The role of diet in treatment of lipid metabolism disorders

• Autorzy: Regula J.

Warianty tytułu

PL

Rola zywienia w leczeniu zaburzen gospodarki lipidowej organizmu

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Apart from arterial hypertension the most frequent risk factor for cardiovascular diseases is connected with lipid metabolism disorders, which according to studies con-ducted to date in Poland affect over half of the adult population. Diet plays a significant role in the regulation of lipid metabolism in the organism. Thanks to the rationalization of diet we may control lipid metabolism disorders, in many cases with no need to apply more invasive methods, such as pharmacological treatment or the application of cardiosurgery. An appropriate diet as well as a change in lifestyle (giving up smoking, avoiding stress, taking more exercise) make it possible to reduce total cholesterol concentration in blood serum, improve lipid balance and stop the progress or cause partial regression of atherosclerotic changes in coronary vessels, which in many cases may save lives. In the paper the current dietary recommendations in treatment of lipid metabolism disorders are presented.

PL

Najczęstszym, oprócz nadciśnienia tętniczego, czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych są zaburzenia lipidowe, które według dotychczasowych przepro-wadzonych badań w Polsce dotyczą ponad połowy dorosłych osób. Żywienie odgrywa istotną rolę w regulacji gospodarki lipidowej organizmu. Dzięki racjonalizacji sposobu żywienia można kontrolować zaburzenia lipidowe organizmu, bez konieczności sięgania w wielu przypadkach po metody bardziej inwazyjne takie, jak leczenie środkami farmakologicznymi czy też stosowanie zabiegów kardiochirurgicznych. Odpowiednie postępowanie dietetyczne, jak również zmiana stylu życia (rezygnacja z palenia tytoniu, unikanie stresu, większa aktywność fizyczna) pozwala zmniejszyć stężenie cholesterolu całkowitego w surowicy krwi, polepszyć gospodarkę lipidową i zahamować progresję bądź wywołać częściową regresję zmian miażdżycowych w naczyniach wieńcowych, co wielokrotnie może uratować życie. W pracy przedstawiono aktualne zalecenia żywieniowe w leczeniu zaburzeń gospodarki lipidowej organizmu

Słowa kluczowe

EN

human disease; atherosclerosis; diet; treatment; lipid metabolism; human nutrition; fat; dietary recommendation

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Scientiarum Polonorum. Technologia Alimentaria
• Rocznik: 2009
• Tom: 08
• Numer: 3
• Opis fizyczny: p.97-113.,ref.

Twórcy

autor

Regula J.

