EN
Species richness and density of bird communities on intensively cultivated acres in relation to habitat characteristics were studied on the basis of counts in 15 fields (5-69 ha) situated on Dravsko Polje (46°25’N, 15°45'E), North-eastern Slovenia. There were three groups of fields: those covered with wheat, sugar-beet and maize. On average, ten bird species bred on intensive cultivated areas. Six of these occurred in all three field groups. The density of bird population ranged from 0 to 11.6 pairs/10 ha, averaging 2.93 pairs/10 ha. Only two species (Alauda arvensis and Saxicola torquata) were amongst the dominants in all three kinds of fields. The highest densities were on wheat fields but the differences among field categories were not significant (Kruskal-Wallis test). The number of species and bird population density did not dependent on the area of a particular field or nor relative edge length.
PL
Łącznie w Dravsko Polje (północno-wschodnia Słowenia) zbadano awifaunę lęgową 15 intensywnie użytkowanych pól uprawnych (agrocenoz) o powierzchni od 5 do 69 ha. Na terenach tych stosowano w bardzo dużych dawkach sztuczne nawożenie i pestycydy. Na siedmiu powierzchniach (łącznie 145 ha) uprawiano pszenicę, na czterech (87,4 ha) kukurydzę i na czterech (71,5 ha) buraki cukrowe. Badane tereny były reprezentatywne dla agrocenoz omawianego regionu (tab. 1). Zastosowano metodę kartograficzną liczeń według Bibby et al. (1992). Każde pole było kontrolowane czterokrotnie — od połowy kwietnia do połowy czerwca w 1997r. Na jednym polu nie stwierdzono gniazdowania ptaków. Na pozostałych 14 wykryto łącznie 10 gatunków lęgowych. Zagęszczenia par lęgowych wynosiły od 0 do 11,6 par/10 ha, średnio 2,93 pary/10 ha. Zagęszczenie to było niskie w porównaniu z analogicznymi danymi, znanymi z agrocenoz środkowej Europy (np. Jermaczek & Tryjanowski 1990, Kujawa 1994). Przy porównaniu tym należy jednak pamiętać, że wymienieni autorzy uwzględniali w swoich wynikach także ptaki, które nie gniazdowały na polach (np. gatunki gniazdujące w żywopłotach). Sześć gatunków (przepiórka, skowronek, pliszka żółta, kląskawka, łozówka i cierniówka) występowało we wszystkich trzech rodzajach upraw. Wśród nich tylko skowronek i kląskawka należały do dominantów (> 5% udziału) we wszystkich typach upraw (tab. 2). Zagęszczenie par lęgowych było najwyższe w uprawach pszenicy, jednakże różnice pomiędzy uprawami nie były istotne statystycznie (Kruskal-Wallis test = 1,37, df = 2, p > 0,05). Zagęszczenia par były także najwyższe na polach bez rowów melioracyjnych, różnice także nie były istotne statystycznie (Mann-Whitney U test = 18,0, p > 0,5). Najwyższą różnorodność gatunkową stwierdzono w uprawach kukurydzy, różnice między rodzajami upraw również nie były istotne statystycznie — Kruskal-Wallis test = 2,36, df = 2, p > 0,05. Różnorodność gatunkowa nie różniła się także statystycznie na terenach otoczonych rowami i na terenach bez tych rowów (Mann-Whitney U test = 11,5, p > 0,05). Według wskaźnika Soerensena (Tomiałojć et al. 1984), wysokie podobieństwa składów gatunkowych stwierdzono w porównaniach upraw pszenicy i buraków cukrowych oraz buraków cukrowych i kukurydzy. Pojemność niszy (Hurlbert 1978) gniazdujących gatunków na badanych powierzchniach wynosiła od 0 do 0,94. Najszerszą niszę miał skworonek (tab. 3).