Udzial CO₂ [HCO₃¯] roztworu glebowego we wlaczaniu trudno rozpuszczalnych fosforanow w fosforany dostepne dla roslin

• Autorzy: Szymkiewicz-Dabrowska D , Lachacz A , Huszcza-Ciolkowska G
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badano rozpuszczalność AlPO₄·2 H₂O, FePO₄·2 H₂O i Ca₃(PO₄)₂ w materiale glebowym w obecności wodorowęglanów i węglanów. Glebę murszastą wytworzoną z piasku słabo gliniastego (pHKCl 5,1, P przyswajalny = 0,027 g·kg⁻¹, CaCO₃ = 0%) mieszano z AlPO₄·2 H₂O lub FePO₄·2 H₂O, natomiast glebę brunatną właściwą wytworzoną z gliny piaszczystej (pHKCl 7,1, P przyswajalny = 0,114 g·kg⁻¹, CaCO₃ = 0,17%) mieszano z Ca₃(PO₄)₂. Materiał glebowy z dodanym fosforanem poddawano reakcji samego anionu (anionit w formie - HCO₃¯) lub anionitu i soli węglanowych (amonu, potasu lub wapnia); utrzymywano stałą wilgotność gleby zbliżoną do polowej pojemności wodnej. Próbki inkubowano w temperaturze 20°C przez 1, 7 i 28 dni. Ilość „uwolnionego” P z fosforanu trudno rozpuszczalnego zależy od stężenia węglanu (siły jonowej roztworu glebowego), rodzaju i stężenia kationu towarzyszącemu węglanowi (pH roztworu glebowego), rodzaju dodanego fosforanu (rodzaj gleby) i czasu reakcji. Rosnące stężenie KHCO₃ i K₂CO₃ i upływ czasu spowodował wzrost rozpuszczalności wszystkich testowanych fosforanów: Ca₃(PO₄)₂ < FePO₄·2 H₂O < AlPO₄·2 H₂O. Obecność NH₄NO₃ i (NH₄)₂CO₃ zwiększyła rozpuszczalność fosforanów w kolejności: FePO₄·2 H₂O < Ca₃(PO₄)₂ < AlPO₄·2 H₂O. Natomiast CaCO₃ zwiększył rozpuszczalność AlPO₄·2 H₂O, która przy najwyższej dawce tego węglanu malała z czasem oraz nieznacznie rozpuszczalność Ca₃(PO₄)₂ po pierwszym dniu doświadczenia.

EN

The solubility of AlPO₄·2 H₂O, FePO₄·2 H₂O, and Ca₃(PO₄)₂ in soil material at the presence of bicarbonates and carbonates was studied. Muckous soil developed from weakly loamy sand (pHKCl 5.1, available P = 0.027 g·kg⁻¹, CaCO₃ = 0%) was mixed with AlPO₄·2 H₂O or FePO₄·2 H₂O, while the proper brown soil developed from sandy loam (pHKCl 7.1, available P = 0.114 g·kg⁻¹, CaCO₃ = 0.17%) was mixed with Ca₃(PO₄)₂. Soil material with phosphate admixture was exposed to the action of only anion exchanger (Amberlite form - HCO₃) or the anion exchanger and the carbonate salts ((NH₄)₂CO₃, K₂CO₃, CaCO₃). Soil samples were incubated at the temperature of 20°C, constant moisture content close to the field water capacity, for 1, 7 or 28 days. The amount of P released from sparingly soluble phosphates depends on the concentration of carbonate (ionic strength of soil solution), the kind and concentration of cation concomitant with carbonate (pH of soil solution), the kind of added phosphate (kind of soil) and reaction duration. The addition of KHCO₃ and K₂CO₃ and passage of time increased the solubility of all tested phosphates in following order: Ca₃(PO₄)₂ < FePO₄·2 H₂O < AlPO₄·2 H₂O. The presence of NH₄CO₃ and (NH₄)₂CO₃ increased solubility of tested phosphates in following order: FePO₄·2 H₂O < Ca₃(PO₄)₂ < AlPO₄·2 H₂O. The addition of CaCO₃ increased only AlPO₄·2 H₂O solubility. However, at the highest CaCO₃ dose this solubility decreased with time. The presence of CaCO₃ caused insignificant dissolution of Ca₃(PO₄)₂ after first day of the experiment.

