Mozliwosci praktycznego wykorzystania udroznionych starorzeczy i metody czynnego podloza do doczyszczania wod rzecznych

• Autorzy: Obolewski K
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Starorzecza funkcjonujące obecnie w ekosystemach rzecznych nie są należycie wykorzystane. Powstała koncepcja wykorzystania ich jako polowych oczyszczalni ścieków z wykorzystaniem czynnego podłoża w postaci tkaniny roszlowej. Tkanina ta jest intensywnie porastana przez organizmy poroślowe (perifiton), które potrafią asymilować rozpuszczone w wodzie substancje biogenne. W lipcu 2002 jedno z niewielkich starorzeczy „Osokowy Staw" rzeki Słupi połączono z właściwym korytem rzecznym przy pomocy rur PCV (160 mm szerokości i 3 m długości). Dzięki temu stworzono model terenowej oczyszczalni ścieków opartej na czynnym podłożu. Zainstalowano w nim 12 worów roszlowych w odstępach miesięcznych oraz badano jakość wody wpływającej i wypływającej ze starorzecza (łącznie 24 parametry). W wyniku doświadczenia jakość wody poniżej udrożnionego starorzecza uległa niewielkiej poprawie, natomiast na podłożu roszlowym w przepływowym starorzeczu rozwijały się intensywnie taksony odżywiające się na zasadzie filtracji. Udrożnienie licznych starorzeczy i zainstalowanie w nich czynnego podłoża przyczyni się do poprawy jakości wód rzecznych. Zminimalizuje to koszty ochrony ekosystemów rzecznych w naszym kraju.

EN

The old river-beds functioning in river system are very useful for installation of sewage treatment plants, so called „farm sewage treatment", based on an open substrate, mainly for hydrological reasons and without conflict with water transport. This method in old river-beds is very useful - for ecological reasons - in river purification process after their second water cleaning. To achieve this intentional ecological result we had to establish an artificial substrate in from of potato bags. In July 2002 the Osokowy Staw oxbow was joined to the current river channel by using PCV pipes of 160 mm width and 3 m length. After the old river-bed cleaning the physical-chemical parameters of water as well as the state of Słupia river water chemism improved below the cleaned Osokowy Staw. Fresh water inflow caused fouling formation rearrangement occupying artificial substrate. Organisms more sensitive to water quality such as Cladocea, Copepoda became dominant (sporadically we could find them in periphyton of the Słupia river).

Słowa kluczowe

PL

perifiton; metoda czynnego podloza; rzeka Slupia; rzeki; oczyszczalnie sciekow; starorzecze; fouling; jakosc wody; doczyszczanie wod

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2005
• Tom: 506
• Opis fizyczny: s.309-316,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Obolewski K

• Pomorska Akademia Pedagogiczna, ul.Arciszewskiego 22b, 76-200 Slupsk

Bibliografia

• Allan D.J. 1998. Ekologia wód płynących. PWN, Warszawa: 450 ss.
• Amoros C., Bornette G., Henry C.P. 2000. A vegetation-based methods for the ecological diagnostic of riverine cut-off channels. Environmental Management 25: 211-227.
• Barret-Segretain M.H. 1996. Germination and colonisation dynamics of Nuphar luteum (L.) Sm. in a former river channel. Aquatic Botany 55: 31-38.
• Dean T.A. 1981. Structural aspects of sessile invertebrates as organizing forces in an estuarine fouling comunity. J. Exp. Mar. Biol. Ecol. 53(2-3): 163-180.
• Dojlido J. 1987. Chemia wód. Arkady, Warszawa: 352 ss.
• Galay V.J. 1983. Causes of river bed degradation. Water Resource Research 19: 1057-1090.
• Hare L., Carter C.H. 1984. Diel and seasonal physico-chemical fluctuations in a small natural West Africa lake. Freshwat. Biol. 14: 597-610.
• Imberger J., Petterson J.C. 1989. Physical limnology. Adv. Appl. Mech. 27:303-475.
• Korzeniewski K. 1986. Hydrochemia. WSP, Słupsk: 225 ss.
• Lampert W., Sommer U. 1996. Ekologia wód śródlądowych. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa: 389 ss.
• McCutchan J.H. jnr., Lewis W.M. jnr., Saunders J.F. 1998. Uncertainty in the estimation of stream metabolism from open-channel oxygen concentrations. J. North Am. Benthol. Soc. 17: 155-164.
• Obolewski K. 2002. Organizmy poroślowe (perifiton) zasiedlające trzcinę Phragmites australis i pałkę Typha latifolia oraz sztuczne podłoże w pomorskim jeziorze Lubowidzkim - badania wstępne. Słupskie Prace Przyrodnicze, Seria Limnologia 1: 71-82.
• Obolewski K. 2003. Reakcje perifitonu na udrożnienie starorzecza rzeki Słupi. Biblioteka Główna PAP w Słupsku, praca doktorska.
• Piesik Z. 1974. The role of crayfish Orconetes limosus (Raf.) in extinction of Dreisse- na polymorpha Pall. subsisting on steelon-net. Pol. Arch. Hydrobiol. 21: 401-410.
• Piesik Z. 1978. Rola barier utworzonych z sieci stylonowych w oczyszczaniu cieków z sestonu i rozpuszczonych postaci biogenów. Biblioteka Główna AR w Szczecinie, maszynopis.
• Piesik Z. 1992. Biologia i ekologiczna rola organizmów porostowych (perifiton) zasiedlajacych sztuczne podłoża w różnych typach wód. Uniw. Szczec. Rozpr. i Stud. CXCVI(122), Szczecin: 263 ss.
• Piesik Z., Obolewski K. 2000. Epiphytic organisms (periphyton) inhabiting reed, Phragmites australis and artificial substrates in Lake Kopań. Baltic Coastal Zone 4: 73-86.
• Szlauer L. 1974. Use of steelon-net veils for protection of the hydroengineering works against Dreissena polymorpha Pall. Pol. Arch. Hydrobiol. 21: 391-400.
• Szlauer L. 1980. Oczyszczanie zbiorników wodnych przy pomocy sztucznych barier. Gosp. Wodna 8/9: 255-256.
• Szlauer L., Piesik Z., Szydłowski J., Kosiorowski A. 1981. Sposoby oczyszczania i doczyszczania ścieków, cieków wodnych i akwenów (patent nr 107006).
• Tyszka-Mackiewicz J. 1983. Bioseston i perifiton rzeki Wisty na odcinku od Puław do Warszawy. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Prace Komisji Biologicznej 8, L: 1-114.
• Wood P.J., Armitage P.D. 1997. Biological effects of fine sediment in the lotic environment. Environmental Management 21: 203-217.
• Zubrycka K. 1999. Stan czystości rzeki Słupi w okresie badań w 1998. WIOŚ Gdańsk: 42 ss.