• Poznan University of Life Sciences, Wojska Polskiego 31, 60-624 Poznan, Poland

Bibliografia

• Albert C.M., Hennekens C.H., O'Donnell C.J., Ajani U.A., Carey V.J., Willett W.C., Ruskin J.N., Manson J.E., 1998. Fish consumption and risk of sudden cardiac death. JAMA 279, 23-28.
• Artaud-Wild S.M., Connor S.L., Sexton G., Connor W.E., 1993. Differences in coronary mortality can be explained by differences in cholesterol and saturated fat intakes in 40 countries but not in France and Finland. A paradox. Circulation 88, 2771-2779.
• Ascherio A., Rimm E.B., Stampfer M.J., Giovannucci E.L., Willett W.C., 1995. Dietary intake of marine n-3 fatty acids, fish intake, and the risk of coronary disease among men. New Eng. J. Med. 332, 977-982.
• Bellizzi M.C., Franklin M.F., Duthie G.G., James W.P., 1994. Vitamin E and coronary heart disease: the European paradox. Eur. J. Clin. Nutr. 48, 822-831.
• Bienkiewicz G., Domiszewski Z., Kuszyński T., 2008. Ryby słodkowodne jako źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych NNKT [Fishes as the source of PUFA polyunsaturated fatty acids]. Mag. Przem. Ryb. 3, 63, 58-59 [in Polish].
• Block R.C., Pearson T.A., 2006. Wpływ kwasów tłuszczowych omega-3 na układ sercowo-naczyniowy [Influence of fatty acids omega-3 on the cardiovascular system Folia]. Cardiol. Exc. 1, 362-376 [in Polish].
• Bonaa K.H., Njalstad I., Ueland P.M., Schirmer H., Tverdal A., Steigen T., Wang H., Nordrehaug J.E., Arnesen E., Rasmussen K., 2006. Homocysteine lowering and cardiovascular events after myocardial infarction. New Eng. J. Med. 345, 1578-1588.
• Brown L., Rosner B., Willett W.W., Sacks F.M., 1999. Cholesterol-lowering effects of dietary fiber: a meta-analysis. Am. J. Clin. Nutr. 69, 30-42.
• Castelnuovo A., Costanzo S., Bognardi V., Donati M.B., Iacoviello L., de Gaetano G., 2006. Alcohol dosing and total mortality in men and women. An updated meta-analysis of 34 prospective studies. Arch. Int. Med. 166, 2437-2445.
• Ciborowska H., Rudnicka A., 2006. Dietetyka – żywienie zdrowego i chorego człowieka [Dietetics – feeding the healthy and ill man]. PZWL Warszawa [in Polish].
• Cichocka A., 2005. Dieta śródziemnomorska w profilaktyce pierwotnej choroby niedokrwiennej serca [Mediterranean diet in coronary heart disease primary prevention]. Endokryn. Otył. Zab. Przem. Mat. 1, 30-39 [in Polish].
• Cichoń R., Wądołowska L., 2006. Węglowodany. Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu [Carbohydrates. Feeding the man. Bases of the theory about feeding]. Eds J. Gawęcki, L. Hryniewiecki. PZWL Warszawa [in Polish].
• Cybulska B., 2007. Zdrowe żywienie dla zdrowego serca [Healthy diet for a healthy heart]. Przew. Lek. 2, 49-54 [in Polish].
• Cybulska B., Kłosiewicz-Latoszek L., 2005. Diagnostyka i leczenie hipercholesterolemii [Diagnostics and treatment the hypercholesterolemia]. Żyw. Człow. Metab. 32, 74-89 [in Polish].
• DeFilippis A.P., Sperling L.S., 2006. Understanding omega-3‟s. Am. Heart J. 151, 564-570.
• Dobrowolski P., Kosiński P., 2008. Leczenie hipolipemizujące i hipoglikemizujące u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym [Lipid-lowering drugs and glycaemic control in patients with hypertension]. Kardiologia na co Dzień 3, 20-24 [in Polish].
• Drożdż K., Gaweł W., Gać P., Łukasik M., Seniuta J., Kolman K., Cedzyński Ł., Roma R., Doroszko A., Chachaj A., Poręba R., Derkacz A., Andrzejak R., Szuba A., 2007. Zaburzenia lipidowe u osób zdrowych i osób z chorobami układu sercowo-naczyniowego w populacji wiejskiej [Dyslipidemias in healthy individuals and patients with cardiovascular diseases in rural population]. Art. Hypert. 11, 515-521 [in Polish].
• Duda G., Maruszewska M., Jóźwiak A., Chmielewski Z., Korybalska K., Wieczorowska-Tobis K., 2002. Analiza wpływu płci na wybrane składowe układu antyoksydacyjnego i gospodarki lipidowej osób w wieku podeszłym z chorobą niedokrwienną mięśnia sercowego [Analysis of the inluence of sex on selected components of the antioxidant system and lipid profile of elderly people with myocardial ischaemic disease]. Nowiny Lekar. 1, 25-19 [in Polish
