EN
The paper presents the species compositions, nest densities, structure and ecological profiles of ant communities in four age stages (from plantation to mature stand) of moist pine forests (associations Peucedano-Pinetumand Leucobryo-Pinetum of the alliance Dicrano-Pinion). The studies were conducted from 1986 to 1989 in three large forest complexes in Poland: Puszcza Białowieska, Puszcza Biała and Bory Tucholskie. An analysis of the original material is preceded by a review of literature data.
PL
Badano przebudowę zespołów mrówek (zmiany składu gatunkowego, struktury dominacyjnej i profilu ekologicznego) w trakcie sukcesji wtórnej boru świeżego w 3 kompleksach leśnych Polski: Puszczy Białowieskiej, Puszczy Białej i Borach Tucholskich. W każdym z nich wybrano stanowiska reprezentujące 4 stadia sukcesyjne boru: I) uprawę (4-7 lat), II) młodnik (12 lat), III) drzewostan dojrzewający (ok. 50 lat) i IV) starodrzew (powyżej 80 lat). Za miernik liczebności zgrupowań przyjęto zagęszczenie gniazd, ocenione biocenometrycznie (kwadraty 1, 10 i 100 m oraz przeszukiwanie całych wydzieleń leśnych). Badania wykonano w latach 1988 i 1989. Prezentację wyników poprzedza krytyczny przegląd danych literaturowych na temat myrmekofauny borów świeżych. W ciągu sukcesyjnym boru świeżego Puszczy Białowieskiej (Peucedano-Pinetum) stwierdzono 19 gatunków mrówek i średnie zagęszczenie gniazd równe 4760/ha. W skali całego ciągu najliczniejsze byly: Tetramorium caespitum (39%), Myrmica ruginodis (25%) i Lasius niger (17%). Zgrupowania z poszczególnych stadiów sukcesyjnych liczyły od 10 (III) do 15 (IV) gatunków, a zagęszczenie gniazd wahało się od 3150 (III) do 7250/ha (II). W kolejnych stadiach dominowały: I i II - T. caespitum i L. niger, III i IV - M. rugtnodis i Leptothorax acevorum (tab. XIV). Pod względem ekologicznym w stadiach I i II przeważały politopy środowisk suchych i eurytopy, a w III i IV politopy środowisk wilgotnych i oligotopy borów (tab. XVIII). W borze świeżym Puszczy Białej (Peucedano-Pinetum) znaleziono 18 gatunków mrówek, a średnie zagęszczenie gniazd wynosiło 1900/ha. Ogółem dominowały Myrmica ruginodis (33%) i Leptothorax aceworum (25%). Zgrupowania z poszczególnych stadiów liczyły od 10 (I) do 15 (II) gatunków, z zagęszczenie gniazd od 570 (I) do 2860/ha (IV). W kolejnych stadiach sukcesyjnych najliczniejsze byly: I - Lasius niger i M. ruginodis, II - M. ruginodis i Tetramorium caespitum, III - L. acervorum M. ruginodis, Lflavus i Myrmica lobicornis, IV- L. acevorum i M. ruginodis (tab. XV). Wśród elementów ekologicznych w stadium I dominowały eurytopy (ubikwisty), w II - politopy środowisk wilgotnych, a w III i IV - oligotopy borów (tab. XVIII). W borze świeżym Borów Tucholskich (Leucobryo-Pinetum) stwierdzono 13 gatunków mrówek; przeciętne zagęszczenie gniazd wynosiło 2020/ha. W skali całego ciągu sukcesyjnego najliczniejsze były Myrmica ruginodis (38%), Tetramorium caespitum (16%), Lasius alienus (13%), Leptothorax acervorum (12%) i Myrmica lobicornis (10%). Poszczególne zgrupowania tworzyło 8-9 gatunków; zagęszczenie mrowisk wahało się od 130 (I) do 3500/ha (II). W kolejnych stadiach sukcesyjnych dominowały: I - L. acervorum, Formica cinerea cinerea i Lasius niger, II - T. caespitum, L. alienus i M. rugtnodis, III - M. ruginodis i L. acervorum, IV - M. ruginodis, M. lobicornis i L. acervorum (tab. XVI). