Znaczenie jezior w krajobrazie mlodoglacjalnym Pojezierza Mazurskiego

• Autorzy: Lossow K
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy określono jeziorność Poj. Mazurskiego z podziałem na siedem mezoregionów ze względu na występujące w literaturze rozbieżności dotyczące ustalania liczby i powierzchni jezior tego makroregionu. Podkreślając wyjątkową krótkotrwałość jezior i ich podatność na degradację podano i opisano główne przyczyny przyspieszania naturalnych procesów starzenia. W przypadku jezior Poj. Mazurskiego są to przede wszystkim zmiany w zagospodarowaniu zlewni rolniczych, nadmierna presja turystyczna, urbanizacja i wynikające z niej doprowadzanie ścieków, a także melioracje doprowadzające często do obniżania poziomu wody lub nawet całkowitego odwodnienia jezior. Jako potencjalne zagrożenie należy traktować plany podniesienia poziomu Wielkich Jezior Mazurskich w celu przerzucenia wody na Kurpiowszczyznę, co spowodować może zmiany ekologiczne w tych unikalnych jeziorach i ich zlewniach. W celu ratowania Systematu Wielkich Jezior Mazurskich konieczne jest objęcie zlewni szczególną ochroną, aby ograniczyć nadmierny dopływ związków biogennych.

EN

In the face of discrepancies occurring in reference books and concerning the number and area of lakes located in the Masurian Lakeland, this work presents the lake density of this macro region with a division into seven mesoregions. The main reasons to accelerate the natural processes of ageing were also listed and discussed in this paper with an emphasis on exceptionally short duration of lakes and their degradability. In the case of the Masurian lakes the reasons are as follows: changes in agricultural use of land in watersheds, excessive tourist pressure, urbanization and subsequent waste water discharge, melioration — often lowering water level or even draining lakes completely. The plans to raise the water level in the Great Masurian Lakes in order to transfer water to Kurpie District, which may cause ecological changes in these unique lakes, constitute a potential threat. In order to save the Great Masurian Lakes it is necessary to protect their watershed, especially from excessive loads of nutrients.

Słowa kluczowe

PL

Pojezierze Mazurskie; jeziornosc; hydrologia; jeziora; powierzchnia; mezoregiony; liczebnosc

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 1996
• Tom: 431
• Opis fizyczny: s.47-59,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Lossow K

• Katedra Chemi i Technologii Wody i Ścieków, Akademia Rolniczo-Techniczna, ul. R.Prawochenskiego 1, 10-718 Olsztyn-Kortowo

