Feeding habits of the Black Kite Milvus migrans, Red Kite Milvus milvus, White-tailed Eagle Haliaeetus albicilla and Lesser Spotted Eagle Aquila pomarina in Wigry National Park [NE Poland]

• Autorzy: Zawadzka D

Warianty tytułu

PL

Zwyczaje zerowiskowe kani czarnej, kani rudej, bielika i orlika krzykliwego w Wigierskim Parku Narodowym

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The study was conducted in the years 1989-1993. The Black Kite fed primarily on birds and fish, Red Kite — on birds, mammals and carrion. The White-tailed Eagle preyed almost exclusively on birds and fish, and the Lesser Spotted Eagle on small mammals, birds and frogs. The White-tailed Eagle was the most specialized species. Its food niche breadth was smallest among the studied species and food taken in water habitats accounted for 95% of its diet. The Black Kite had the widest food spectrum in terms of the frequency of prey while the Red Kite — in terms of the biomass consumed. The mean body mass of prey specimens taken by the White-tailed Eagle was 578 g, by the Red Kite — 235 g, the Black Kite — 230 g, and the Lesser Spotted Eagle — 34 g. The food niches of both Kites and the White-tailed Eagle strongly overlapped. The smallest overlap was between the food niches of the two Eagles and between the Lesser Spotted Eagle and the Black Kite.

PL

Badania prowadzono w okresie 2-7 lat w sezonie lęgowym (tab. 1). Szukano zajętych gniazd ptaków drapieżnych i kontrolowano je. Analizowano resztki pokarmu i wypluwki znalezione w gniazdach i na ziemi. Skład pokarmu oznaczano ilościowo, identyfikując spożyte ofiary na podstawie znalezionych resztek (piór, sierści, szkieletów, łusek). Przy oznaczaniu biomasy zjedzonej padliny założono, że ptak zjadał ją w ilości równej dobowemu zapotrzebowaniu pokarmu, czyli ok. 10% masy ciała (Fisher 1984, Busse 1990, Pielowski 1996). Przyjęto, że jednorazowa konsumpcja padliny dużych kręgowców wynosiła 90 g dla kani czarnej, 100 g dla kani rudej oraz 500 g dla bielika. Obliczono szerokość nisz pokarmowych badanych gatunków ptaków drapieżnych oraz oceniono stopień ich nakładania się. Wskaźnik szerokości niszy pokarmowej (B) obliczano wg Levinsa (1968): B = l/Σpᵢ², gdzie pᵢ jest udziałem każdej z 6 wyróżnionych grup pokarmu (ssaków, ptaków, ryb, padliny, płazów i owadów) w łącznej liczbie ofiar oraz w całkowitej biomasie konsumowanego pokarmu. Dla wyróżnionych 6 grup wskaźnik B może przyjmować wartości od 1 (najwęższa nisza) do 6 (najszersza możliwa nisza). Wskaźnik nakładania się nisz pokarmowych dwóch gatunków był obliczany wg. Pianki (1973): αᵢj= Σ(pᵢₐ × pjₐ × [(Σpᵢₐ²) × (Σpjₐ²)]-1/2, gdzie αᵢj jest wskaźnikiem nakładania się nisz pomiędzy gatunkiem i oraz gatunkiem j, pᵢₐ jest udziałem α-tej grupy ofiar w łącznej biomasie pokarmu i-tego gatunku gatunku drapieżnika, pjₐ, jest udziałem α-tej grupy ofiar w łącznej biomasie pokarmu j-tego gatunku drapieżnika. Wskaźnik α przyjmuje wartości od 0 (nisze pokarmowe odrębne) do 1 (nisze pokarmowe identyczne). W trakcie badań obserwowano żerujące ptaki, określano sposób i miejsce polowania oraz oddalenie żerowiska od gniazda. Przeprowadzono ocenę wybiórczości środowiskowej opartą na udziale w pokarmie ofiar, chwytanych w środowisku polnym, leśnym i wodnym. W pokarmie kani czarnej stwierdzono 23 gatunki ofiar. Najczęstszą zdobyczą były ptaki, następnie ryby (tab. 2). W pożywieniu kani rudej wystąpiło 39 gatunków ofiar. Blisko połowę wszystkich zdobyczy stanowiły ptaki. Istotny był udział w diecie ssaków oraz padliny (tab. 3). Bielik polował na 24 gatunki ofiar, wśród których najliczniejszą zdobyczą były ptaki, następnie ryby (tab. 4). W pokarmie orlika krzykliwego stwierdzono 18 gatunków zwierząt. Ponad połowę wszystkich ofiar stanowiły ssaki (tab. 5). Największe ofiary chwytał bielik, najmniejsze orlik krzykliwy. Pośrednią wielkość miały zdobycze kani rudej i czarnej (tab. 6). Najliczniejsze ofiary kani czarnej miały masę 101-500 g, kani rudej: 1-100 g, następnie 101-500 g. Masa zdobyczy bielika najczęściej przekraczała 500 g, a orlika krzykliwego — wynosiła mniej niż 100 g (ryc.l). Kania czarna największą część pokarmu zdobywała nad wodą (tab. 7). Żerowała w odległości do 4 km od gniazda. Kania ruda żerowała przede wszystkim na terenach otwartych (tab. 7). Chętnie wykorzystywała wysypiska śmieci i odpadków. Zdobywała pokarm w odległości do 10 km od gniazda. Bielik polował wyłącznie nad jeziorami lub rzeką (tab. 7). Obserwowano wspólne polowanie pary ptaków. Bieliki żerowały w odległości do 15 km od gniazda. Orlik krzykliwy zdobywał pokarm na terenach otwartych oraz w lesie (tab. 7). Żerował w odległości do 4 km od gniazda, jednak najczęściej nie dalej niż 1 km. Najmniejszą szerokość niszy pokarmowej stwierdzono u bielika. Szerokości nisz pokarmowych pozostałych ptaków drapieżnych były zbliżone. Nisze pokarmowe badanych ptaków drapieżnych, oceniane pod względem biomasy głównych ofiar, nakładały się co najmniej w połowie (tab. 8). Najsilniejsze pokrywanie się nisz stwierdzono u kani czarnej i bielika. W dużym stopniu pokrywały się także nisze obydwu kań oraz kani rudej i bielika. Najbardziej rozdzielone były nisze pokarmowe bielika i orlika oraz kani czarnej i orlika (tab. 8). Najsilniej wyspecjalizowanym gatunkiem był bielik. Kania ruda i czarna oraz orlik krzykliwy były gatunkami oportunistycznymi pod względem sposobu odżywiania. Silne pokrywanie się nisz pokarmowych ptaki drapieżne w WPN kompensowały rozdzieleniem przestrzennym żerowisk. Preferowały chwytanie ofiar różniących się rozmiarami ciała oraz sprawnością poruszania się i płochliwością. Wykorzystywały różnorodne strategie zdobywania pokarmu.