• Ellegard L.H., Andersson S.W., Normén A.L., Andersson H.A., 2007. Dietary plant sterols and cholesterol metabolism. Nutr. Rev. 65, 39-43.
• Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults. Executive summary of the third report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) expert panel on detection, evaluation, and treatment of high blood cholesterol in adults (Adult Treatment Panel III) 2001. JAMA 285, 2486-2497.
• Finkelman M.A., Lempitski S.J., Slater J.E., 2006. Beta glucans in standardized allergen extracts. J. End. Res. 4 (12), 241-245.
• Florkowska A., Krygier K., 2004. Zastosowanie nietrawionych oligosacharydów w produktach spożywczych [Use not-digested oligosaccharides in food products]. Przem. Spoż. 5, 44-46 [in Polish].
• Ganong W.F., 2007. Fizjologia [Physiology]. PZWL Warszawa [in Polish].
• Gąsiorowska D., Korzeniowska K., Jabłecka A., 2008. Homocysteine. Farm. Współ. 1, 169-175.
• Gnacińska M., Zdrojewski T., Wierucki Ł., Kędzierski M., Rutkowski R., Bandosz P., Szpa-kowski P., Karpiński R., Szpajer M., Winiarska A., Wyrzykowski B., 2004. Współwystępowanie zaburzeń lipidowych i nadciśnienia tętniczego w populacji osób w wieku 50 lat [Coexistence of lipid disorders and arterial hypertension in the population of 50 year old subjects]. Art. Hypert. 2, 97-102 [in Polish].
• Gosh P., Hale E.A., Lakshman M.R., 2001. Plasma sialic acid index of apolipoprotein J (SIJ): a new alcohol intake marker. Alcohol 25, 173-179.
• Grundy S.M., 2005. Stanols esters as a component of maximal dietary therapy in the National Cholesterol Education Program Adult Treatment Panel III report. Am. J. Cardiol. 96, 27-50.
• Gueguen S., Herbeth B., Pirollet P., Paille F., Siest G., Visvikis S., 2002. Changes in serum apolipoprotein and lipoprotein profile after alcohol withdrawal: effect of apolipoproteine E polymorphism. Alcohol. Clin. Exp. Res. 26, 501-508.
• Harman N.L., Leeds A.R., Griffin B.A., 2008. Increased dietary cholesterol does not increase plasma low density lipoprotein when accompanied by an energy-restricted diet and weigh loss. Eur. J. Nutr. 47, 287-293.
• Holman R.T., 1998. The slow discovery of the importance of omega3 essential fatty acids in human health. J. Nutr. 128, 427-433.
• Imiela T., Grabowski M., 2007. Treatment of dyslipidemia. Cardiovas. Forum 12, 1-2, 23-31.
• Ishur O., Sun C., Xiao P., Ashour A., Pan Y., 2002. A neutral beta-glucan from dates of the date palm, Phoenix dactylifera L. Carbohydr. Res. 14 (337), 1325-1328.
• Jenkins D.J., Kendall C.W., Marchie A., Faulkner D.A., Wong J.M., de Souza R., Emam A., Parker T.L., Vidgen E., Lapsley K.G., Trautwein E.A., Josse R.G., Leiter L.A., Connelly P.W., 2003. Effects of a dietary portfolio of cholesterol-lowering foods vs lovastatin on serum lipids and C-reactive protein. J. Am. Med. Assoc. 290, 1-9.
• Katan M.B., Grundy S.M., Jones P., Law M., Miettinen T., Paoletti R., Stresa Workshop Partici-pants, 2003. Efficacy and safety of plant stanols and sterols in the management of blood cholesterol levels. Mayo Clin. Proceedings 78, 965-978.
• Kłosiewicz-Latoszek L., Cybulska B., 2006. Rodzinna hipercholesterolemia - patogeneza, klinika i postępowanie [Familial hipercholesterolemia - pathogenesis, clinic and management]. Przew. Lekarz. 3, 80-86 [in Polish].
• Kozłowska-Wojciechowska M., 2005. Jak zapobiegać hiperhomocysteinemii? Naturalne źródła folianów i witamin grupy B w polskiej diecie [How to prevent hyperhomocysteinemia? Natural sources folates and of vitamins of the B group in the Polish diet]. Czyn. Ryz. Supl. 11, 25-26 [in Polish].
