Gromadzenie azotu i wegla przez rosliny okrywajace ugor przy roznych systemach konserwacji gleby

• Autorzy: Harasimowicz-Hermann G , Ignaczak S
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W doświadczeniu łanowym przeprowadzonym w Minikowie, określono masę azotu i węgla zgromadzoną przez rośliny na odłogu, ugorze obsianym roślinami krótkotrwałymi i wieloletnimi. Roślinami wieloletnimi wykorzystywanymi do osłony gleby były rutwica wschodnia (Galega orientalis), stokłosa bezostna (Bromus inermis) i koniczyna biała (Trifolium repens) - w siewie czystym lub w mieszankach. Niezależnie od gatunków roślin wykorzystanych do stworzenia okrywy na ugorze obsianym, ilość gromadzonego przez nie azotu i węgla była wyższa niż przez roślinność naturalną na odłogu klasycznym. Roślinność naturalna (chwasty) zasiedlająca odłóg klasyczny przez okres pięciu lat pobrała do budowy biomasy nadziemnej 230 kg N·ha⁻¹ i 8,05 t C·ha⁻¹. Jednoroczne rośliny jare i ozime okrywające ugór uprawiane w siewie czystym lub w mieszankach zgromadziły w biomasie nadziemnej łącznie w ciągu 5 lat 606 kg N·ha⁻¹ i 15,7 t C·ha⁻¹. Biomasa roślin wieloletnich - rutwicy wschodniej (1205 kg N·ha⁻¹) gromadziła ponad pięciokrotnie, a jej mieszanka ze stokłosą bezostną (976 kg N·ha⁻¹) ponad czterokrotnie więcej azotu, a węgla odpowiednio (25,8 t C·ha⁻¹) ponad trzykrotnie i (21,3 t C·ha⁻¹) dwu i półkrotnie więcej niż okrywa roślinna na odłogu klasycznym. Stokłosa bezostna uprawiana w siewie czystym gromadziła w swojej biomasie dwukrotnie więcej azotu (463 kg N·ha⁻¹) i węgla (18,0 t·ha⁻¹) niż chwasty okrywające odłóg klasyczny, ale mniej o 53% azotu i 15,5% węgla niż wtedy, gdy uprawiano ją łącznie z rutwicą wschodnią. Najwięcej azotu i węgla zgromadziła w biomasie rutwica wschodnia w siewie czystym i w kolejności malejącej, mieszanka rutwicy wschodniej ze stokłosą bezostną, stokłosa w siewie czystym (C) i rośliny jednoroczne jare i ozime (N), a najmniej rośliny na ugorze klasycznym. Rośliny motylkowate, stanowiące okrywę odłogu, należy przynajmniej raz w roku skosić, a obfitą i bogatą w azot i węgiel biomasę przeznaczyć na paszę lub do przyorania pod inne uprawy wymagające nawożenia organicznego. Taki system postępowania może ograniczyć nadmierne kumulowanie się azotu w glebie pola odłogowanego i jego migrację do wód gruntowych.

EN

In field experiment carried out at Minikowo, the masses of nitrogen and carbon accumulated by plants on idle land, fallow land sown with short-lived plants and fallow land sown with perennial plants were determined. Perennial plants used to soil covering were goat’s rue (Galega orientalis), smooth bromegrass (Bromiis inermis) and white clover (Trifolium repens). Irrespective of plant species used for making cover on the fallow land sown, they accumulated higher amounts of nitrogen and carbon than the natural vegetation on the idle land. The natural vegetation settling the idle land took over five years 230 kg N·ha⁻¹ and 8.05 t C·ha⁻¹ to build above-ground biomass. One-year spring and winter plants covering the fallow land cultivated in pure sowing or in the mixtures accumulated in above-ground biomass in total 606 kg N·ha⁻¹ and 15.7 t C·ha⁻¹ during 5 years. As for the biomass of perennial plants - goat’s rue (Galega orientalis) accumulated over five times more nitrogen (1205 kg N·ha⁻¹) and its mixture with smooth bromegrass (Bromus inermis) - over four times more nitrogen (976 kg N·ha⁻¹), and over three times (25.8 t C·ha⁻¹) and two and a half times (21.3 t C·ha⁻¹) more carbon, respectively, than the plant cover on the idle land. Smooth bromegrass cultivated in pure sowing accumulated two times more nitrogen (463 kg N·ha⁻¹) and carbon (18.0 t C·ha⁻¹) in its biomass than the weeds covering the idle land, but 53% less nitrogen and 15.5% less carbon than when it was cultivated together with goat’s rue. Goat’s rue in pure sowing accumulated the most nitrogen and carbon in biomass, then in turn the goat’s rue in mixture with smooth bromegrass, smooth bromegrass in pure sowing (C) and one-year spring and winter plants (N); the least amounts were found in plants on the idle land. Papilionaceous plants making the fallow land cover should be mown at least once a year and the biomass, abundant and rich in nitrogen, should be intended for fodder or to plough under other crops requiring organic fertilization. Such rules of conduct may reduce an excessive accumulation of nitrogen in the soil of field lying fallow, and its migration to ground waters.

