Gospodarka zelazem w grupie zawodniczek uprawiajacych wytrzymalosciowe dyscypliny sportowe

• Autorzy: Poprzecki S , Zebrowska A. , Pokora I. , Zajac A.

Warianty tytułu

EN

Iron status in female endurance athletes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy było określenie statusu żelaza we krwi u 24 trenujących zawodniczek konkurencji wytrzymałościowych. We krwi oznaczono poziom Hb, MCH i MCHC oraz stężenie żelaza i ferrytyny w surowicy. Ponadto ustalano skład diety oraz odsetki w niej białka. Zawodniczki podzielono na dwie grupy ze względu na poziom ferrytyny. Do grupy I, z utajonym niedoborem żelaza zakwalifikowano osoby o poziomie ferrytyny poniżej 20 ng/ml (n=15, tj 62,5%), do grupy II ze stężeniem ferrytyny 20 ng/ml i powyżej, 37,5%). W grupie II stwierdzono istotnie statystycznie wyższe stężenie Hb oraz MCHC (p<0,01). Kaloryczność diety i zawartość w niej białka mieściła się w zakresie normy przewidzianej dla kobiet o wysokiej aktywności fizycznej. Stwierdzono istotnie statystyczną zależność pomiędzy stężeniem żelaza i ferrytyny w surowicy a poziomem MCHC i Hb oraz zawartością białka zwierzęcego w diecie (p<0,01). Ponadto odnotowano istotną korelację pomiędzy stężeniem ferrytyny i stężeniem żelaza w surowicy (p<0.001). Podsumowując zawodniczki konkurencji wytrzymałościowych charakteryzowały się niskim poziomem żelaza w tym okresie przygotowania kondycyjnego i aby utrzymać należyty poziom zdolności wysiłkowych należy kontrolować poziom żelaza w ustroju przez cały okres przygotowania do startu w ważnych zawodach.

EN

The main objective of this work was to determine iron, ferritin, MCHC, MCH, Hb concentration as well as the diet of the athletes was evaluated for basic components and protein fractions and vitamin C. The athletes were divided into 2 groups upon the level of ferritin. Group I consisted of athletes with hidden iron deficiency with ferritin levels under 20 ng/ml (n=15, 62,5%), while for group II athletes were qualified with ferritin concentration above that level (n=9, 37,5%). Group II had a significantly highness concentration of Hb, MCHC, protein and (p<0,01). The caloric value of the diet and its protein content was typical for very active females. A significant correlation was observed between the concentration of iron and ferritin in the blood versus MCHC, Hb, protein and animal protein (p<0,01), as well as significantly correlation between iron and ferritin (p<0,001) concentration was registered. It was concluded that female endurance athletes often encounter iron deficiency during high volume training of the preparatory period. Iron and ferritin levels should be monitored throughout the season to avoid deficiencies.

Słowa kluczowe

PL

trening; zawodnicy; zelazo; sport wytrzymalosciowy; ferrytyna; dieta; kobiety; gospodarka zelazowa; zywienie czlowieka

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywienie Człowieka i Metabolizm
• Rocznik: 2007
• Tom: 34
• Numer: 1-2
• Opis fizyczny: s.434-440,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Poprzecki S

• Akademia Wychowania Fizycznego, Katowice

autor

Zebrowska A.

autor

Pokora I.

autor

Zajac A.

Bibliografia

• 1. Ashenden M.J., Martin D.T., Dobson G.P., Mackintosh C., Hahn A.G.: Serum ferritin and anemia in trained female athletes Int. J. Sports Nutr. 1998, 8: 223.
• 2. Beard J., Tobin B.: Iron status and exercise. Am. J. Clin. Nutr. 2000, 72(suppl): 594S.
• 3. Beutler E., Hofbrand A.V., Cook J.D.: Iron deficiency and overload. Hematology 2003, 40: 40.
• 4. Brownlie IV. T., Utermohlen V., Hinton P.S., Giordano Ch., Hass J.D.: Marginal iron deficiency without anemia impairs aerobic adaptation among previously untrained women. Am. J. Clin. Nutr. 2002, 75: 734.
• 5. Brownlie IV. T., Utermohlen V., Hinton P.S., Hass J.D.: Tissue iron deficiency without anemia impairs adaptation in endurance capacity after aerobic training in previously untrained women. Am. J. Clin. Nutr. 2004, 79: 437.
• 6. Chatard J.C., Mujika I., Guy C, Latour J.R.: Anemia and iron deficiency in athletes. Practical recommendations for treatment. Sports Med. 1999, 27: 229.
• 7. Constantini N.W., Eliakim A., Ziegel L., Yaaron M., Falk B.: Iron status of highly active adolescents: evidence of depleted iron stores in gymnasts. Int. J. Sport Nutr. Exerc. Metab. 2000, 10: 62.
• 8. Cook J.D.: The nutritional assessment of iron status. Arch. Latinoam. Nutr. 1994, 49: IIS.
• 9. Cordova A., F.J. Navas, Villa G.: Status and metabolism of iron in elite sportsmen during a period of professional competition. Biol. Trace Elem. Res. 2002, 89: 205.
• 10. Malczewska J., Raczyńska B., Siwińska D., Szczepańska B.:Ferritn-a diagnostic index of iron status in athletes. Biol. Sport 1996, 13: 21.
• 11 .Malczewska J., Raczyński G., Stupnicki R.: Iron status in female endurance athletes and in non-athletes. Int. J. Sport Nutr. Exerc. Metab. 2000, 10: 260.
• 12. Malczewska J., Lerczak K.: Niedobór żelaza u kobiet uprawiających sport wyczynowy. Wych. Fiz. Sport 2005, 49: 133.
• 13. Malczewska J., Stupnicki R., Blach W.: The effects of physical exercise on the concentrations of ferritin and transferrin receptor in plasma of female judoists. Int. J. Sports Med. 2000, 21: 1.
• 14. Martinez A.C., Camara F.J., Vicente G.V.: Status and metabolism of iron in elite sportsmen during a period of professional competition. Biol. Trace Elem Res. 2002, 89: 205.
• 15. Pate R.R., Miller B.J., Davis J.M., Slentz Ch. A., Klinshirn L.A.: Iron status of female runners. Int. J. Sport Nutr. 1993, 3: 222.
• 16. Rajaram S., Weaver C.M., Lyle R.M., Sedlock D.A., Martin B., Temolin T.J., Beard J.L., Percival S.S.: Effects of long-term moderate exercise on iron status in young women. Med. Sei. Sports Exerc. 1995, 27: 1105.
• 17. Rogers J.T.: Translational control during the acute phase response. Ferritir synthesis in response to interleukin-1. J. Biol. Chem. 1990, 265: 14572.
• 18. Schumacher Y.O., Schmid A., Grathwohl D., Bultermann D., Berg A.: Hematological indices and iron status in athletes of various sports and performances. Med. Sei. Sports Exerc. 2002, 34: 869.
• 19. Snyder A.C., Dvorak L.L., Roepke J.B.: Influence od dietary iron source on measures of iron status among female runners. Med. Sei. Sports Exerc. 1989, 21: 7.
• 20. Zhu Y.I., Has J.D.: Iron depletion without anemia and physical performance in young women. Am. J. Clin. Nutr. 1997,66:334.