Analiza wypluwek sow jako bezinwazyjna metoda wykrywania rzadkich gatunkow ssakow

• Autorzy: Gryz J , Krauze D.

Warianty tytułu

EN

Analysis of owl pellets as noninvasive method of finding rare species of mammals

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym powodują zanikanie wielu populacji rodzimych drobnych ssaków i sprzyjają równoczesnej ekspansji gatunków obcych. Trudności w monitoringu tej grupy wynikają z ich niewielkich rozmiarów oraz zmierzchowo-nocnego trybu aktywności. Stosowanie podstawowych metod badawczych takich jak pułapki żywołowne i zabijające, od dawna budziło zastrzeżenia zarówno etyczne jak i metodologiczne. Metoda alternatywna, czyli analiza wypluwek sów, bazuje na hipotezie, iż skład pokarmu drapieżników oportunistycznych odzwierciedla pod względem ilościowym oraz jakościowym zgrupowanie drobnych ssaków na terenie, gdzie zebrano analizowany materiał. Najłatwiej dostępne i stosunkowo mało skomplikowane w opracowaniu laboratoryjnym są wypluwki puszczyka Strix aluco. Gatunek ten zaliczany jest do najmniej wybiórczych środowiskowo sów występujących w Polsce, wykazuje typowo nocny typ aktywności, jest oportunistą pokarmowym oraz poluje na szerokie spektrum ofiar. Bardzo ważnym aspektem jest również terytorializm puszczyków. Wielkość zajmowanego obszaru zależy do żyzności siedliska i zawiera się w przedziale od kilkunastu do kilkudziesięciu hektarów. Mamy więc pewność, iż ssaki, których szczątki znajdziemy w wypluwkach, zostały upolowane w promieniu kilkuset metrów od miejsca gniazdowego.

EN

Ongoing environmental changes have made some species expand, while others disappear. Small mammals are especially difficult to be monitored due to they little size and nocturnal activity. Moreover, traditional methods of detecting small mammals (like traps and nets) are often difficult to apply, demand laborious field studies and may cause intentional or accidental death. Therefore, analyses of owl pellets can offer an alternative source of data on the abundances and local distributions of small mammals. The easiest to obtain and relatively simple in laboratory analyses are the tawny owl pellets, the species that can breed in various habitats and is a dietary generalist. The tawny owl Strix aluco is a non-migratory, territorial species which implies that all prey items found in owl pellets will have been caught within a few hundred meters of the breeding site.

Słowa kluczowe

PL

wypluwki; Strix aluco; ssaki; sowy; puszczyk; metody wykrywania; analiza skladu pokarmu; gatunki rzadkie; wykrywanie

• Wydawca: -
• Czasopismo: Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej
• Rocznik: 2007
• Tom: 09
• Numer: 2-3[16] cz.2
• Opis fizyczny: s.431-437,fot.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Gryz J

• Szkola Glowna Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa

autor

Krauze D.

