Ocena intensywnosci nizowek rzecznych w malej zlewni rolniczej Niziny Mazowieckiej w ostatnich 45 latach

• Autorzy: Kaznowska E , Banasik K.

Warianty tytułu

EN

Intensity of streamflow droughts in small agricultural catchment of Mazowiecka Lowland in last 45 years

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rolnicza zlewnia rzeki Zagożdżonki położona jest na Nizinie Mazowieckiej, należącej do tych regionów kraju, w których najczęściej występują susze. Celem pracy jest analiza niżówek rzeki Zagożdzonki w profilu Płachy Stare w latach 1963–2007. Materiał wyjściowy do analiz stanowiły wyznaczone parametry niżówek w profilu. W celu określania okresów niżówkowych na hydrogramach dobowych przepływów zastosowano metodę polegającą na wyznaczaniu niżówek za pomocą poziomów odcięcia – SNQ i Q90%. Najdłuższa i najsurowsza pod względem deficytu odpływu była niżówka w 1964 roku. W rozpatrywanym okresie nie zaobserwowano niżówek zimowych. W ostatnich latach badanego wielolecia niżówki występują co rok, jednak ich rozmiary i intensywność nie osiągają takiego poziomu jak w wypadku niżówek z lat ubiegłych.

EN

The agricultural catchment of the Zagożdżonka river is situated in the Mazowiecka Lowland, one of Poland’s regions with the highest frequency of droughts. The records on discharge at the Plachty Stare gauging station on the Zagożdżonka river from the years 1963–2007 were investigated and the parameters of streamfl ow droughts were determined. To identify low-fl ow periods in daily discharge hydrograms, truncation levels SNQ (mean value of the minimum annual outfl ow) and Q90% (discharge determined from the fl ow duration curve) were used. The streamfl ow drought of 1964 was found to be the longest and most severe in the study period. The whole 45-year period had no winter droughts. In the recent years, streamfl ow droughts in the Zagożdżonka river have occurred with a frequency of almost one per year, but their extent and intensity have been smaller than those observed previously.

Słowa kluczowe

PL

Polska; Nizina Mazowiecka; zlewnie rolnicze; zlewnie male; rzeka Zagozdzonka; nizowki rzeczne; susza hydrologiczna

EN

agricultural catchment; hydrological drought; low water; Mazovian Lowland; Poland; small catchment; Zagozdzonka River

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Formatio Circumiectus
• Rocznik: 2009
• Tom: 08
• Numer: 3-4
• Opis fizyczny: s.5-16,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kaznowska E

• Szkola Glowna Gospodarstwa Wiejskiego, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

autor

Banasik K.

Bibliografia

• Byczkowski A., 1999. Hydrologia. T. 2. Wyd. 2 popr. SGGW Warszawa.
• Byczkowski A., Banasik K., 1993. Średnie przepływy minimalne o T-dobowym okresie uśredniania na przykładzie rzeki Zagożdżonki. Gosp. Wod. 11, 249-251, 254.
• Byczkowski A., Banasik K., Hejduk L., Mandes B., 2001. Wieloletnie tendencje zmian procesów opadu i odpływu w małych zlewniach nizinnych (na przykładzie rzeki Zagożdżonki). [W:] Dynamika obiegu wody w zlewniach rzecznych. Red. J. Jaworski i J. Sekutnicki. PTG IMGW Warszawa, 43-52.
• Dynowska I., 1976. Poglądy na wpływ elementów środowiska geograficznego na podziemne zasilanie rzek w Polsce. Fol. Geogr., Ser. Geogr.-Phys. 10, 43-51.
• Farat R., Kępińska-Kasprzak M., Kowalczak P., Mager P., 1995. Susze na obszarze Polski w latach 1951-1990. Mater. Bad. IMGW, Ser. Gosp. Wod. Ochr. Wód 16.
• Głogowska E. [Kaznowska E.], 2005. Występowanie niżówek w zlewniach o odmiennych warunkach fizycznogeograficznych. Praca doktorska. SGGW Warszawa.
• Kaczmarek Z. (red), 1996. Wpływ niestacjonarności globalnych procesów geofizycznych na zasoby wodne Polski. Monogr. Kom. Gospod. Wod. PAN 12. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej Warszawa.
• Kaczmarek Z., 1997. Zasoby wodne Polski i Europy w obliczu zmian klimatu. [W:] Użytkowanie a ochrona zasobów wód powierzchniowych w Polsce. Red. L. Starkel. Kom. Nauk. przy Prez. PAN „Człowiek i Środowisko”, Zesz. Nauk. 17. Inst. Ekol. PAN Dziekanów Leśny, 15-31.
• Kasprzyk A., 2002. Ocena surowości suszy hydrologicznej w zlewniach o różnym użytkowaniu powierzchni. Prace Inst. Geogr. Akad. Świętokrz. w Kielcach 7, 147-154.
• Kasprzyk A., 2005. Rola czynników fizycznogeograficznych w kształtowaniu susz hydrologicznych w Europie Środkowej. [W:] Ekstremalne zjawiska hydrologiczne i meteorologiczne. Red. E. Bogdanowicz, U. Kossowska-Cezak, J. Sekutnicki. PTG IMGW Warszawa, 277-285.
• Kaczorowska Z., 1962. Najsuchsze i najwilgotniejsze pory roku w Polsce w okresie 1900-1959. Prz. Geofiz. 7 (15), 3, 175-183.
• Kaznowska E., Ciepielowski A., 2006. Częstość i intensywność występowania niżówek w Polsce. Zadanie badawcze realizowane w ramach grantu zamawianego PBZ-KBN 086/P04/2003 „Ekstremalne zdarzenia meteorologiczne i hydrologiczne w Polsce (ocena zdarzeń oraz prognozowanie ich skutków dla środowiska życia człowieka)” (maszynopis). Katedra Inżynierii Wodnej i Rekultywacji Środowiska, SGGW.
• Łabędzki L., 2006. Susze rolnicze: zarys problematyki oraz metody monitorowania i klasyfikacji. Woda Środ. Obsz. Wiej., Rozpr. Nauk. Monogr. 17. IMUZ Falenty.
• Mager P., Kuźnicka M., Kępińska-Kasprzak M., Farat R., 2000. Changes in the intensity and frequency of occurrence of droughts in Poland (1891-1995). Geogr. Pol. 73, 2, 41-47.
• Ozga-Zielińska M., 1990. Niżówki i wezbrania - ich definiowanie i modelowanie. Prz. Geofiz. 35, 1-2.
• Tomaszewski E., 2007. Hydrological drought in Central Poland - temporal and spatial patterns. Geogr. Pol. 80, 2, 117-124.
• Zelenhasić E., Salvai A., 1987. A method of streamflow drought analysis. Water Resour. Res. 23, 1, 156-168.