Aktywnosc dehydrogenaz w glebach zanieczyszczonych metalami ciezkimi w rejonie Olkusza

• Autorzy: Ciarkowska K , Gambus F
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badaniami objęto poziomy powierzchniowe i podpowierzchniowe gleb położonych w odległości około 4 km w kierunku północno-zachodnim od Zakładów Górniczo-Hutniczych „Bolesław” w Bukownie koło Olkusza. Próby gleb zostały pobrane z miejsc najdawniejszego, ręcznego wydobycia rud cynku i ołowiu, „starych hałd” skały płonnej i odpadów cynkowo-ołowiowych, „młodych hałd" utworzonych z materiałów poflotacyjnych oraz z terenu nie zmienionego w wyniku działalności wydobywczej. W pracy określono aktywność dehydrogenaz w glebach silnie zanieczyszczonych metalami ciężkimi. Ze względu na oznaczone w nich zawartości metali ciężkich zostały one zakwalifikowane do gleb silnie i bardzo silnie zanieczyszczonych kadmem, ołowiem i cynkiem. W glebach „starych hałd”, warpii i glebach naturalnych badanego regionu mimo tak silnego zanieczyszczenia metalami ciężkimi, oznaczony wysoki poziom aktywności dehydrogenaz był wynikiem dużej zawartości substancji organicznej i obojętnego odczynu, które sprzyjały uwstecznianiu tych metali i przeprowadzaniu ich w formy biologicznie 1 nieaktywne. Zahamowanie aktywności biologicznej zaznaczyło się tylko w glebach powstałych na zrekultywowanych „młodych hałdach”, na których nie nastąpiła i jeszcze odbudowa życia biologicznego.

EN

The study dealt with the surface and subsurface horizons of soils located at a distance of about 4 km NW from Mining and Metallurgy Works „Bolesław” at Bukowno near Olkusz. Soil samples were taken from sites of the oldest, manual zinc and lead ores mining - so called „warpie”, „old dumps” of waste rocks and zinc-lead wastes, „young dumps” formed from post-flotation material and from the area unchanged by mining activity. In the work dehydrogenase activity in soils strongly contaminated by heavy metals was estimated. On the basis of examined contents of heavy metals they were aligned to soils heavily and very heavily contaminated by cadmium, lead and zinc. In spite of such strong pollution with heavy metals, in soils of „old dumps”, „warpie” and natural soils on studied area a high level of dehydrogenase activity was determined, that was the effect of a high content of organic matter and neutral reaction, which favoured the retrogradation of heavy metals and formation of their biologically inactive forms. The inhibition of biological activity was pronounced only in soils formed on reclaimed „young dumps” where the restoration of biological life has not yet occurred.

Słowa kluczowe

PL

okolice Olkusza; gleby; aktywnosc enzymatyczna; metale ciezkie; dehydrogenazy; rudy olowiu; zanieczyszczenia gleb; rudy cynku

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2004
• Tom: 501
• Opis fizyczny: s.79-85,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Ciarkowska K

• Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb, Akademia Rolnicza, al.A.Mickiewicza 21, 31-120 Krakow

autor

Gambus F

• Katedra Chemii Rolnej, Akademia Rolnicza, Kraków

Bibliografia

• Casida L.E., Klein D.A., Santoro T. 1964. Soil dehydrogenase activity. Soil Sci. 98: 371-376.
• Fränzle O. 1988. Naturraumgliederung mit Hilfe der Schwermetallenbelastbarkeit von Böden. Ber. z. dt. Landeskunde 62(2): 287-303.
• Gruszczyński S., Trafas M., Żuławski C. 1990. Charakterystyka gleb w rejonie Olkusza. Zesz. Nauk. AGH w Krakowie, Sozologia i Sozotechnika 32: 113-121.
• Houba V. J. G., Novozamsky I., Teminghoff E. 1994. Soil analysis procedures. Extraction with 0,01 M CaCl₂. Wageningen Agricultural University, Dep. of Soil Sci. and Plant Nutr.: 66 ss.
• Januszek K. 1999. Aktywność enzymatyczna wybranych gleb leśnych Polski Południowej w świetle badań potowych i laboratoryjnych. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, Rozpr. hab. 250: 132 ss.
• Kabata-Pendias A., Motowicka-Terelak T., Piotrowska M., Terelak H., Witek T. 1993. Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką. Ramowe wytyczne dla rolnictwa. IUNG P(53): 20 ss.
• Nowak J., Śnieg B. 2002. Changes of dehydrogenase inhibition in soil iduced various concentration of selected heavy metal salts. Electronic Journal of Polish Agricultural Universities, Environmental Development V. 5(2).
• Šmejkalová M., Mikanová O., Boruvka L. 2003. Effects of heavy metal concentrations on biological activity of soil micro-organisms. Plant Soil Environ. 49(7): 321-326.
• Tyler G. 1974. Heavy metal pollution and soil enzymatic activity. Plant and Soil 41: 303-311.
• Włodarczyk T. 1998. Effect of sampling season and storage period on dehydrogenase and catalase activity of an Orthic Luvisol. Pol. J. Soil Sci. 31(2): 59-67.
• Wyszkowska J., Wyszkowski M. 2002. Effect of cadmium and magnesium on microbiological activity in soil. Pol. J. Environ. Stud. 11(5): 585-591.