Rolnictwo w rejonach kopaln odkrywkowych wegla brunatnego

• Autorzy: Mieroslawska A.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W opracowaniu scharakteryzowano okręgi wydobycia węgla brunatnego w Polsce, tj. turoszowski, koniński i bełchatowski. Omówiono zagadnienie kierunku, intensywności i zakresu zmian zachodzących w rolnictwie pod wpływem inwestycji górniczo-energetycznych oraz wynikającej stąd dezorganizacji i degradacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Wskazano także na niektóre przedsięwzięcia mogące przeciwdziałać tym ujemnym skutkom. Szczególnie wnikliwą analizę rolnictwa, przeprowadzoną w przekrojach przestrzennym i czasowym, przedstawiono na przykładzie rejonu bełchatowskiego Na podstawie zebranych w latach: 1975, 1980, 1986 i 1993 danych ankietowo-opisowych, opracowano wskaźniki ekonomiczno-rolnicze 43 wsi, położonych w zasięgu leja depresji KWB "Bełchatów". Dla pełniejszego ujęcia retrospektywnego, a także poszerzenia tła rozważań, wspomniane wskaźniki porównano ze wskaźnikami ustalonymi dla 14 wsi położonych poza lejem depresji, ale pozostających w strefie zagłębia górniczo-energetycznego. Stwierdzono, że w latach 1986-1993 nastąpiło w rejonie bełchatowskim dalsze, zaznaczające się wyraźnie w porównaniu z woj. piotrkowskim i stanem średnim dla kraju, zmniejszenie produkcyjności gleb gruntów ornych i użytków zielonych oraz spadek obsady inwentarza żywego. Było to konsekwencją ograniczonych nakładów, jak również pogarszających się w badanym rejonie warunków środowiska /wzrostu zakwaszenia gleb i odwodnienia terenu/ oraz niskich opadów atmosferycznych w latach suchych. Możliwości rozwoju rolnictwa w analizowanych rejonach uwarunkowane są większą liczbą ograniczeń aniżeli w kraju. Do podstawowych należy zaliczyć problem ochrony środowiska /ograniczenie emisji pyłów i gazów/ oraz niskie umiejętności dostosowywania się do nowych warunków produkcyjnych i rynkowych.

RU

В разработке представлена характеристика добычи в Польше бурого угля (Турушевского, Конинского и Белхатовского). Рассмотрены вопросы направления, интенсивности и круга изменений, происходящих в сельском хозяйстве под влиянием горно-энергетических капиталовложений и вытекающих отсюда дезорганизации и деградации сельскохозяйственно-производственного пространства. Указано также на некоторые мероприятия, способствующие противодействию этих отрицательных результатов. Особенно проницательный анализ сельского хозяйства, произведенный в пространственном и временном разрезе, представлен на примере ьелхатовского района. На основе собранных в 1У75,1980,1986, и 1993 годах анкетно- описательных данных разработано экономическо-сель- скохозяйственные показатели 43-х деревень, расположенных в радоусе действия депрессионной воронки шахты бурого укля "Белхатов". Для более полного ретроспективного представления, а также расширения области рассуждений, указанные показатели были сравнены с показателями, установленными для 14 деревень, расположенных вне депрессионной воронки, но в сфере горно-энергетического бассейна. Установлено, что в 1986-1993 гг. наступило в Белхатовском районе отчетливо выражающееся (по сравнению с Дётровским воеводством и средним состоянием по стране) дальнейшее уменьшение продуктивности почв пахотных земель и кормовых угодий, а также уменьшение поголовья сельскохозяйственных животных. Это было следствием ограниченных расходов, как и ухудшающихся в исследуемом районе условий окружающей среды (рост кислотности и осушение площадей) и низких атмосферных осадков в сухих годах. Возможности развития сельского хозяйства в анализированных ра районах обусловлены большим числом ограничений, чем вообще в стране. К главным из них следует отнести проблему охраны окружающей среды (ограничение эмиссии пыли и газов), а также недостаточную умелость приспособления к новым производственным и рыночным условиям