Słowa kluczowe

PL

konserwacja gruntow; akumulacja; rutwica wschodnia; rosliny okrywowe; gleby; azot; stoklosa bezostna; ugory obsiane; wegiel; koniczyna biala; odlogi

EN

soil conservation; accumulation; Galega orientalis; cover plant; soil; nitrogen; smooth bromegrass; Bromus inermis; carbon; white clover; fallow

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2006
• Tom: 513
• Opis fizyczny: s.121-127,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Harasimowicz-Hermann G

• Katedra Szczegoowej Uprawy Roslin, Akademia Techniczno-Rolnicza, ul.ks.A.Kordeckiego 20, 85-225 Bydgoszcz

autor

Ignaczak S

• Katedra Szczegoowej Uprawy Roslin, Akademia Techniczno-Rolnicza, ul.ks.A.Kordeckiego 20, 85-225 Bydgoszcz

Bibliografia

• Dyrektywa Azotanowa 1991. Dyrektywa nr 91/676/EWG.
• Harasimowicz-Hermann G., Hermann J. 2003. Porównanie działania następczego obornika bydlęcego i kompostu z komunalnych osadów ściekowych - „BIOTOP” - w uprawie pszenicy. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 499: 93-99.
• Harasimowicz-Hermann G., Ignaczak S., Andrzejewska J., Krasicka-Korczyńska E., Wojnowska T., Koc J., Sienkiewicz S., Szymczyk S. 1998. Systemy konserwacji gleby odłogowanej - potencjalna produktywność ugoru obsianego w pierwszym roku. Bibl. Fragm. Agron. 5: 213-224.
• Harasimowicz-Hermann G., Ignaczak S., Wojnowska T., Koc J., Sienkiewicz S., Szymczyk S. 2005. Produkcyjność ugoru w różnych systemach konserwacji gleby. Cz. I. Biomasa chwastów i roślin osłonowych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 507: 205-213.
• Ignaczak S. 2003. Rozwój i produktywność rutwicy pastewnej (Galega orientalis Lam.) w skrajnie ekstensywnych warunkach użytkowania oraz jej oddziaływanie na zyzność gleby. II Międzynarodowa Konf. Naukowo-Techniczna „Rekultywacja terenów zdegradowanych". AR w Szczecinie, 10-11 IV 2003: 71-76.
• Ignaczak S. 2004. Wartość przedplonowa różnych sposobów wieloletniej konserwacji gleby dla pszenicy jarej. Pr. Komis. Nauk Rol. i Biol. BTN, Ser. B(52): 87-98.
• Jabłońki W., Widera M. 1996. Ekologiczno-ekonomiczne aspekty kształtowania fitocenoz na obszarach odłogowanych. Acta Agrobot. 49(1-2): 3-11.
• Koc J., Szymczyk S., Wojnowska T., Szyperek U., Skwierawski A., Ignaczak S. 2002a. Wpływ różnych sposobów konserwacji gleby na jakość wód gruntowych. Cz. I. Ogólne wskaźniki zanieczyszczeń wód. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 484: 255-263.
• Koc J., Szymczyk S., Wojnowska T., Szyperek U., Skwierawski A., Ignaczak S., Sienkiewicz S. 2002b. Wpływ różnych sposobów konserwacji gleby na jakość wód gruntowych. Cz. II. Koncentracja azotu, fosforu i potasu. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 484: 265-274.
• Sienkiewicz S., koc J., Wojnowska T., Ignaczak S., Szymczyk S. 1998. Wpływ różnych sposobów użytkowania gleb wyłączonych z intensywnej uprawy na mineralizację azotu. Bibl. Fragm. Agron. 5: 239-248.
• Sienkiewicz S., Wojnowska T., Koc J., Ignaczak S., Harasimowicz-Hermann G., Szymczyk S., Żarczyński P. 2003. Zmiany chemiczne w glebach w zależności od systemu odłogowania. Cz. I. Odczyn oraz zawartość azotu ogólnego i węgla organicznego. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 493: 685-691.
• Wojnowska T., Sienkiewicz S., Koc J., Krzebietke S., Ignaczak S., Żarczyński P. 2003. Zmiany chemiczne w glebach w zależności od systemu odłogowania. Cz. II. Zawartość składników przyswajalnych i właściwości sorpcyjne. Zesz. Probl. Post Nauk Rol. 493: 733-739.