Ocena stanu srodowiska naturalnego Szczecinskiego Parku Krajobrazowego z zastosowaniem skali porostowej

• Autorzy: Wieczorek A
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Porosty ze względu na swoją specyficzną budowę należą do organizmów szczególnie wrażliwych na zanieczyszczenia powietrza. Najbardziej popularną metodą oceny stanu środowiska stała się skala porostowa zaproponowana przez Hawkswortha i Rosa, która została przystosowana do naszych warunków klimatycznych oraz naszej lichenoflory przez Kiszkę. Skala porostowa stosowana jest w celu ilościowego określenia zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki. Przy jej użyciu sporządzane zostają mapy lichenoindykacyjne wykorzystywane w celu określenia stopnia czystości powietrza. Ze stopniami skali porostowej skorelowane są wybrane gatunki porostów, w związku z tym jest ona wykorzystywana również do oceny różnorodności biologicznej porostów na poziomie gatunkowym. Wykorzystując zebrane w latach 1997-2000 dane dotyczące występowania i rozmieszczenia gatunków wskaźnikowych skali biologicznej, wykreślono mapę lichenoindykacyjną Szczecińskiego Parku Krajobrazowego. Na obszarze Puszczy Bukowej wyróżniono dwa obszary o różnym stopniu oddziaływania zanieczyszczeń. W pierwszym obszarze występują gatunki strefy II i III. Teren ten obejmuje swym zasięgiem północno-zachodni skraj Puszczy, charakteryzując się wyraźną degradacją warunków ekologicznych. W obszarze drugim, który obejmuje swym zasięgiem pozostałą część Parku wystąpiły gatunki stref III i IV. Powierzchnia ta charakteryzuje się dużą mozaikowatością, wyrażoną nieregularnym rozmieszczeniem populacji gatunków stopnia 4 i 5. Wśród gatunków charakteryzujących strefę III i IV występują grupowo taksony stopnia 6. Skupiają się one bardzo wyraźnie w okolicach rezerwatów i w ich bliskim sąsiedztwie. Ze względu na duże zgrupowanie tych taksonów możliwe było wydzielenie strefy V rozmieszczonej wyspowo na badanym obszarze.

EN

Lichens, due to their specific structure, belong to organisms particularly sensitive to air pollution. The most popular method of assessing environment state became the lichen scale proposed by Hawksworth and Rose, adapted by Kiszka to our climatic conditions and lichen flora. The lichen scale is used to quantitative evaluating the pollution of air with sulphur dioxide. At using this scale, lichen indicative maps are prepared and next used to measure air cleanliness degree. The scale degrees are correlated with selected lichen species; in this content it is also used to evaluate the biological diversity of lichens at the specific level. On the basis of data collected in 1997-2000 on the occurrence and distribution of species monitoring the biological scale, a lichen indicative map of the Szczecin Landscape Park was drawn. In the Beach Forest (Puszcza Bukowa) two areas of different pollutant action degree were distinguished. On the first area, the species of zone II and III occur. This terrain encompasses within its reach the north-western margin of the Forest, being characterized by clear degradation of ecological conditions. On the second area, which covers the remaining part of the Park the species of zone III and IV occur. This area is characterized by large mosaicism expressed in irregular distribution of the population of degree 4 and 5 species. Among the species that characterize zone III and IV, taxa of 6 degree occur in groups. They cluster very clearly in the vicinity of reserves and in their close proximity. Due to large grouping of these taxa, it was possible to separate zone V distributed insularly within the studied area.

Słowa kluczowe

PL

porosty epifityczne; mapa lichenoindykacyjna; skala porostowa; Szczecinski Park Krajobrazowy; roznorodnosc biologiczna; ocena; zanieczyszczenia powietrza; srodowisko naturalne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2004
• Tom: 501
• Opis fizyczny: s.459-464,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wieczorek A

• Katedra Ekologii i Ochrony Srodowiska, Uniwersytet Szczecinski, ul.Waska 13, 71-415 Szczecin

Bibliografia

• Hawskworth D.L., Rose T. 1970. Qualitive scale for estimating sulphur dioxide air pollution in England and Wales using epiphytic lichens. Nature 227: 145-148.
• Kiszka J. 1990. Lichenoindykacja obszaru województwa krakowskiego (Licheno-indication of the area of the Cracow voivodeship). Stud. Ośr. Dokument. Fizjogr. 18: 201-212.
• Kiszka J. 1992. Lichen indication in the Przemyśl District (S.E. Poland). Veröff. Geobot. Inst. ETH, Stiftung Rübel, Zürich 107: 287-291.
• Kiszka J. 1995. Waloryzacja flory porostów w obrębie Zlewni Białej i Czarnej Wisełki w Beskidzie Śląskim (Karpaty Zachodnie), w: Zakwaszenie Czarnej Wisełki i eutrofizacja zbiornika zaporowego Wisła-Czarne. Praca zbiorowa pod red. St. Wróbla: 33-45.
• Kiszka J., Piórecki J. 1990. Badania nad lichenoindykacją obszaru woj. przemyskiego. Rocznik Przemyski 27: 282-290.
• Kiszka J., Piórecki J. 1994. Waloryzacja przyrodnicza porostów (Lichenes) projektowanego Turnickiego Parku Narodowego. Materiały Sympozjum „Porosty apofityczne jako wynik antropopresji”. Arboretum, Bolestraszyce Z. 2: 95-122.