EN

The regions of brown coal output in Poland have been characterized in the elaboration. They are: Tarnów, Konin and Bełchatów regions. The problems concerning directions, scope and intensity of agriculture and changes in its development brought about by energetic-and-mining investments as well as degradation of agriculturally used areas have been discussed. Some actions which can counteract these negative changes have been pointed out. The detailed analysis in both regional and time approaches has been made for the Bełchatów region. It has been based on the data obtained from questionnaire studies conducted in 1975, 1980, 1986 and 1993. Economic-and-agricultural coefficients were elaborated for 43 villages located near the depression funnel of the Bełchatów mine. In order to give a historical background those coefficients were compared with the similar ones established for 14 villages out of that depression funnel but in the zone of the energetic-and-mining region. Further deterioration of soil and green lands productivity was found for the years 1986-1993 comparing to Piotrkow voivodship. Livestock number per 1 ha of land was also lower. This was the result of limited inputs use and deteriorating environmental conditions / soil acidifying, dehydration of the area / and little precipitations in the years of drought. The possibilities to develop agriculture in the areas analyzed are more limited than in the other parts of the country. Problems concerning the environment protection are most important in these regions as well as their low abilities to adjust to new production and market conditions.

Słowa kluczowe

PL

rozwoj rolnictwa; okreg Koninski; tereny przemyslowe; gornictwo wegla brunatnego; okreg Turoszowski; Polska; kopalnie odkrywkowe; produkcja rolna; okreg Belchatowski; rolnictwo; degradacja srodowiska

• Wydawca: -
• Czasopismo: Komunikaty, Raporty, Ekspertyzy. Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
• Rocznik: 1995
• Tom: 382
• Opis fizyczny: s.23,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Mieroslawska A.

Bibliografia

• 1/ Gawrońska-Kulesza i in. - Oddziaływanie elektrowni Bełchatów na niektóre właściwości gleby oraz plonowanie roślin polowych. Fragmenta Agronomica - zeszyt specjalny nr 1, Puławy 1991.
• 2/ Gilewska M. - Rekultywacja biologiczna gruntów pogórniczych na przykładzie KWB "Konin". Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu. Rozprawy naukowe, z.211, Poznań 1991.
• 3/ Grzesiak K.: Oddziaływanie na środowisko kopalni "Turów". Aura nr 6, 1994.
• 4/ Grzyb S.: Zasięgi i wielkość szkodliwego oddziaływania leja depresyjnego KWB Bełchatów na użytki zielone - 1993.
• 5/ Hołubowicz K., Rogójska W.: Środowisko Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. Aura nr 1.1992.
• 6/ Liczkowski J.: Gospodarowanie ziemią w pow. konińskim, ZBRU nr 27, Warszawa, 1968.
• 7/ Kapusta F.: Przemiany struktury agrarnej w rejonie Turoszowa w latach 1957-1963. ZBRU nr 8, Warszawa 1964.
• 8/ Mierosławska A.: Wybrane problemy rolnictwa w rejonach uprzemysławianych w: "Rolnictwo i gospodarka żywnościowa w ujęciu przestrzennym 1980-1990-2000", Warszawa 1992.
• 9/ Mierosławska A.: Rozwój gmin w Bełchatowskim Okręgu Przemysłowym. Wiadomości Statystyczne GUS nr 7, 1994.
• 10/ SGGW AR - praca zbiorowa - Zasady ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego na obszarach eksploatacji złóż kopalin. Wydawnictwo SGGW AR, Warszawa 1990.
• 11/ Pakulska J.: Zanieczyszczenie środowiska a jakość surowców rolniczych. Aura nr 7, 1992.
• 12/ Pilawska J.: Przeobrażenia środowiska przyrodniczego w zagłębiach węgla brunatnego. ZBRU nr 34, Warszawa 1969.
• 13/ Zimny - Uprawa roślin w strefach emisji przemysłowych. Aura nr 10, 1984.
• 14/ Praca zbiorowa p.kier. S. Zajchowskiego - Rola uprzemysłowionego rejonu konińskiego w strukturze społeczno-gospodarczej byłego woj. poznańskiego, ZBRU nr 65, Warszawa 1976.