Znaczenie srodkow slodzacych w zywieniu czlowieka

• Autorzy: Okolska G. , Wierzejska R.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Wyniki badań dotyczące sposobu żywienia i struktury spożycia żywności w Polsce wskazują na poważne nieprawidłowości. Najczęstsze przykłady nieracjonalnego żywienia, odbiegającego od zaleceń żywieniowych i lekarzy, to nadmierne spożycie energii, tłuszczu i cukru przy jednoczesnym niskim spożyciu węglowodanów złożonych. Spożycie cukru wynosi ok. 45 kg/osobę/rok i jest dwukrotnie wyższe niż w latach sześćdziesiątych. Następstwem wadliwego żywienia jest powstawanie otyłości, niedokrwiennej choroby serca, cukrzycy insulinoniezależnej, próchnicy. W ograniczeniu energii pochodzącej z sacharozy mogą pomóc sztuczne środki słodzące tj. aspartam i acesulfam K. Obie substancje pozbawione są kalorii, około 200 razy słodsze od cukru. Dopuszczalne dzienne spożycie acesulfamu K wynosi 15 mg/kg masy ciała, aspartamu zaś 40 mg/kg masy ciała. Poliole są drugą grupą środków słodzących zastępujących cukier. Substancje te, jak i poprzednie, w odróżnieniu od sacharozy nie sprzyjają powstawaniu próchnicy zębów, która jest chorobą cywilizacyjną całej populacji państw wysoko uprzemysłowionych. W Polsce aspartam, sorbitol, ksylitol i mannitol dozwolone są do stosowania każdorazowo po uzyskaniu pozytywnej opinii Państwowego Zakładu Higieny oraz acesulfam K, malitol, na drodze zezwolenia Głównego Inspektora Sanitarnego.

EN

Results of research on food habits and food consumption pattern show significant faults. The most frequent examples of the unproper consumption (as that different from recomendations of medical and nutrition specialists) indicate an excessive consumption of energy, fat and sugar along with low consumption of polisaccharides. Consumption of sugar amounts approx 45 kg per person per annum and is two times higher than that in the sixties. Consequences of the unproper food habits are: obesity, coronary heart disease, insuline-independent diabetes and carries. In Poland, overweight and obesity occur in 40% of female population over the age of 40. Keeping the proper body weight depends on maintaining energy balance. Artificial sweeteners like aspartam and acesulfame K may be helpful in limiting energy coming from saccharose. Both substances are calory-free and 200 times sweeter than sugar. The acceptable daily intake of acesulfame K amounts to 15 mg/kg of body mass and that of aspartam to 40 mg/kg of body mass. Because of their intensive sweetness exceeding the above limits is hardly possible. So, using the artificial sweeteners in production of low-energy food offers a very good chance for people who want to keep low calory diet and for those suffering from diabetes. Poliols are the other group of sweeteners that could substitute for sugar. In contrast to saccharose, the above mentioned substances do not cause carries which is a wide-spread „civilisation" disease in highly industrialised countries of the world. In Poland, a permission from National Institute of Hygiene is required for a single use of aspartam, sorbitol, xylitol and mannitol in food production, whereas for acesulfame K, maltitol and lactitol that of Chief Sanitary Inspector is needed.

Słowa kluczowe

PL

sorbitol; srodki slodzace syntetyczne; otylosc; mannitol; cukrzyca; sacharoza; alkohole cukrowe; przemysl spozywczy; choroby czlowieka; dodatki do zywnosci; bledy zywieniowe; spozycie zywnosci; ksylitol; aspartam; acesulfam K; zywienie czlowieka

• Wydawca: -
• Czasopismo: Przemysł Spożywczy
• Rocznik: 1995
• Tom: 49
• Numer: 07
• Opis fizyczny: s.244-246

Twórcy

autor

Okolska G.

• Instytut Zywnosci i Zywienia, ul.Powsinska 61/63, 02-903 Warszawa

autor

Wierzejska R.

