Pinus sylvestris L. jako biomonitor zanieczyszczenia srodowiska metalami ciezkimi [Zn, Cd, Pb]

• Autorzy: Pomierny S , Gerold I , Ciepal R , Lukasik I
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Oceniono wpływ emisji przemysłowych na wybrane parametry (wielkość pierśnicy oraz przyrostów rocznych) drzew rosnących w pobliżu emitorów. Powierzchnie badawcze rozmieszczono w różnych odległościach od źródeł zanieczyszczeń, jakimi są huta cynku i ołowiu w Miasteczku Śląskim oraz huta stali w Dąbrowie Górniczej (dawna Huta Katowice). Wielkość przyrostów rocznych P. sylvestris oraz zawartość metali ciężkich (Zn, Cd., Pb) w drewnie mierzono w przedziałach pięcioletnich. Szerokość przyrostów rocznych drzew jest determinowana przez różne czynniki ekologiczne (m.in. klimatyczne, siedliskowe), ale również przez zanieczyszczenie atmosfery. Zaobserwowano zmniejszony przyrost roczny drzew rosnących na badanych terenach jak również zwiększoną zawartość metali ciężkich w drewnie w pierwszych latach po rozpoczęciu działalności zakładów przemysłowych.

EN

The impact of industrial emissions on selected parameters of wood from Scots pine was assessed. Samples of wood from Scots pine which ran along a gradient of industrial pollution were investigated in the South of Poland. These sites located are at various distances from a zinc and lead smelter (Miasteczko Śląskie) and steelworks (Dąbrowa Górnicza). Samples were taken from two polluted zones and from a control zone. The relative size of the increment and heavy metal content were measured in a wood sample from Scots pine over 5-year periods covering a 25-year period of activity of industrial plants mentioned according to the method presented by Nabais et al. [1999], The analyses of heavy metal content in wood were made using the conventional AAS method [Ostrowska et al. 1991]. Annual ring widths of forest trees are affected by different ecological factors (climate, soil,) and also air pollution. In the investigated tree areas with an intensive air pollution the annual ring width reductions are observed. The heavy metal concentration was increased in the first years of the activity of industrial plants. However some studies present a positive correlation between radial distributions of heavy metals in tree rings and temporal records of pollution from industry and others fail in using dendroanalysis as a chronological record of pollution [Hagemeyer, Schäfer 1995]. It should be noted that the conclusions presented here are based on a relatively small amount of data. Thus the interpretation of obtained results needs to be confirmed by further investigations.

Słowa kluczowe

PL

zanieczyszczenia przemyslowe; metale ciezkie; sosna zwyczajna; monitoring biologiczny; emisja zanieczyszczen; zawartosc metali ciezkich; zanieczyszczenia srodowiska; drewno; przyrosty roczne

EN

industrial pollutant; heavy metal; Scotch pine; Pinus sylvestris; biological monitoring; pollutant emission; heavy metal content; wood; annual increment

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2006
• Tom: 509
• Opis fizyczny: s.221-229,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Pomierny S

• Katedra Ekologii, Uniwersytet Slaski, ul.Bankowa 9, 40-007 Katowice

autor

Gerold I

• Katedra Botaniki Systematycznej, Uniwersytet Slaski, Katowice

autor

Ciepal R

• Katedra Ekologii, Uniwersytet Slaski, ul.Bankowa 9, 40-007 Katowice

autor

Lukasik I

• Katedra Ekologii, Uniwersytet Slaski, ul.Bankowa 9, 40-007 Katowice

Bibliografia

• Beker C. 1995. Przyrost pierśnicy w drzewostanach sosnowych młodszych klas wieku. Sylwan 5: 61-69.
• Ciepał R., Niemtur S. 1984. Akumulacja cynku, ołowiu i magnezu w drewnie sosny zwyczajnej rosnącej w rejonie skażonym przez emisje przemysłowe (Miasteczko Śląskie). Acta Biologica Silesiana, Uniwersytet Śląski 16.
• Hagemeyer J., Schäfer H. 1995. Seasonal variations in concentrations and radial distribution patterns of Cd, Pb and Zn in stem wood of beech trees (Fagus sylvatica L.). The Science of the Total Environment 166(1-3): 77-87.
• Nabais C., Freitas H., Hagemeyer J. 1999. Dendroanalysis: a tool for biomonitoring environmental pollution? The Science of the Total Environment 232(1-2): 33-37.
• Niemtur S. 1977. Wpływ zanieczyszczeń przemysłowych na drzewa. Wiadom. Botan. T. XXI (2): 123-136.
• Ostrowska A., Gawliński S., Szczubiałka Z. 1991. Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin. Instytut Ochrony Środowiska Warszawa: 131-183..
• Raport o stanie lasów w Polsce 2004. 2005. Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasów Państwowych, Warszawa: 2-10.
• Rostański K. 1997. Przyroda województwa katowickiego. Wydawnictwo Kubajak: 1-192.
• Schweingruber F.H. 1983. Der Jahrring. Standort. Methodik. Zeit und Klima in der Dendrochronologie. Stuttgart: 1-234.
• Zielski A., Krąpiec M. 2004. Dendrochronologia. Wydawn. Nauk. PWN Warszawa: 133-156.
• Zwoliński J., Orzeł S. 2000. Produkcyjność drzewostanów sosnowych (Pinus sylvestris L.) w gradiencie skażeń przemysłowych. Prace Instytutu Badawczego Leśnictwa, Seria A, 1(892): 75: 98.