• Krawiec A., Cylwik B., Chrostek L., Supronowicz Z., Szmitkowski M., 2008. Wpływ przewlek-łego spożywania alkoholu na stężenie lipidów, lipoprotein i apolipoprotein we krwi [The effect of chronic alcohol abuse on the lipids, lipoproteins and apolipoproteins concentrations in the sera]. Pol. Merk. Lek. 24, 144, 521 [in Polish].
• Kris-Etherton P., Harris W.S., Appel L.J., 2002. Fish consumption, fish oil, omega-3 fatty acids and cardiovascular disease. Circulation 106, 2747-2757
• Lakshman M.R., Rao M.N., Marmillot P., 1999. Alcohol and molecular regulation of protein glycosylation and function. Alcohol 19, 239-247.
• Lamisse F., Schellenberg F., Bouyou E., Delarue J., Benard J.Y., Couet C., 1994. Plasma lipids and alcohol consumption in alcoholic men: effect of withdrawal. Alcohol Alcohol. 29, 25-30.
• Lecomte E., Herbeth B., Paille F., Steinmetz J., Artur Y., Siest G., 1996. Changes in serum apoli-poprotein and lipoprotein profile induced by chronic alcohol consumption and withdrawal: determinant effect on heart disease? Clin. Chem. 42, 1666-1675.
• Lichtenstein A.H., Appel L.J., Brands M., Carnethon M., Daniels S., Franch H.A., Franklin B., Kris-Etherton P., Harris W.S., Howard B., Karanja N., Lefevre M., Rudel L., Sacks F., Van Horn L., Winston M., Wylie-Rosett J., American Heart Association Nutrition Committee, 2006. Diet and lifestyle recommendations revision 2006. A Scientific Statement from the American Heart Association Nutrition Committee. Circulation. 114, 82-96.
• Liinamaa M.J., Hannuksela M.L., Rämet M.E., Savolainen M.J., 2006. Defective glycosylation of cholesteryl ester transfer protein in plasma from alcohol abusers. Alcohol Alcohol. 41, 18-23.
• Lonn E., Yusuf S., Arnold M.J., Sheridan P., Pogue J., Micks M., McQueen M.J., Probstfield J., Fodor G., Held C., Genest J., Heart Outcomes Prevention Evaluation (HOPE) 2 Investigators., 2006. Homocysteine lowering with folic acid and B vitamins in vascular disease. New Engl. J. Med. 354, 1567-1577.
• Marmillot P., Rao M.N., Liu Q.H., 1999. Desialylation of human apolipoprotein E decrease its binding to human high-density lipoprotein and its ability to deliver estrified cholesterol to the liver. Metabolism 48, 1184-1192.
• Miller E., Malinowska K., Gałęcka E., Mrowiska M., Kędziora J., 2008. Rola flawonoidów jako przeciwutleniaczy w organizmie człowieka [Role of flavonoids as antioxidants in human organism]. Pol. Merk. Lek. 24, 144, 556 [in Polish].
• Mukamal K.J., Conigrave K.M., Mittleman M.A., Camargo C.A., Stampfer M.J., Willett W.C., Rimm E.B., 2003. Roles of drinking pattern and type of alcohol consumed in coronary heart disease in men. New Engl. J. Med. 348, 2, 109-118.
• O‟Neill F.H., Brynes A., Mandeno R., Rendell N., Taylor G., Seed M., Thompson G.R., 2004. Comparison of the effects of dietary plant sterol and stanol on lipid metabolism. Nutr. Metab. Cardiovasc. Dis. 14, 133-142.
• O‟Neill F.H., Sanders T.A., Thompson G.R., 2005. Comparison of efficacy on plant stanol ester and sterol ester: short term and long term studies. Am. J. Cardiol. 96 (supl.), 29-36.
• Odabasi Z., Paetznick V.L., Chen E., Rodriguez J.R., McGinnis M.R., Ostrosky-Zeichner L., 2006. Differences in beta-glucan levels in culture supernatants of a variety of fungi. Med. Mycol. 3, 44, 267-272.
• Pająk A., Wiercińska E., Polakowska M., Kozakiewicz K., Kaczmarczyk-Chałaś K., Tykarski A., Gaździk D., Zdrojewski T., 2005. Rozpowszechnienie dyslipidemii u mężczyzn i kobiet w wieku 20-74 lat w Polsce. Wyniki programu WOBASZ [Prevalence of dyslipidemia in men and women aged 20-74 in Poland. Results of program WOBASZ]. Kardiol. Pol. 63, 6 (supl. 4), 1-6 [in Polish].
• Patel M.D., Thompson P.D., 2006. Phytosterols and vascular disease. Atherosclerosis 186, 12-19.
• Pereira M.A., O‟Reilly E., Augustsson K., Fraser G.E., Goldbourt U., Heitmann B.L., Hallmans G., Knekt P., Liu S., Pietinen P., Spiegelman D., Stevens J., Virtamo J., Willett W.C., Ascherio A., 2004. Dietary fiber and risk of coronary heart disease: a pooled analysis of cohort stu-dies. Arch. Intern. Med. 165, 370-376.
