Ryby 'chwasty' w naturalnie bezrybnych wysokogorskich jeziorach parkow narodowych

• Autorzy: Galas J

Warianty tytułu

EN

Pest fish in naturally fishless high mountain lakes of the national parks

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zarybianie jezior wysokogórskich, w tym również tatrzańskich, obcymi gatunkami ryb łososiowatych nie spełniło nadziei na osiągnięcie korzyści gospodarczych. Natomiast w wyniku presji ryb biocenozy i sieci troficzne jezior uległy znacznym przekształceniom – wyginęły gatunki zooplanktonu skorupiakowego i bezkręgowców bentosowych dużych rozmiarów. Dodatkowo, cennym dla Ameryki Północnej gatunkom żab i węży zaczęło również zagrażać całkowite wyginięcie. W niektórych jeziorach tatrzańskich, zarybionych obcym dla fauny Polski pstrągiem źródlanym Salvelinus fontinalis, wytworzyły się jego trwałe populacje i ten gatunek stanowi już stały składnik Przyrody TPN. Eliminację wsiedlonych ryb poprzez ich odłowienie lub przy użyciu selektywnej ichtiotoksyny przeprowadzono skutecznie w niektórych sztucznie zarybionych wysokogórskich jeziorach Ameryki Północnej. Podobne zabiegi na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego byłyby zarówno szkodliwe dla środowiska (możliwość dostania się trucizny do wody pitnej), jak i nietrwałe, gdyż trudno wykluczyć kolejne, nielegalne zarybienia

EN

Stocking of nonnative salmonids into previously fishless high mountain lakes, including Tatra lakes, did not meet the expectations to gain economic benefits. Fish introductions resulted in considerable transformation of such an ecosystem structure and function: the elimination of large zooplankton and large benthic invertebrates. Additionally, in North America valuable species of frog and snake started to decline. In some Tatra lakes, stocked with alien brook trout, a permanent population of this fish has formed. In Zielony Staw Gąsienicowy lake, initially after the stocking fish achieved significant size, but later on, their total length was only 15–28 cm (Fig. 1). Salvelinus fontinalis is now a stable component of Tatra Mountains Nature. In some high mountain North American lakes the effective eradication of unwanted fish by the application of piscicides (e.g. rotenone) or the use of gill nets was successfully performed. Similar action in Tatra National Park might be either harmful for the ecosystems (great negative impact on local native fauna) or impermanent, since it is hard to exclude the illegal fish stocking in the future

Słowa kluczowe

PL

Tatry; jeziora gorskie; zarybianie; ryby; gatunki obce; pstrag zrodlany; Salvelinus fontinalis; zagrozenia ekologiczne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2010
• Tom: 66
• Numer: 6
• Opis fizyczny: s.427-432,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Galas J

