Instrumentalizacja gospodarki nieruchomosciami [gruntami] w gminie

• Autorzy: Topczewska T , Makowska K. , Sieminski W.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Do podstawowych instrumentów, które powinny być wykorzystywane przez gminy w gospodarce gruntami należą: - instrumenty planistyczne - o charakterze strategicznym: strategia rozwoju gminy, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego - o charakterze operacyjnym: miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, koncepcje lub studia programowo-przestrzenne, programy gospodarcze dotyczące sektora nieruchomości - instrumenty realizacyjne - prawno-administracyjne: prawo pierwokupu, prawo wywłaszczenia, służebność gruntowa - finansowo-ekonomiczne: podatek od nieruchomości, rolny i leśny, użytkowanie wieczyste gruntu, dzierżawa gruntu, kara za niezagospodarowanie nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste, opłaty i rekompensaty związane z ustaleniami planu miejscowego, opłaty za wyłączenie gruntów z produkcji rolnej i leśnej, opłaty adiacenckie, partycypacja społeczności lokalnej w kosztach budowy infrastruktury technicznej. Badane miasta i gminy podmiejskie wypracowały dokumenty planistyczne o charakterze strategicznym. Dla realizacji celów rozwoju by zaspokoić potrzeby bieżące, władze lokalne uznały konieczność prowadzenia długofalowej polityki gospodarowania nieruchomościami gminnymi również pod kątem uzyskiwanych z nich dochodów. Analizowane gminy prowadzą zróżnicowane polityki pozyskiwania dochodów z gospodarki nieruchomościami. Można tu wyróżnić gminy osiągające stale ponadprzeciętne dochody z podatku od nieruchomości, gminy osiągające w tej dziedzinie ponadprzeciętne dochody w zależności od koniunktury i gminy osiągające stosunkowo niskie dochody z podatku od nieruchomości „równoważone" wysokimi dochodami ze sprzedaży gruntów i opłat związanych z tego typu transakcjami. Racjonalne gospodarowanie nieruchomościami przez gminy wymaga ustalenia zasad postępowania (polityki) oraz sposobu tworzenia i realizacji programów operacyjnych. Podstawowymi elementami polityki gospodarowania gruntami są działania dotyczące gminnego zasobu gruntów i aktywizacji rynku nieruchomości oraz stymulowania rozwoju zagospodarowania. W każdej z wymienionych dziedzin należy określić zasady stosowania dostępnych instrumentów. Program operacyjny w zakresie gospodarki gruntami dotyczy realizacji konkretnych zadań sformułowanych w dokumentach planistycznych gminy o charakterze strategicznym. Program taki dla gmin wiejskich i małych miast może dotyczyć całego ich obszaru. W przypadku miasta dużego czy średniej wielkości będzie się on z reguły odnosił do wybranych terenów - na ogół przeznaczonych w studium zagospodarowania przestrzennego do zorganizowanej działalności inwestycyjnej, do przekształceń lub rehabilitacji. Będzie on wówczas elementem kompleksowego programu zabudowy i zagospodarowania lub rehabilitacji danego terenu. W każdym programie operacyjnym powinny być określone: cele jakie należy osiągnąć, oczekiwane efekty, zakres i harmonogram działań, instrumenty realizacji, jednostka realizująca program, środki i źródła finansowania.

EN

To the basic instruments which should be utilized by the communities in the land economy belong: - planning instruments - of strategic character: strategy of community development, study on pre-conditions and directions in spatial management; - of operational character: local plans of spatial management, concepts or programmespatial studies, economic programmes concerning real estate sector; - implementation instruments - legal-administration: pre-emption law, expropriation law, land servitude; - financial-economic: real estate, agricultural and forest taxes, perpetual land use, land leasing, punishment for non-management of real estate given to perpetual use, payments and compensations dealt with the local plan statements, charges for the exclusion of lands from the agricultural and forest production, adiacent payments, participation of the local society in the building costs of the technical infrastructure. The examined cities and suburban communities worked out the planning documents of strategic character. For the implementation of social-economic and spatial development objectives the real estate sector is utilized in these documents - to a different degree. In the development strategies for the communities the considerations referring the real estate sector concern the creation of rules and programmes in the range of real estate economy and the performing of defined duties dealt with the realization of the investment. The statements included in the studies concern the directions and rules of spatial management in the community with a distinction of most important elements of the spatial structure. And they point out the areas for which the local plans of spatial management should be prepared and also the programmation-spatial concepts. The communities actively manage with the real estate and appreciate the profits which the preparation of local plans for the right lands gives. They present in the offers for the investors the visions for the community management and statements in plans concerning the build up and the management of selected terrains. Many communities thanks to the preparation and the distribution of information about own real estate to purchase gained the investors. However, some of them left without the proper lands to manage in the future as well as the defined influences from the real estate to a community cash. The made examinations showed that the utilization from the financial-economic instruments in the real estate economy (except of real estate tax) is not in common. Their application in practice depends to a large degree on the competence of the board and the community organizational background. The limitations in the utilization of instruments most frequently result from a lack of proper information on the real estate and from a lack of definition by communities on the application rules of particular instruments on the given territory. After the period of the first cadency of the territorial local government (1990-1994) when the communities not till the end realized the importance of the possessed goods and sometimes they sold it to meet with the present needs, the local authorities recognized the necessity of running a long-wave economical policy on community real estate also at the angle of the obtaining profits from them. The analysed communities take up the differentiated politics of the obtaining profits from the real estate economy. We can list here the communities constantly achieving over and above the average incomes from the real estate taxation, communities achieving in this field over and above the average incomes in relation to circumstances and the communities achieving relatively low incomes from the real estate tax "balancing" by the high incomes from the lands purchase and the payments dealt with transactions like this one. The rational management with the real estate by the communities needs to fix the rules of procedure (politics) and the way of creation and realization of the operational programmes. The foundamental elements of the politics about the land management are the activities concerning the community amount of lands and the activation of real estate market and the stimulation of the development of the management. In each of mentioned fields we ought to define the application principles of the affordable instruments. The operational programme in the range of land economy concerns the realization of solid tasks formulated in the planning documents for the community of the strategic character. Such the programme for the rural communities and small towns may concern all their area. In a case of a big or a middle one it will be referred as a rule to the choosen terrains - generally planned in the study on the spatial management to the organized investment activity, to the transformations or rehabilitation. It will be the element of complexive programme of the build up and management or the rehabilitation of the following terrain. In every operation programme should be defined: objectives which we should achieve, expected effects, range and timetable of activities, instruments of realization, unit realizing the programme, means and sources of financing.