• Podolec P., Karch I., Pająk A., Kopeć G., Broda G., Drygas W., Rynkiewicz A., Zdrojewski T., Cieśliński A., 2006. Epidemiologia i prewencja. Przegląd polskich badań epidemiologicznych w kardiologii [Epidemiology and prevention]. Kardiol. Pol. 64, 1031-1037 [in Polish].
• Riediger N.D., Othman R., Fitz E., Pierce G.N., Suh M., Moghadasian M.H., 2008. Low n-6:n-3 acid ratio, with fishor flaxseed oil, in a high fat diet improves plasma lipids and beneficially alters tissue fatty acid composition in mice. Eur. J. Nutr. 47, 153-160
• Rimm E.B., Williams P., Fosher K., Criqui M., Stampfer M.J., 1999. Moderate alcohol intake and lower risk of coronary heart disease: meta-analysis of effects on lipids and haemostatic factors. BMJ 319, 1523-1528.
• Rout D., Mondal S., Chakraborty I., Pramanik M., Syed S., 2005. Chemical analysis of a new (1-3), (1-6) branched glucan from an edible mushroom, Pleurotus florida. Carbohydr. Res. 16 (340), 2533-2539.
• Rydén L., Standl E., Bartnik M., Van den Berghe G., Betteridge J. et. al., 2007. Guidelines on diabetes, prediabetes, and cardiovascular diseases: executive summary. The task force on diabetes and cardiovascular diseases of the European Society of Cardiology (ESC) and of the European Association for the Study of Diabetes (EASD). Eur. Heart J. 28, 88-136.
• Sierakowska-Fijałek A., Baj Z., Kaczmarek P., Stępień M., Rysz J., 2008. Ocena zależności pomiędzy stężeniem homocysteiny a stężeniem wybranych parametrów przemiany lipidowej i cząsteczek adhezyjnych u dzieci z czynnikami ryzyka miażdżycy [Estimation of relation between homocysteine concentration and selected lipid parameters and adhesion molecules concentration in children with atherosclerosis risk factors]. Pol. Merk. Lek. 25, 148, 356 [in Polish].
• Simopoulos A.P., 2002. The importance of the ratio of omega-6/omega-3 essential fatty acids. Biomed. Pharmacother. 56, 365-379.
• Simopoulos A., 2008. The importance of the omega-6/omega-3 fatty acid ratio in cardiovascular disease and other chronic diseases. Exp. Biol. Med. 233, 6, 674-688.
• Stanley J.C., Elsom R.L., Calder P.C., Griffin B.A., Harris W.S., Jebb S.A., Lovegrove J.A., Moore C.S., Riemersma R.A., Sanders T.A., 2007. UK Food Standards Agency Workshop Report: the effects of the dietary n-6:n-3 fatty acid ratio on cardiovascular health. Brit. J. Nutr. 98, 1305-1310.
• Strauss M.H., Dorian P., Verma S., 2005 Fish oil supplementation and arrhythmias. JAMA 294, 2165-2171.
• Superko R., 2000. Hipercholesterolemia and dyslipidemia. Current Treat. Opt. Cardiovasc. Med. 2, 173-187.
• Szczygieł B., Boniecka I., Ukleja A., 2008. Metody oceny stanu odżywienia. Zapotrzebowanie na składniki odżywcze u chorych z otyłością [Methods of estimation of the nutrition status. Nutritional intake of nutrients in obesity]. Żyw. Człow. Metab. 35, 24-35 [in Polish].
• Toole J.F., Malinow M.R., Chambless L.E., Spence J.D., Pettigrew L.C., Howard V.J., Sides E.G., Wang C.H., Stampfer M., 2004. Lowering homocysteine in patients with ischemic stroke to prevent recurrent stroke, myocardial infarction, and death: the Vitamin Intervention for Stroke Prevention (VISP) randomized controlled trial. JAMA 291, 565-575.
• Vasisht S., Paut M.C., Sirvastaval L.M., 1992. Effect of alcohol on serum lipids and lipoproteins in male drinkers. Indian. J. Med. Res. 96, 333-337.
• Witana K., Nowak R.J., Szpak A., Genowska A., 2006, The influence of the dietary habit on lipoprotein density in blood serum of men from Podlasie region. Rocz. Akad. Med. Białymst. 50, 82-86.
• Zoungas S., McGrath B.P., Branley P., Kerr P.G., Muske C., Wolfe R., Atkins R.C., Nicholls K., Fraenkel M., Hutchison B.G., Walker R., McNeil J.J., 2006. Cardiovascular morbidity and mortality in the Atherosclerosis and Folic Acid Supplementation Trial (ASFAST) in chronic renal failure. J. Am. Coll. Cardiol. 47, 1108-1116.