Changes and breeding ecology in an urban population of the Magpie Pica pica in Slupsk, NW Poland

• Autorzy: Gorski W , Kotlarz B.

Warianty tytułu

PL

Zmiany liczebnosci i ekologia legow miejskiej populacji sroki w Slupsku

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The breeding population of Magpies in Słupsk increased from 98 pairs in 1979 to 214 pairs in 1991, or by an average of 9.8% per year. An 8.9% fall in the population between 1991 and 1992 was related to neither reduced breeding success nor increased winter losses in the preceding season. Losses of Magpies gathering at winter roosts were between 4.0% (in 1989/90) and 19.5% (1986/87) and the average for 6 consecutive winters was 12.2%. Clutches of 3-8 eggs (mean 5.6) were laid between mid-March and the beginning of June. Young Magpies fledged between early May and late July, with the peak in late May/early June. Successful broods had 1-5 fledglings (mean 2.7). 51 % of 412 studied pairs were successful at their first breeding attempt and 35% of the 203 pairs failing at their first attempt went on to renest. The 38% of these breeding successfully took the overall proportion of successful breeding pairs in the Słupsk population to 57%.

PL

Badania przeprowadzono w Słupsku na obszarze 43km², obejmującym zarówno strefę miejską (ok. 15km²), jak i podmiejską (ok. 28km²). Zbadano zmiany liczebności miejskiej populacji lęgowej w okresie 14 lat (1979-1992), przebieg i wydajność lęgów w latach 1987-1992 oraz liczebność i straty zimowe w 6 sezonach polęgowych (1986/87-1991/92). W latach 1979-1991 lęgowa populacja sroki w Słupsku wzrosła z 98 do 214 par (ryc. 1) — wzrost o 118% w ciągu 12 lat. Średnie roczne tempo wzrostu wyniosło 9,8%. Najwyższy przyrost zagęszczenia stwierdzono w podmiejskich ogródkach działkowych i dzielnicach willowych (tab. 1). W roku 1992 liczebność spadła o 8,9% w stosunku do stanu z poprzedniego roku. Straty zimowe wahały się od 4 do 19,5%, średnio 12,2%, liczby ptaków gromadzących się na wspólnych noclegowiskach na peryferiach miasta (tab. 2). Straty w zimie 1991/92, poprzedzającej sezon lęgowy 1992, w którym nastąpił spadek liczebności populacji lęgowej były niższe (8,7%) od średniej dla okresu 1986-1991 (12,9%), w którym obserwowano wzrost liczebności par lęgowych. Sroki rozpoczynały budowę gniazd w lutym (zazwyczaj w połowie miesiąca, wyjątkowo — już w pierwszej dekadzie). Największe nasilenie rozpoczynania budowy gniazd notowano w dwóch pierwszych dekadach marca, nowe gniazda pojawiały się do pierwszych dni maja (ryc. 2). Składanie jaj rozpoczynało się pod koniec (wyjątkowo — już w drugiej dekadzie) marca, największe nasilenie inicjowania zniesień przypadało na pierwszą i drugą dekadę kwietnia, a nowe zniesienia rozpoczynane były do pierwszych dni czerwca, przy czym te rozpoczynane po połowie maja należały do par powtarzających lęgi. Młode opuszczały gniazda od pierwszej dekady maja do końca lipca, a największe nasilenie wylotów przypadało na przełom maja i czerwca. Wysiadywane zniesienia liczyły 3-8 jaj, najliczniej występowały zniesienia zawierające 5 jaj. Średnia wielkość zniesienia wahała się od 5,5 do 5,8, łącznie w latach 1988-91 wynosiła 5,6 jaj. Udane lęgi liczyły 1-5 podlotów, najczęściej 2 i 3 młode. Redukcja wielkości lęgu w gniazdach z sukcesem wylotu wynosiła średnio 2,9 jaj i piskląt (ok. 52% średniej wielkości zniesienia). Średnia liczba podlotów w pomyślnym lęgu wynosiła 2,7. W 11% terytoriów, w którym sroki podjęły próby lęgów gniazda zostały porzucone jeszcze przed złożeniem jaj. Spośród gniazd, w których obserwowano wysiadujące sroki 27% zostało porzuconych jeszcze przed wykluciem się młodych a dalsze 16% — na etapie karmienia młodych w gnieździe. Sukcesem wylotu zakończyły się lęgi w 57% gniazd zawierających zniesienia (tab. 3). Spośród par, których pierwsza próba lęgu zakończyła się niepowodzeniem 35% przystąpiło do powtórnego lęgu. Ze względu na trudności w obserwacji tych gniazd (silny rozwój liści w czerwcu), rezultat lęgu ustalono tylko dla 73% gniazd. Sukces wylotu odnotowano dla 38% gniazd. Dokładną liczbę podlotów ustalono tylko dla 5 powtarzanych lęgów (średnio — 1,6 podlotów udany lęg). Całkowita proporcja pomyślnie gniazdujących par sroki w Słupsku wynosiła 57% rozpoczynających lęgi. Spośród 203 nieudanych pierwszych prób lęgów 23% stanowiły porzucenia gniazda przed złożeniem zniesienia, ok. 48% strat — utrata zniesienia w trakcie składania bądź wysiadywania jaj i 29% — utrata lęgu na etapie wychowywania piskląt w gnieździe (tab. 4). Zarówno wielkość produkcji młodych, jak i straty zimowe nie tłumaczą przyczyn spadku liczebności populacji lęgowej w roku 1992. Niewykluczone, że po okresie stałego wzrostu populacja sroki w Słupsku wkroczyła już w fazę fluktuacji liczebności.