Bibliografia

• Anderwald D. 2006. Metody lokalizacji i ochrony puchacza Bubo bubo oraz innych sów leśnych. W: D. Anderwald, red. Sposoby rozpoznawania, oceny i monitoringu wartości przyrodniczych polskich lasów. Stud. i Mat. CEPL, Rogów 14: 275–298.
• Balčiauskienė L., Juškaitis R., Mažeikytė R. 2002. Identification of shrews and rodents from skull remains according to the length of a tooth row. Acta Zoologica Lituanica 12: 353–361.
• Blažej A., Galatík A., Krul Z., Mládek M. 1989. Atlas of Microscopic Structures of Fur Skins. Elsevier, Amsterdam-Oxford-New York-Tokyo.
• Caboń-Raczynska K., Ruprecht A.L. 1977. Estimation of Population Density of the Common Vole in Poland: An Analysis of Owl Pellets. Acta Theriologica 25: 349–354.
• Domaszewicz A., Kartanas E., Lenartowski Z., Szwagrzak A. 1984. Zarys metodyki liczenia sów. Koło Naukowe Biologów UW. Warszawa.
• Dziurdzik B. 1973. Key to the identification of hairs of mammals from Poland. Acta Zoologica Cracoviensia 18: 73–91.
• Dziurdzik B. 1978. Badania nad identyfikacją gatunków ssaków na podstawie budowy histologicznej włosów. Przegląd Zoologiczny 22: 185–189.
• Goszczyński J., Jabłoński P., Lesiński G., Romanowski J. 1993. Variation in diet of tawny owl Strip Aluto L. along an urbanization gradient. Acta ornithologica 27: 113–123.
• Gramsz B., Kościów R., Żegliński G. 2005. Puszczyk Strix aluco. W: R. Mikusek, red. Metody Badań i Ochrony Sów. FWIE Kraków. 114–124.
• Gryz J. Krauze D. 2006. Is it possible to improve forest habitat for martens Martes spp. and tawny owls Strix aluco by providing artificial shelters? Book of abstracts of 1st European Congress of Conservation Biology “Diversity for Europe”, Eger, Hungary: 114.
• Jędrzejewska B., Jędrzejewski W. 2001. Ekologia zwierząt drapieżnych Puszczy Białowieskiej. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kowalski M., Gwardian M. 1999. Pierwsze stwierdzenie zębiełka karliczka Crocidura suaveolens na Nizinie Mazowieckiej i Podlaskiej. Kulon 4: 87.
• Kowalski M., Lesiński G. 1988. Drobne ssaki w pokarmie puszczyka Strix aluco znad jeziora Łuknajno. Chrońmy przyrodę ojczystą 44: 80–82.
• Kowalski M., Lesiński G. 2002. Nietoperze w diecie sów na Nizinie Mazowieckiej i Podlaskiej. Nietoperze 3: 255–261.
• Lesiński G. 1989. Nietoperze (Chiroptera) w pokarmie płomykówki, Tyto alba (Scop.) na Wyżynie Wieluńskiej. Przegląd Zoologiczny 32: 575–587.
• Lesiński G., Stolarz P. 1999. Kręgowce w diecie puszczyka Strix aluco w Lesie Sobieskiego na peryferiach Warszawy. Kulon 4: 77–81.
• Michalonek D., Kościow R. 2005. Drobne ssaki Szczecińskiego Parku Krajobrazowego stwierdzone w oparciu o analizę pokarmu uszatki Asio otus. Chrońmy przyrodę. ojczystą 61: 59–70.
• Nikodem Z. 1972. Analiza zrzutek sowich z terenu wideł rzek Wisły i Wieprza. Przegląd Zoologiczny 16: 46–59.
• Osojca G., Żmihorski M. 2004. Pierwsze stwierdzenie orzesznicy Muskardinus avellanarius L. w Puszczy Rominckiej (NE Polska). Kulon 9: 129–130.
• Pucek Z. 1984. Klucz do oznaczania ssaków Polski. PWN, Warszawa.
• Pucek Z., Raczyński R. 1983. Atlas rozmieszczenia ssaków w Polsce. PWN, Warszawa.
• Raczyński J. 1961. Convenient taxonomic features of skulls of certain mammals from owl pellets. Acta Theriologica 20: 295–297
• Ruprecht A.L. 1970. Borowiec olbrzymi Nyctalus lasiopterus (Schreber, 1780) – nowy ssak w faunie Polski. Acta Theriologica 15: 370–372.
• Ruprecht A.L. 1971. Taxonomic Value of Mandible Measurements in Soricidae (Insectivora). Acta Theriologica 21: 341–357.
• Ruprecht A.L. 1979. Bats Chiroptera as constituents of the food of barn owl Tyto alba in Poland. Ibis 121: 489–494.
• Ruprecht A.L. 1979. Kryteria identyfikacji gatunkowej podrodzaju Sylvaemus Ognev&Vorobiev, 1923 (Rodentia: Muridae). Przegląd Zoologiczny 23: 340–350.
• Ruprecht A.L. 1987. Klucz do oznaczania żuchw nietoperzy fauny Polski. Przegląd Zoologiczny 31: 89–105.
• Teerink B.J. 1991. Hair of West-European Mammals. Research Institute for Nature Management. The Nederlands, Cambridge University Press.
• Wasielewski J. 1990. Dynamics of the abundance and consumption of birds of prey in the Niepołomice Forest. Acta Zoolgica Cracoviensia 33: 173–213.
• Wolff P., Straschil H., Bauer K. 1980. Rattus rattus und Rattus norvegicus in Österreich und deren Unterscheidung an Schädel und postcranialem Skelett. Mitt. Abt. Zool. 9: 141–188.