Słowa kluczowe

PL

ptaki; kania ruda; pokarm; bielik; zerowanie; Milvus milvus; zerowiska; strategie pokarmowe; Haliaeetus albicilla; ornitologia; nisze ekologiczne; ptaki drapiezne; wypluwki; Milvus migrans; kania czarna; Wigierski Park Narodowy; orlik krzykliwy; analiza skladu pokarmu; Aquila pomarina

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 1999
• Tom: 34
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.65-75, rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Zawadzka D

• 25 Czerwca 68b/15, 26-600 Radom

Bibliografia

• Blanco J. C., Hiraldo F. 1992. On the influence of the red kite Milvus milvus L. on the small game in a Mediterranean area of southern Spain. In: Bobek B., Perzanowski K., Regelin W. (eds.). Świat Press. Kraków, pp.: 577-581.
• Busse P. (ed.). 1990. Mały słownik zoologiczny. Vol. 1-2. Wiedza Powszechna. Warszawa.
• Cramp S., Simmons K. 1980. The Birds of the Western Palearctic Vol. II. Oxford.
• Delibes M., Garcia L. 1984. [Food habits of the Red Kite in Donana during the breeding period]. Ardeola 31: 115-121.
• Fischer W. 1984. Die Seeadler. Ziemsen Verlag. Wittemberg.
• Garcia J. T., Vinuela J., Sunyer C. 1998. Geographic variation of the winter diet of the RedKite Milvus milvus in the Iberian Peninsula. Ibis 140: 302-309.
• Gensbol B., Thiede W. 1986. Greifvoegel. BLV Verlagsgesellachaft Muenchen-Wien-Zurich.
• Giergielewicz J. 1985. [Observations on the methods of hunting on waterfowl by White-tailed Eagle at "Lake Świdwie" Nature Reserve]. Not. om. 26: 169-176.
• Goszczyński J. 1974. Studies on the food of foxes. Acta theriol. 21: 527-534.
• Jędrzejewska B., Jędrzejewski W. 1998. Predation in vertebrate communities. The Białowieża Primeval Forest as a case study. Springer Verlag. Berlin.
• Komitet Ochrony Orłów 1995. Biuletyn 7.
• Levins R. 1968. Evolution in changing environments. Princeton University Press. Princeton.
• Mebs T. 1998. Ptaki drapieżne Europy. Multico. Warszawa.
• Mizera T. 1999. Bielik. Lubuski Klub Przyrodników. Świebodzin.
• Mrugasiewicz A. 1984. [White-tailed Eagle Haliaeetus albicilla in Barycz valley]. Dolina Baryczy 3: 19-23.
• Ortlieb R. 1989. Die Rotmilan. Ziemsen Verlag. Wittemberg.
• Palasthy J., Meyburg B. 1973. Zur Emeahrung des Schreiadlers (Aquila pomarina) in der Ostslovakei unter atypischen klimatischen bedingungen. Om. Mitteil. 4: 63-71.
• Pianka E. R. 1973. The structure of lizard communities. Annu. Rev. Ecol. Syst. 4, 53: 74.
• Pielowski Z. 1996. Ptaki drapieżne. Wyd. Świat. Warszawa.
• Pugacewicz E. 1996. [Birds of prey breeding in the Polish part of the Białowieża Primeval Forest]. Not. Orn. 37: 173-224.
• Sokal R. R., Rohlf F. J. 1981. Biometry. W. H. Freeman and Company. New York.
• Veiga J. P., Hiraldo F. 1990. Food habits and the survival and growth of nestlings in two sympatric kites (Milvus milvus and Milm migrans). Holarctic Ecology 13: 62-71.
• Wacławek K., Zub K., Trznadel-Wacławek M., Terlecki J. 1998. [White-tailed Eagle's diet in breeding season in Pisz Forest (NE Poland) in 1994-96], Pol. Tow. Ekol. Biul. 5: 48-19.