Słowa kluczowe

PL

ptaki; zmiany liczebnosci; Slupsk; krukowate; liczebnosc populacji; tereny miejskie; ekologia zwierzat; legi ptakow; Corvidae; populacje zwierzat; ornitologia; sroka; Pica pica

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 1997
• Tom: 32
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.61-67, rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Gorski W

• Wyzsza Szkola Pedagogiczna, Arciszewskiego 22b, 76-200 Slupsk

autor

Kotlarz B.

Bibliografia

• Bogucki Z. 1979.[Elements of statistics for biologists: the descriptive statistics]. UAM, Poznań.
• Cramp S., Perrins P. M. 1994. The Birds of the Western Palearctic. 8. Oxford University Press. 889 pp.
• Górski W. 1982. [The breeding birds of Słupsk and its suburban areas], Acta zool. Cracov. 26: 31-93.
• Górski W. 1989. [Factors determining growth rate of a Turtle Collared Dove (Streptopelia decaocto) population in Słupsk in 1973-1985]. WSP Słupsk, 158 pp.
• Górski W. 1993. Long term dynamics of an urban population of Collared Dove (Streptopelia decaocto) from southern Baltic coast. Ring 15: 86-96.
• Górski W., Górska E. 1995. Breeding season timing, breeding success and population dynamics of an urban population of the Collared Dove Streptopelia decaocto in Słupsk (NW Poland) between 1985-1990. In: Pinowski J., Kavanagh B. P. and Pinowska B. (eds.). Nestling morality of granivorous birds due to microorganisms and toxic substances, Warszawa, pp. 403-422.
• Harmata W. 1985. [The Magpie, Pica pica, in Cracow — its importance and role in the urban environment]. Chrońmy Przyr. Ojcz. 41, 4: 24-31.
• Husby M. 1986. On the adaptative value of brood reduction in birds: experiments with the magpies Pica pica. J. Anim. Ecol. 55: 75-83.
• Jerzak L. 1989. [Synurbization of Magpie (Pica pica L.) in the Lubuski Region]. Ph. D. Thesis, Inst, of Ecology, Polish Acad. Sc., Dziekanów Leśny.
• Jerzak L. 1995. Breeding ecology of an urban Magpie Pica pica population in Zielona Góra (SW Poland). Acta orn. 29: 123-133.
• Kavanagh B. P. 1986. Populations dynamics of the magpie in an urban environment. Ph. D. Thesis, University of Dublin., 236 pp.
• Kavanagh B. P. 1987. The breeding density of the Magpie in Dublin city. Irish Birds 3: 387-394.
• Kavanagh B. P., Jerzak L., Górski W. 1991. Factors affecting the breeding performance of the Magpie (Pica pica) in three European cities. In: Pinowski J., Kavanagh B. P. and Górski W. (eds.). Nestling mortality of granivorous birds due to microorganisms and toxic substances. Warszawa, pp. 71-81.
• Klejnotowski Z. 1974. [Urbanisation of Magpie (Pica pica L.) in Poland]. Roczn. WSR, Poznań 70, 7: 77-88.
• Mizera T. 1988. [An ecological study of the synantropic avifauna of the Sołacz District of Poznań in 1975-1984]. Acta zool. cracov. 31: 3-64.
• Tatner P. 1982a. The breeding biology of Magpies in an urban environment. J. Zool., London 197: 559-581.
• Tatner P. 1982b. The density of breeding Magpies in an urban environment. Naturalist 107: 47-58.
• Walters J. 1988.[Breeding data of the Magpie Pica pica]. Limosa 61: 33- 40.
• Witt K. 1985. Bestände von Elster (Pica pica) und Nebelkrähe (Corvus corone comix) auf Berliner Probeflächen 1984. Orn. Ber. f. Berlin (West) 10: 154-175.
• Witt K. 1989. Bestansveränderungen von Türkentaube (Streptopelia decaocto), Elster (Pica pica) und Nebelkrähe (Corvus corone comix) 1984/1988 auf Berliner Probeflächen. Orn. Ber. f. Berlin (West) 14: 113-122.