Słowa kluczowe

PL

weglan amonowy; nawozy fosforowe; roztwor glebowy; fosfor przyswajalny; nawozenie; weglan potasu; weglan wapnia; fosforany trudno rozpuszczalne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2002
• Tom: 484
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.701-709,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Szymkiewicz-Dabrowska D

• Katedra Chemii, Uniwersytet Warminsko-Mazurski, Plac Lodzki 4, 10-957 Olsztyn

autor

Lachacz A

• Katedra Gleboznawstwa i Ochrony Gleb, Uniwersytet Warminsko-Mazurski, Plac Lodzki 4, 10-957 Olsztyn

autor

Huszcza-Ciolkowska G

• Katedra Chemii, Uniwersytet Warminsko-Mazurski, Plac Lodzki 4, 10-957 Olsztyn

Bibliografia

• Boratyński K., Czuba R., Goralski J. 1988. Chemia rolnicza. PWN. Warszawa. Wydanie II.: 37.
• Carreira J.A., Lajtha K. 1997. Factors affecting phosphate sorption along a Mediterranean dolomitic soil and vegetation chronosequence. Eur. J. Soil Sci. 48: 139-149.
• Curtin D., Selles F., Steppuhn H. 1992. Influence of salt concentration and sodicity on the solubility of phosphate in soils. Soil Sci. 153: 409-416.
• Fernandes M.L.V., Warren G.R 1996. Comparison of resin beads and resin membranes for extracting soil phosphate. Fert. Res. 44: 1-8.
• Fixen P.E., Ludwick A.E. 1982. Residual available phosphorus in near-neutral and alkaline soils: II Persistance and quantitative estimation. Soil Sci. Soc. Am. J. 46: 335-338.
• Hartikainen H., Yli-Halla M. 1996. Solubility of soil phosphorus as influenced by urea. Z. Pflanzenernähr. Bodenk. 159: 327-332.
• Kuzyakov Y., Domański G. 2000. Carbon input by plants into the soil. Review. J. Plant Nutr. Soil Sci. 163: 421-131.
• Lookman R., Freese D., Merckx R., Vlassak K., Van Riemsdijk W.H. 1995. Long-term kinetics of phosphate release from soil. Environ. Sci. Technol. 29: 1569-1575.
• Menon R.G., Cihen S.H. 1995. Soil testing for available phosphorus in soils where phosphate rock-based fertilizers are used. Fert. Res. 41: 179-187.
• Potarzycki J., Grzebisz W. 2001. Dynamika uwalniania fosforu wodnorozpuszczalnego w gleb nawożonych w przeszłości gnojowicą i nawozami mineralnymi (Eksperyment inkubacyjny). Prace Nauk. AE we Wrocławiu, Chemia. Związki fosforu w chemii, rolnictwie i medycynie 888: 190-196.
• Pothulari R.V., Whitney D.A., Kissel D.E. 1991. Residual value of fertilizer phosphorus in selected Kansas soils. Soil Sci. Soc. Am. J. 55: 399-404.
• Szymkiewicz-Dąbrowska D. 1996a. Przemiany trudno rozpuszczalnych fosforanów glinu, żelaza, miedzi, manganu i cynku w wodnych roztworach wybranych związków nieorganicznych. Acta Acad. Agricult. Tech. Olst. 62: Supp. A: 3-81.
• Szymkiewicz-Dąbrowska D. 1996b. Wpływ węglanów amonowych, magnezowych, potasowych i wapniowych oraz mocznika na rozpuszczalność Ca (H₂PO₄)₂·H₂O. Prace Nauk. AE we Wrocławiu, Chemia. 727: 41-46.