Słowa kluczowe

PL

gospodarka nieruchomosciami; programy operacyjne; grunty; gminy

• Wydawca: -
• Czasopismo: Człowiek i Środowisko
• Rocznik: 2002
• Tom: 26
• Numer: 1-2
• Opis fizyczny: s.103-116

Twórcy

autor

Topczewska T

• Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, 02-078 Warszawa, ul.Krzywickiego 9

autor

Makowska K.

autor

Sieminski W.

Bibliografia

• Aktywne gospodarowanie nieruchomościami komunalnymi. 1996 Świat Nieruchomości nr 17
• Brzeski W. J. 1998 Rola rzeczoznawcy majątkowego jako doradcy w procesie gospodarowania przestrzenią. Świat Nieruchomości nr 24
• Dobek T. 1999 Budżet gmin w 1998 r. przedmiotem sprawozdania Krajowej Rady Izb Obrachunkowych dla Sejmu i Senatu RR Finanse Komunalne nr 5
• Domański R. 1999 Strategiczne planowanie rozwoju gospodarczego gminy, Agencja Rozwoju Komunalnego. Warszawa
• Frenzen R. 1995 Inwestycje w tereny gminne - możliwości współdziałania sektora publicznego z prywatnym. Świat Nieruchomości nr 11
• Gałązka A., Sierak J. 1998 Gospodarka budżetowa a potrzeby inwestycyjne gmin. Munici- pium S.A., Warszawa
• Jochim T. 2001 Kształtowanie przestrzeni miejskiej jako zadanie jednostki samorządu terytorialnego (na przykładzie Łodzi). Biuletyn KPZK PAN z. 194 (Rozwój regionalny i przestrzeń publiczna - red. T. Markowski)
• Kot J., Zdunek Z. 1998 Gospodarka nieruchomościami gminy. W: Gospodarka przestrzenna gmin. Poradnik, tom III. Fundusz Współpracy, Brytyjski Fundusz Know How. Kraków
• Osiedla domów dostępnych dla gmin i mieszkańców 2000 Biblioteka Fundacji Dom Dostępny, Warszawa
• Studium uwarunkowań i kierunków rozwoju zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy 1998. Zarząd m. st. Warszawy, Warszawa (wydruk komputerowy)
• Swianiewicz P. 1994 Pobudzanie rozwoju ekonomicznego a dochody gminy: korzyści dla budżetu czy kosztowny patriotyzm lokalny. Analiza na przykładzie budżetu miejscowości uzdrowiskowej. Samorząd Terytorialny nr 9
• Swianiewicz P. 1995 Polityka podatkowa gmin. Samorząd Terytorialny nr 11
• Swaniewicz P. 1999 Sytuacja finansowa jednostek samorządu terytorialnego u progu reformy. Samorząd Terytorialny nr 12
• Topczewska T. 2000 Marketing w gospodarce nieruchomościami gmin. W: Działalność marketingowa gmin w stymulowaniu ich rozwoju. Zarys ujęć marketingu terytorialnego (red. Z. Frankowski). Wyższa Szkoła Humanistyczna, Instytut Marketingu i Reklamy, Krajowy Ośrodek Dokumentacji Towarzystw Kultury, Ciechanów
• Urban land policy. Goals and instruments. Working Party on Urban Land Policy. 1999 International Federation for Housing and Planning. Second edition
• Wartość nieruchomości w gospodarowaniu przestrzenią. VII Konferencja Naukowa Towarzystwa Naukowego Nieruchomości. Materiały konferencyjne. Wydawnictwo ART., Olsztyn 1999