Bibliografia

• 1. Bajkiewicz-Grabowska E., A. Hillbricht-Ilkowska, Z. Kajak, L. Kufel (1989). Charakterystyka fizjograficzna zlewni i limnologiczna większych jezior, ich stan troficzny i czystość wód, podatność na eutrofizację i aktualne zagrożenia. W: .Jeziora Mazurskie Parku Krajobrazowego - stan, eutrofizacja, kierunki ochrony”. Ossolineum, Zesz. Nauk. Kom. PAN, „Człowiek i Środowisko”, 45-108.
• 2. Bajkiewicz-Grabowska E., A. Hillbricht-Ilkowska, Z. Kajak, (1989). Występowanie i charakterystyka jezior małych (o powierzchni poniżej 50 ha), stan ich zagrożenia i kierunki ewentualnej sukcesji. W: "Jeziora Mazurskiego Parku Krajobrazowego - stan, eutrofizacja, kierunki ochrony”. Ossolineum, Zesz. Nauk. Kom. PAN „Człowiek i Środowisko”, 110-117.
• 3. Bajkiewicz-Grabowska E. (1991). Czy zaszły zmiany w położeniu działu wodnego w systemie Wielkich Jezior Mazurskich. Prace i Studia Geograficzne, 12: 269-278.
• 4. Choiński A. (1985). Wybrane zagadnienia z limnologii fizycznej Polski. Wyd. Nauk. UAM, Poznań, 1-111.
• 5. Choiński A. (1991). Katalog jezior Polski. Część druga: Pojezierze Mazurskie. Wyd. Nauk. UAM, Poznań.
• 6. Choiński A. (1995). Zarys limnologii fizycznej Polski. Wyd. Nauk. UAM, Poznań, 1-290.
• 7. Galon R. (1954). Wstępna wiadomość o opracowaniu dotyczącym zanikaniu jezior w Polsce. Wyd. PWN Warszawa.
• 8. Gotkiewicz J., H. Hutorowicz, K. Lossow, J. Mosiej, H. Pawłat, T. Szymczak, T. Traczyk (1990). Czynniki kształtujące obieg wody i biogenów w krajobrazie młodoglacjalnym. Wyd. Nauk. UAM, Poznań, 105-126.
• 9. Gotkiewicz J., H. Piaścik (1990). Rozmieszczenie i charakterystyka gleb organicznych na terenie Pojezierza Mrągowskiego. Acta Acad. Agricult. Techn. Olst. Geod. Riris Regulat., 20.
• 10. Great Mazurian Lakes Region Masterplan, Phase 2 Lake Ecology (1992).
• 11. Kalinowska K. (1961). Zanikanie jezior polodowcowych w Polsce. Przegl. Geogr., t. XXXIII, z. 3, Warszawa.
• 12. Katalog Jezior Polski (1954). PAN, Instytut Geografii, Dokumentacja Geogr., Warszawa.
• 13. Kondracki J. (1981). Geografia fizyczna Polski. PWN, Warszawa.
• 14. Korycka A. (1991). Charakterystyka chemicznego składu wody w jeziorach północnej Polski. Rocz. Nauk Roln., Seria H-102, (3): 1-111.
• 15. Kostrowicki A.S. (1977). Ochrona środowiska na tle rozwoju turystyczno-wypoczynkowego w makroregionie północno-wschodnim. Wyd. PAN, Suwałki, 385-401.
• 16. Lossow K. (1980). Wpływ sztucznej destratyfikacji na układy fizyczno-chemiczne wód Jeziora Starodworskiego. Zesz. nauk. ART Olsztyn, Ochr. Wód i Ryb. Śródl., 11: 1-64.
• 17. Lossow K., F. Więcławski (1991). Migracja podstawowych pierwiastków pożywkowych z gleb, użytkowanych rolniczo do wód powierzchniowych. Biuletyn Informacyjny ART Olsztyn, 31: 123-133.
• 18. Majdanowski S. (1954). Jeziora Polski. PWN, Warszawa.
• 19. Mikulski Z. (1966). Bilans wodny Wielkich Jezior Mazurskich. Materiały PIHM, Warszawa.
• 20. Niewiadomski W. (1985). Rozważania o plonotwórczej funkcji gleby. Roczn. Glebozn. 36 (1): 27-35.
• 21. Nowicki Z. (1987). Hydrologiczne i techniczne możliwości retencjonowania wód na Pojezierzu Mazurskim. ART Olsztyn (maszynopis pracy doktorskiej).
• 22. Olszewski P., A. Tadajewski, K. Lossow, F. Więcławski (1978). Wstępna charakterystyka limnologiczna niektórych jezior Pojezierza Mazurskiego. Zesz. nauk. ART Olszt., Ochr. Wód i Ryb. Śródl., 7: 1-81.
• 23. Olszewski P., J. Paschalski (1959). Wstępna charakterystyka limnologiczna niektórych jezior Pojezierza Mazurskiego. Zesz. nauk. WSR Olszt., 4: 1-109.
• 24. Ocena stanu czystości Wielkich Jezior Mazurskich (1969). Wyd. IKS, Warszawa.
• 25. Ocena stopnia eutrofizacji Wielkich Jezior Mazurskich (1980). Wyd. IKS, Warszawa.
• 26. Ryszkowski L. (1987). Rolnictwo ekologiczne. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., z. 324, 15-42.
• 27. Ryszkowski L., A. Kędziora (1987). Impact of agricultural landscape structure on energy flow and water cycling. Landscape Ecology, 1: 85-94.
• 28. Raport o stanie środowiska województwa olsztyńskiego (1994). Biblioteka Monitoringu Środowiska, Olsztyn, 1-70.
• 29. Srokowski S. (1930). Jeziora i moczary Prus Wschodnich. Wyd. Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa, 1-121.
• 30. Stan czystości systemu Wielkich Jezior Mazurskich w latach 1982-1993. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Suwałki, 1-57.
• 31. Zdanowski B. (1893a). Ecological characteristic of lakes in North-Eastern Poland versus their trophic gradient. Part III. Chemistry of water in 41 lakes. Ekol. Pol., 31: 287-308.
• 32. Zdanowski B. (1893b). Ecological characteristic of lakes in North-Eastern Poland versus their trophic gradient. Part IV. Chemistry of bottom sediment in 37 lakes. Ekol. Pol., 31: 309-332.
• 33. Zdanowski B. (1893c). Ecological characteristic of lakes in North-Eastern Poland versus their trophic gradient. Part V. Chlorophyll content and visibility of Secchi’s disc in 46 lakes. Ekol. Pol., 31: 333-352.
• 34. Zdanowski B., A. Korycka. J. Zachwieja (1984). Thermal and oxygen conditions and the chemical composition of the water in the Great Masurian Lakes. Ekol., Pol. 32 (4): 651-677.
• 35. Zdanowski B., A. Hutorowicz (1994). Salinity and trophy of Great Masurian Lakes (Masurian Lakeland, Poland). Ekol. Pol, 42 (3-4): 317-331.