EN
The greatest losses in central and eastern European carp culture are caused by the high mortality of juveniles usually during the first three to four weeks after pond stocking in late spring. The pronounced weather fluctuations of this period, including drastic falls in temperature, endanger the survival of this warm-water fish. By quantifying the effect of considerable temperature decreases on the survival of juvenile carp, logarithmic increases in carp survival rate were apparent as favourable thermal conditions extended from 1 to 40 days. Simultaneously, a decrease in carp swim bladder inflammation was observed. The trend toward increasing frequency and amplitude of weather fluctuations might intensify this problem.
PL
Niska przeżywalność młodocianych stadiów jest jedną z głównych przyczyn ograniczenia efektywności chowu karpia w klimacie umiarkowanym, charakteryzującym się znaczną zmiennością pogody w okresie wiosennym (rys. 1). Praca jest próbą statystycznej oceny przeżywalności wylęgu i narybku oraz częstotliwości zapalenia pęcherza pławnego ryb, jako funkcji liczby dni między obsadą a pierwszym spadkiem temperatury wody w stawach odrostowych z ponad 20 do 15 - 14°C, czyli do wysokości letalnej w stawach płytszych aniżeli 30 cm (rys. 2). Podstawą oceny są wyniki badań nad efektywnością chowu krzyżówki samic linii węgierskiej W z samcami linii polskiej 3 (W x 3) prowadzone w ZIGR PAN w Gołyszu w sezonach hodowlanych 1981-1988 i w 1990. Badania ichtiopatologiczne przy pomocy powszechnie przyjętych metod rozpoczynano u 4 - 5 tygodniowego narybku w 4-16 stawach i prowadzono w odstępach 2 - 4 tygodni w latach 1981 - 1985. Korzystne warunki cieplne (spadek temperatury po 20 dniach) wystąpiły w 1982, 1983, 1986 i 1988, w pozostałych latach były niekorzystne (spadek przed 10 dniami). Określenie momentu największej śmiertelności ryb umożliwiło porównanie empirycznego wzrostu ryb z wynikami symulowanymi (rys. 4). Przeżywalność wylęgu oraz narybku wzrastała w sposób logarytmiczny wraz z wydłużeniem korzystnych warunków cieplnych (rys. 3), natomiast zapalenie pęcherza pławnego malało (rys. 5 i 6). Przyczyną znacznej dyspersji wyników w latach korzystnych mogło być pojawienie się podczas dobowego minimum (tuż po wschodzie słońca) temperatury letalnej dla wylęgu w przesadkach o głębokości poniżej 30 cm. Natomiast w latach niekorzystnych temperatura letalna, a zwłaszcza letalna prędkość spadku temperatury, mogły się nie pojawić w przesadkach o głębokości większej od 30 cm.