Ochrona i ksztaltowanie zasobow przyrodniczych Zespolu Kulturowo-Krajobrazowego Kalwarii Zebrzydowskiej

• Autorzy: Swaryczewska M
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zespól Kulturowo-Krajobrazowy Kalwarii Zebrzydowskiej posiada nie tylko wybitne wartości kompozycyjne, ale także reprezentuje zintegrowane formy krajobrazu sakralnego, wyrażone poprzez elementy natury. Metoda badawcza oparta została na przyjętych w studiach religioznawczych przejawach hierofanii w przyrodzie, przy czym zasoby Sanktuarium i Parku Pielgrzymkowego można przedstawić w trzech głównych aspektach symbolicznych krajobrazu sakralnego: drzewa, wody i góry. Każdy z tych składników poddany był do tej pory przekształceniom i różnym formom ochrony wynikającej z prawa miejscowego, ustawodawstwa krajowego oraz konwencji międzynarodowych a także był przedmiotem licznych analiz i opracowań studialnych. Efekty działań oceniono poprzez porównanie stanu wyjściowego i rezultatu. Jeżeli ochrona zasobu pozostaje na etapie postulatów lub same działania stoją w sprzeczności z zasadami ochrony obiektu, rezultat określono jako negatywny. Jako wynik pozytywny uznano powodzenie w zabiegach ochronnych lub przynajmniej wprowadzenie zasad i reguł postępowania do zapisu prawa miejscowego. Działania ochronne często kończą się niepowodzeniem, gdyż dotychczas brak skutecznych instrumentów prawnych i wykonawczych, chroniących zasób dziedzictwa naturalnego, które podlega licznym niekorzystnym przemianom a nawet procesom destrukcji.

EN

Cultural and landscape complex of Kalwaria Zebrzydowska in addition to its extraordinary compositional features also represents integrated forms of sacral landscape, revealed in the elements of nature. The scientific method of research employs forms of hierophany - a term used in the studies on religions. The resources of the Sanctuary and the Pilgrimage Park in Kalwaria Zebrzydowska can be introduced in three main symbolic aspects of the sacral landscape: the tree, the water and the hill. Each of these elements underwent numerous transformations and methods of preservation in accordance with the local law, the state regulations and intermational agreements, and it was also a subject of analyses and studies. The effects of the preservation were estimated by comparison of the primary state and the result. If protection remains at the project stage or actions taken remain in conflict with the rules of preservation the result was qualified as negative. What malces the result to be qualified as positive is the introduction of the rules into the local law. Protection of the natural heritage often remains unsuccesful because aproppriate, effective legislative and executive tools were not brought into practice. The heritage undergoes unfavourable changes, and even ends in destruction. The cultural and landscape complex of Kalwaria Zebrzydowska faces compound conservative problems and requires documentation of broad scope, constant conservation and a strong and effective management system.

Słowa kluczowe

PL

konserwacja; Zespol Kulturowo-Krajobrazowy Kalwarii Zebrzydowskiej; ochrona dziedzictwa kulturowego; Park Pielgrzymkowy; Kalwaria Zebrzydowska; sanktuaria

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2005
• Tom: 507
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.467-474,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Swaryczewska M

• Uniwersytet Warminsko-Mazurski, pl.Lodzki 1, 10-719 Olsztyn

Bibliografia

• Celiński F., Czylok A., Trząski L., Gawęda E., Kurek D., Rahmonow O., Serwecińska G. 1995. Waloryzacja szaty roślinnej i krajobrazu województwa bielskiego. I - część północna. Uniwersytet Śląski, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Katedra Geobotaniki i Ochrony Przyrody, Wydział Nauk i Ziemi, Katedra Geografii Fizycznej, Zakład Biogeografii i Ochrony Przyrody. Sosnowiec. M-pis.
• Eliade M. 1996. Sacrum i profanum. Wydawn. KR, Warszawa: 7 - 8.
• Forstner D. Osb 1990. Świat symboliki chrześcijańskiej. PAX Warszawa: 151 - 152.
• Gorecka J. 1997. Las arturiański nieoswojony, w: Flora i fauna w kulturze średniowiecza od XII do XV wieku. Mat. XVII Sem. Mediewist. red. Karłowska-Kamzowa A., Kowalski J. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Poznań: 9 - 12.
• Łabanowski G., Soika G., Chałańska A., Maciejewska-Stefańska U. 2004. Ochrona kasztanowca białego przed szrotówkiem kasztanowcowiaczkiem (Cameraria ohridella). Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 44(1): 203 - 210.
• Melzer A., Barcik M., Górska I., Melzer T. 2005. Plan miejscowy zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Kalwaria Zebrzydowska. Pracownia Urbanistyczna. Sucha Beskidzka. Oryginał: Urząd Miasta Kalwaria Zebrzydowska.
• Mitkowska A. 1999. UNESCO/ICOMOS Kalwaria Zebrzydowska. (Polska) Nr 905. Projekt planu gospodarowania obiektem. Kraków-Warszawa. M-pis.
• Patoczka P., Seweryn A. 2003. Projekt renaturyzacji koryta rzeki Cedron w obrębie Zespołu Kulturowo-Krajobrazowego Kalwarii Zebrzydowskiej. Politechnika Krakowska, Instytut Architektury Krajobrazu; AR w Krakowie, Katedra Roślin Ozdobnych; Kraków. M-pis.
• Swaryczewska M. 2003a. Ogród i drzewo w europejskiej tradycji kulturowej, Mat. Sem. Nauk. „Ogrody przyświątynne i klasztorne - rekonstrukcja, rewaloryzacja, pielęgnacja. Stowarzyszenie „Ogrody Dolnośląskie”, Wrocławska Kuria Metropolitalna, Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, AR we Wrocławiu, Wrocław: 102 - 109.
• Swaryczewska M. 2003b. Kalwaria Zebrzydowska jako dobro kultury, w: Przegląd Kalwaryjski 8. Wyższe Seminarium Duchowne OO. Bernardynów, Kalwaria Zebrzydowska: 201 - 206.