Bibliografia

• [1] Binder F., Wahler J.: Cukier, nie dziękuję. SPAR, Warszawa 1994.
• [2] Charzewska J., Chwojnowska Z., Rogalska-Niedźwiedź M., Chabros E.: Zmiany w żywieniu młodzieży z Warszawy w latach 1985-1990. Żyw. Człow. i Metab. 1992, XIX, 1, 17-25.
• [3] Chwojnowska Z., Charzewska J., Rogalska-Niedźwiedź M., Chabros E.: Zmiany w sposobie żywienia uczniów z warszawskich szkół podstawowych w przełomowym okresie lat 1989 i 1990 z uwzględnieniem płci i wieku badanych. Żyw. Człow. i Metab. 1992, 19, 3, 165-175.
• [4] Gertig H., Pruszczyński A., Ucińska D.: Niektóre elementy sposobu odżywiania się dzieci szkolnych miasta Poznania po urynkowieniu gospodarki żywnościowej. Wpływ urynkowienia na zmiany w spożyciu
• uczniów i ich konsekwencje w stanie odżywienia. PZZT, Warszawa 1991, 1.
• [5] Gibney M. J.: Dietary Reference Values, Nutrition Reviews 1992, 50, 3, 89.
• [6] Gray J.: Starches and sugars. Ed. Macdonald I., Springer-Verlag. ILSI Europe, London Ltd. 1991.
• [7] Kołłajtis-Dołowy A.: Wartość odżywcza i rola w żywieniu cukru, słodyczy oraz wysoko słodzonych przetworów owocowych. Gospodarstwo Domowe 1989, 5-6, 26.
• [8] Kowrygo B., Berger S.: Comparsion of dietary energy sources and obesity, Roczn. PZH 1989, 40, 3, 169-177.
• [9] Rutkowski A., Gwiazda S., Dąbrowski K.: Dodatki funkcjonalne do żywności. Katowice, Agro & Food Technology, 1993.
• [10] Sekuła W., Niedziałek Z. i inni: Spożycie żywności w Polsce w latach 1950-1991 w przeliczeniu na energię i niektóre składniki odżywcze. Wyd. IŻŻ (w druku).
• [11] Sekuła W., Szostak W. B., Niedziałek Z.: Food and nutrient goals for Polish population. Suggested for the year 2000. Żyw. Człow. i Metab. 1991, 18, 3, 163.
• [12] Seria raportów WHO Nr 797, Genewa 1990. Dieta, żywienie i profilaktyka chorób przewlekłych. Żyw. Człow. i Metab. 1991, 18, 3.
• [13] Sweet Foods and Calorie Consumption at Meals (Brief Critical Reviews) Nutrition Reviews 1992, 50, 3, 83-85.
• [14 Szostak W. B., Charzewska J., Gudowska A., Hasik J., Lukjan H., Rafalski H., Rywik S., Szewczyński J.: Obesity in Polish population. Obesity Europe 1 st.
• European Congress on Obesity. Programme and Abstract Book. Stockholm, June 5-6, 1988.
• [15] Szostak W. B., Sekuła W.: Rola prawidłowego żywienia w profilaktyce chorób cywilizacyjnych. Pod red. J. Rzepki. AWF, Katowice 1991, 39-49.
• [16] Szostak W. B.: Miażdżyca i otyłość. IŻŻ, Warszawa 1974.
• [17] Szostak W. B., Cybulska B.: Otyłość i nadwaga. Instytut Kardiologii, Warszawa 1994.
• [18] Szponar L., Mieleszko T.: Żywienie młodzieży w internatach. Rocz. PZH 1986, 37, 5, 378.
• [19] Szponar L., Kazalska U., Lemieszek A., Wachnik Z.: Sposób żywienia dziewcząt i chłopców na koloniach zdrowotnych dla dzieci z niedoborami wysokości i masy ciała. Roczn. PZH 1986, 37, 2, 138-143.
• [20] Szponar L., Mieleszko T. oraz WSSE: Żywienie w stołówkach studenckich. Roczn. PZH 1987, 38, 3, 258-265.
• [21] Szponar L., Mieleszko T., Dyczkowska U.: Jakość żywienia w zakładach służby zdrowia, Przegl. Gastronom. 1987, 3, 20-23.
• [22] Zarządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej z 31 marca 1993 r. w sprawie wykazu substancji dodatkowych dozwolonych i zanieczyszczeń technicznych w środkach spożywczych i używkach. M. P., nr 22, poz. 233.
• [23] Ziemiański S., Budzyńska-Topolowska J.: Podstawy naukowe wegetarianizmu (Przegląd piśmiennictwa światowego). Żyw. Człow. i Metab., 1993, 20, 3, 226.