A review of taxonomic concepts for the Peregrine Falcon Falco peregrinus subspecies in the Western Palearctic

• Autorzy: Stepanyan L S

Warianty tytułu

PL

Przeglad koncepcji taksonomicznych dotyczacych podgatunkow sokola wedrownego w zachodniej Palearktyce

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The Peregrine Falcon Falcoperegrinus has almost cosmopolitan distribution. Taxonomic positions of its populations in the majority of world regions are well established and do not raise many arguments. The only exception concerns Palearctic populations especially within its west region (the Western Palearctic). The reasons for that are: 1) A major part of the species continental range lies within the Palearctic region, this determines clynal variability of many characteristic features of the species here; 2) A relatively high level of individual variations within local populations which could probably appear due to wide dispersion of young Peregrines; 3) Inadequate consideration of age plumage variations in birds older than two years; 4) Involvement of many outstanding past and present authors into periodical taxonomic revisions of the species. A review of basic systems of taxonomic divisions for the Falco peregrinus populations within the Western Palearctic is presented. Among these systems the basic division for two groups (F.p. calidus + F.p. peregrinus and F.p. brookei) is argumented as the best supported by facts.

PL

Systematyka sokoła wędrownego na większości jego, niemal kosmopolitycznego, areału nie budzi kontrowersji. Wyjątkiem jest sytuacja w zachodniej Palearktyce, m.in. w Europie. Poszczególni autorzy różnili się poglądami co do liczby podgatunków i ich zasięgów (Tab. 1). Obecnie na ogół sądzi się, że występują w Europie trzy podgatunki: F.p. calidus, F.p. peregrinus i F.p. brookei. Ich rozmieszczenie i cechy związane są ze strefami geograficznymi. Dwa pierwsze można połączyć w jedną grupę, gdyż różnice między nimi nie są zbyt wyraźne. Wiele cech, w tym ubarwienie, rysunek na spodniej stronie ciała i wielkość, wykazuje charakter klinalnych zmian. Niektórzy autorzy nie widzieli nawet podstaw do rozdzielenia tych podgatunków. Dodatkową komplikacją problemów taksonomicznych są: 1) występowanie dużej zmienności osobniczej; 2) stopniowa zmiana ubarwienia i rysunku u dorosłych osobników; 3) brak dokładnych informacji o wieku i pochodzeniu osobników w kolekcjach ornitologicznych. Płynne zmiany niektórych cech odpowiadają regule Bergmana, inne zaś morfizmom w rozumieniu Huxley'a (1955). Podobne zjawiska można zaobserwować u blisko spokrewnionego gatunku - sokoła berberyjskiego Falco pelegrinoides. Autor sądzi jednak, na podstawie zbadania ponad 600 okazów w kolekcjach rosyjskich, że istnieją oddzielne podgatunki peregrinus i calidus. Dla ostatecznego wyjaśnienia istniejących wątpliwości być może uda się w przyszłości wykorzystać dane o ptakach hodownych w niewoli oraz uzyskane na podstawie znakowania ptaków w wolnej przyrodzie. Określenie granic areałów poszczególnych podgatunków możliwe jest więc po uwzględnieniu powyższych zastrzeżeń.

Słowa kluczowe

PL

ptaki; taksonomia; Falconidae; Palearktyka Zachodnia; Falco peregrinus; sokol wedrowny; sokolowate; ornitologia; ptaki drapiezne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 1995
• Tom: 30
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.27-29, tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Stepanyan L S

• Inst.Evolutionary Morphology and Ecology of Animals, RAS, 117071 Moscow, Leninskiy pr.33, Russia

Bibliografia

• Brown L., Amadon D. 1968. Eagles, Hawks and Falcons of the World. 2 McGraw-Hill Book Co. New York, pp. 445-945
• Cramp S. (ed.) 1980. Handbook of the Birds of Europe, the Middle East and North Africa. Oxford Univ. Press, Oxford, 695 pp.
• Dementiev G.P. 1951. [Birds of the Soviet Union] I. Sov. Nauka, Moscow, pp. 84-100.
• Hartert E., Steinbacher F., 1936. Die Vögel der paläarktischen Fauna. Erganzungsband. 5. Friedländer u. Sohn, Berlin, pp. 385-480
• Huxley J. 1955. Morphism in birds. Acta XI Congr. Int. Orn., Basel, pp. 309-328.
• Kleinschmidt O.1912-1927. Falco peregrinus. Eine Monographie des Wanderfalken und zugleich eine Studie über das Wesen der Rasse in freier Natur. Barajah, Zoographia infinita. Gebauer- Schwetschke Ver. Halle
• Menzbier M.A. 1916. Faune de la Russie et des pays limitrophes.
• Oiseaux (Aves). VI. Falconiformes. Livraison 1. Petrograd, 344 pp.
• Peters J.L. 1931. Check-list of the Birds of the World. I. Harvard Univ. Press, London 345 pp.
• Portenko L.A. 1951. [Order Falconiformes] in: [Birds of USSR] vol. I., izd. AN SSSR, Moscow, pp. 156-205
• Stegman B.K. 1937. [Fauna of USSR, Birds], vol. I (5) publ. AN SSSR, 294 pp.
• Stepanyan L.S. 1978. [Composition and distribution of birds of USSR. Non-Passeriformes] Nauka, Moscow, 370 pp.
• Stepanyan L.S. 1990. Conspectus of the ornithological fauna of the USSR. Nauka, Moscow, 728 pp.
• Swabb H.K. 1936. A monograph of the birds of Prey (order Accipitres). XIV. Wheldon and Weasley, London, pp. 353-448
• Vaurie C. 1965. The Birds of the Palearctic Fauna. Non-Passeriformes Witherby, Lonon, 763 pp.