Zawartosc metali ciezkich w glebach roznych form geomorfologicznych terenu okolic Olsztyna

• Autorzy: Bieniek A
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Prowadzono badania nad zawartością ogólnych i rozpuszczalnych form Cu, Zn, Pb, Cd, Cr i Ni w glebach podmiejskich okolic Olsztyna usytuowanych w krajobrazie sandru wewnętrznego. Badany teren jest geomorfologicznie skomplikowany, gdyż obok piaszczystych powierzchni sandrowych występują pagórki kemowe oraz piaszczyste i gliniaste wzgórza morenowe. Na powierzchniach sandrowych występują gleby rdzawe. Wierzchowiny pagórków kemowych budują gleby rdzawe, a zbocza gleby opadowo-glejowe. Morenowe wzgórza piaszczyste budują gleby rdzawe i arenosole, a wzgórza gliniaste - gleby brunatne na grzbietach i płowe na zboczach. Stwierdzono, że sumaryczna zawartość metali ciężkich w analizowanych glebach, w największym stopniu uzależniona jest od ich składu granulometrycznego. W porównaniu do piasków fluwiglacjalnych, gliny zwałowe zawierają przeciętnie 2-krotnie więcej metali ciężkich, w tym zwłaszcza Zn, Cr i Ni. Stwierdzono występowanie podwyższonej zawartości (do I stopnia zanieczyszczenia) analizowanych pierwiastków w poziomach powierzchniowych, a w glebach brunatno- ziemnych także w podpowierzchniowych poziomach wzbogacenia (cambic, argillic).

EN

A study was carried out to investigate the content of total and soluble forms of Cu, Zn, Pb, Cd, Cr and Ni in suburban soils in the vicinity of Olsztyn in the landscape of internal fluvioglacial surface. The location under study is geo- morphologically complex as next to the sandy outwash surfaces kame hills as well as sand and clay moraine hills are present. On fluvioglacial surface material are covered by rusty soils. The tops of kame hills are covered by rusty soils while their slopes consist of pseudogley soils. Sandy moraine hills are built of rusty soils and arenosol while the clay hills possess brown soils on tops and lessives soils on slopes. It was established that the total content of heavy metals in the analyzed soils is mainly dependent on their geochemical background. Compared to fluvi- glacial sands, boulder learns contain twice more heavy metals, particularly Zn, Cr and Ni. Presence of increased contents (to the first degree contamination level) of the analyzed elements were found in the surface horizons while in brown forest soils such increased accumulations were also found in subsurface (cambic, argillic) horizons.

Słowa kluczowe

PL

gleby autogeniczne; gleby; metale ciezkie; formy geomorfologiczne terenu; okolice Olsztyna; zawartosc metali ciezkich

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2005
• Tom: 505
• Opis fizyczny: s.59-67,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Bieniek A

• Uniwersytet Warminsko-Mazurski, pl. Lodzki 3, 10-727 Olsztyn

Bibliografia

• Bieniek A. 2003. Procesy glebowe w krajobrazach kulturowych okolic Olsztyna. Maszynopis pracy doktorskiej UWM Olsztyn: 122 ss.
• Czarnowska K. 1996. Ogólna zawartość metali ciężkich w skałach macierzystych jako tło geochemiczne gleb. Rocz. Glebozn. 47(Supl.): 43 - 50.
• Dudka S. 1992. Ocena całkowitych zawartości pierwiastków głównych i śladowych w powierzchniowej warstwie gleb Polski. Wyd. IUNG, Puławy (praca habilit.): 47 ss.
• Gembarzewski H., Korzeniowska J. 1996. Wybór metody ekstrakcji mikroelementów z gleby i opracowanie liczb granicznych przy użyciu regresji wielokrotnej. Zesz. Probl. Post. Nauk Roi. 434: 353 - 364.
• Kabata-Pendias A., Motowicka-Terelak T., Piotrowska M., Terelak H., Witek T, 1993. Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką. Ramowe wytyczne dla rolnictwa. Wyd. IUNG, Puławy, Seria P(53): 20 ss.
• Starkel L. 1999. Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. PWN W-wa: 592 ss.
• Terelak H., Tujaka A., Motowicka-Terelak T. 2001. Zawartość pierwiastków śladowych i siarki w glebach użytków rolnych województwa warmińsko-mazurskiego. Zesz. Probl. Post. Nauk Roi. 476: 327 - 334.