila Y., Jarvinien O., Kuusela S. 1983. Colonization of island by land birds: Prevalence function in a Finnish Archipelago. J. Biogeogr. 10:499-532.
• Harms W.B., Opdam P. 1990. Woods as habitat patches for birds: Application in landscape planning in the Netherlands, p. 73-97 w: I. S. Zonneveld, R. T. T. Forman (eds.) Changing Landscapes: An ecological perspective. Springer, New York.
• Kurlavicius P. 1986. Biotopiczeskoje razpriedielionie рtiс w agronasażdeniach. Moksłas, Vilnius.
• Martin J.-L. 1983. Improverishment of island bird communities in a Finnish archipelago. Ornis Scand. 14:66-77.
• Opdam P., Rijsdijk G., Hustings F. 1985. Bird communities in small woods in an agricultural landscape: Effects of area and isolation. Biol. Conserv. 34: 333-352.
• Piotrowska M., Wołk K. 1983. Breeding avifauna in coniferous forests of the Białowieża Primeval Forest. Acta orn. 19: 81-95.
• Tomiałojć L. 1968. Podstawowe metody badań ilościowych awifauny lęgowej obszarów zadrzewionych i osiedli ludzkich. Not. orn. 9:1-20.
• Tomiałojć L. 1980. Kombinowana odmiana metody kartograficznej do liczenia ptaków lęgowych. Not. orn. 21:33-54.
• Tomiałojć L., Wesołowski T., Walankiewicz W. 1984. Breeding bird community of primeval forest (Białowieża National Park, Poland). Acta orn. 20:241-310.
• Zenker W. 1982. Beziehungen zwischen dem Vogelbestand und der Struktur der Kulturlandschaft. Beitr. Avif. Rheinl. 15:1-249.