Gromadzenie i ocena zasobów genowych żyta

• Autorzy: Kubicka H. , Puchalski J. , Niedzielski M. , Luczak W. , Martyniszyn A.

Warianty tytułu

EN

Collecting and evaluation of genetic resources of rye

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Żyto uprawne, pomimo tendencji zmniejszania się powierzchni jego uprawy, pozostaje nadal jedną z najważniejszych roślin zbożowych w Polsce. Największy udział w światowym areale jego uprawy przypada na Europę i Azję i głównie w tych rejonach występuje największa różnorodność genetyczna form żyta. Mając na uwadze konieczność gromadzenia i ochrony zmienności u tego gatunku, w Ogrodzie Botanicznym — Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej PAN od 33 lat gromadzone są w banku nasion oraz oceniane, dziko rosnące gatunki Secale, formy lokalne, odmiany uprawne i linie wsobne żyta. Łącznie kolekcja rodzaju Secale wynosi 2560 obiektów. W latach 1977–2004 poddano ocenie: 1166 form lokalnych, 772 odmian uprawnych i 352 linii wsobnych. Wszystkie obiekty kolekcji rodzaju Secale były reprodukowane w izolacji i charakteryzowane pod względem cech morfologicznych i fenologicznych. Zakres zmienności w obrębie odmian populacyjnych, form lokalnych i linii wsobnych żyta uprawnego był zróżnicowany, ale najwyższy dla 3 cech: wysokości roślin 30–200 cm, długości kłosa 4,0–14,8 cm i masy 1000 ziarniaków 10–58 g. Na podstawie tych obserwacji stwierdzono, iż zgromadzona kolekcja Secale stanowi cenne źródło zmienności cech, dla badań genetyczno-hodowlanych nad tym gatunkiem.

EN

The rye, despite the recent tendency to decrease the area of its cultivation, is still one of the most important crops in Poland being cultivated on 2 million hectares. The main regions of rye cultivation are Europe and Asia. In these regions the greatest variety of genetic forms of rye is recorded. Taking into account the necessity of collecting and evaluating rye genetic resources, the Botanical Garden – Centre for Biological Diversity Conservation of the Polish Academy of Sciences has focused for the last 30 years its interests on gathering in a gene bank and assessing wild species, local landraces, varieties and inbred lines of the genus Secale. The collection includes altogether 2 560 forms. The accessions were multiplied and reproduced in the isolated plots. They were evaluated for their morphological and phenological traits. In the years 1977–2004 1166 local landraces, 772 varieties and 352 inbred lines were characterized. The highest diversity was recorded for local landraces and inbred lines. Variability was lower in the rye varieties, in spite of their different origin. The highest levels of variability were recorded for height of plants, length of spikes and weight of 1000 grains, ranging 30-200 cm, 4-14.8 cm and 10-58 g, respectively. It has been concluded based on the data obtained that the collection represents a wide spectrum of genetic diversity, thus being a valuable source of forms to be used both in rye breeding and in scientific investigations.

Słowa kluczowe

PL

zyto; zasoby genowe; roznorodnosc genetyczna; zmiennosc cech; badania genetyczno-hodowlane; banki genow

EN

rye; genetic resource; genetic diversity; trait variability; genetic research; breeding research; gene bank

• Wydawca: -
• Czasopismo: Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin
• Rocznik: 2006
• Numer: 240-241
• Opis fizyczny: s.141-149,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kubicka H.

• Ogrod Botaniczny, Warszawa

autor

Puchalski J.

autor

Niedzielski M.

autor

Luczak W.

autor

Martyniszyn A.