• Instytut Ochrony Przyrody PAN, al.Mickiewicza 33, 31-120 Krakow

Bibliografia

• Curry A., Noakes D.L.G., Morgan J.E. 1995. Ground water and the incubation and emergance of brook trout (Salvelinus fontinalis). Can. J. Fish. Aquat. Sci. 52: 1741-1749.
• Dawidowicz P., Gliwicz Z.M. 1983. Food of brook charr in extreme oligotrophic conditions of an alpine lake. Environ. Biol. Fish. 8: 55-60.
• Galas J., Dumnicka E., Kawecka B., Kownacki A., Jelonek M., Stós P., Wojtan K. 1996. Ekosystemy wybranych jezior tatrzańskich - polski udział w międzynarodowym programie AL: PE 2. W: Kownacki A. (red.). Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a Człowiek, Tom II: Biologia. TPN, PTPNoZ, Oddz. Kraków-Zakopane: 96-99.
• Gliwicz Z.M. 1963. Wpływ zarybienia na biocenozy jezior tatrzańskich. Chrońmy Przyr. Ojcz. 19: 27-35.
• Gliwicz Z.M. 1985. Eutrofizacja jezior tatrzańskich - użyźnienie czy zarybianie? Wiad. Ekol. 31: 351- 390.
• Gliwicz Z.M., Rowan M.G. 1984. Survival of Cyclops abyssorum tatricus (Copepoda, Crustacea) in alpinie lakes stocked with planktivorous fish. Limnol. Oceanogr. 29: 1290-1299.
• Jara Z., Markiewicz F. 1968. Zdrowotność ryb w stawach Tatrzańskiego Parku Narodowego w roku 1967. Wszechświat 7-8: 175-177.
• Jara Z., Markiewicz F., Bory-Miączyński T. 1972. Results of investigations on the state of health of the trout in lakes of the Tatra National Park in the years 1966-1970. Acta Hydrobiol. 14: 129-141.
• Knapp R.A., Matthews K.R. 1998. Eradication of nonnative fish by gill netting from a small mountain lakes in California. Restor. Ecol. 6: 207-213.
• Knapp R.A., Matthews K.R. 2000. Nonnative fish introductions and the decline of the mountainyel- low-leg frog from within proteced areas. Conserv. Biol. 14: 428-438.
• Knapp R.A., Corn P.S., Schindler D.E. 2001a. The introduction of nonnative fish into wilderness lakes: good intention, conflicting mandates, and unintended consequences. 2001. Ecosystems 4: 275-278.
• Knapp R.A., Matthews K.R., Sarnelle O. 2001b. Resistance and resilience of alpine lake fauna to fish introduction. Ecol. Monogr. 73: 401-421.
• Knapp R.A., Sarnelle O. 2008. Recovery after local extinction: factors affecting re-establishment of applied lake zooplankton. Ecol. Apel. 18: 1850-1859.
• Kot M. 1993. Ryby w Tatrach - zagrożenia i ochrona. Tatry 4: 22-23.
• Kownacki A., Kawecka B., Dumnicka E., Galas J. 2002. Przyczyny wyginięcia i próba restytucji gatunku Branchinecta paludosa (O.F. Müller, 1788) w Tatrzańskim Parku Narodowym. W: Borowiec W, Kotarba A., Kownacki A., Krzan Z., Mirek Z. (red.). Przemiany środowiska przyrodniczego Tatr. TPN, PTPNoZ, Oddz. Kraków-Zakopane: 297-302.
• Kownacki A., Łajczak A. (red.). 1997. Operat ochrony zasobów wodnych Tatrzańskiego Parku Narodowego. Zakład Biologii Wód im. Karola Starmacha, PAN i TPN Kraków (mscr.).
• Łysak A., Ligaszewski M., Mach-Paluszkiewicz Z. 1996. Wzrost pstrągów tatrzańskich na tle innych stanowisk wysokogórskich rodzin łososiowatych. W: Kownacki A. (red.). Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a człowiek, Tom II: Biologia. TPN, PTPNoZ Kraków-Zako- pane:100-104.
• Marková S., Černý M., Rees D.J., Stuchlík E. 2006. Are they still viable? Physical conditions and abundance of Daphnia pulcaria resting eggs in sediment cores from lakes in the Tatra Mountains. Biologia, Bratislava, 61/Suppl. 18: 135-146.
• Matthews K.R., Knapp R.A., Pope K.L. 2002. Garter snake distributions in high-elevation aquatic ecosystems: is there a link with declining amphibian population and nonnative trout populations? J. Herpetol. 36: 16-22.
• McNaught A.S., Schindler D.W., Parker B.R., Paul A.J., Anderson R.S., Donald D.B., Agbeti M. 1999. Restoration of the food web of the alpine lake following fish stocking. Limnol. Oceanogr. 44: 127-136.
• MacCrimmon H.R., Marshall T.L. 1968. World distribution of brown trout, Salmo trutta. J. Fish. Res. Board. Can. 25: 2527-2548.
• Nilsson N-A. 1972. Effects of introductions of salmonids into barren lakes. J. Fish. Res. Board. Can. 29: 693-697.
• Orizaola G., Brana F. 2006. Effect of salmonid introduction and other environmental characteristics on amphibian distribution and abundance in mountain lakes of northern Spain. Anim. Conserv. 9: 171-178.
• Parker B.R., Schindler D.W, Donald C.B., Anderson R.S. 2001. The effects of stocking and removal of a nonnative salmonid on the plankton of an alpine lake. Ecosystems 4:334-345.
• Paschalski J. 1951. 70-lecie zarybienia Czarnego Stawu Gąsienicowego w Tatrach. Gospodarka Rybacka 4: 15-16.
• Pister E.P. 2001. Wilderness fish stocking: history and perspective. Ecosystems 4: 279-286.
• Podobiński L. 1953. Wprowadzenie do Tatr obcych gatunków zwierząt. Chrońmy Przyr. Ojcz. 3: 39-40.
• Reimers N. 1958. Conditions of existence, growth, and longevity of brook trout in a small high altitude lake of the eastern Sierra Nevada. Calif. Fish Game. 44: 319-333.
• Schindler D.E. 2001. Alteration of nutrient cycles and algal production resulting from fish introductions into mountain lakes. Ecosystems 4: 308-321.
• Schindler D.W, Parker B.R. 2002. Biological pollutants: alien fishes in mountain lakes. Water Air Soil Poll.: Focus 2: 379-397.
• Starmach J., Amirowicz A., Jelonek M. 1997. Ichtiofauna Tatrzańskiego Parku Narodowego. W: Kownacki A., Łajczak A. (red.). Operat Ochrony zasobów wodnych Tatrzańskiego Parku Narodowego. ZBW PAN, TPN Kraków (mscr.): 81-197.
• Wathne B.M., Patrick S.T., Cameron N. 1997. AL:PE - Acidification of Mountain Lakes: Palaeolim- nology and Ecology. Part 2 - Remote mountain Lakes as indicators of air pollution and climate change. Niva Report 3638-97, Oslo.
• Witkowski A. 1996. Ryby. W: Mirek Z. (red.). Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego. TPN, Kraków-Zakopane: 485-492.
• Żarnecki S. 1955. Pstrąg źródlany (Salmo fontinalis) w jeziorach tatrzańskich. Kosmos A. 4: 707-711.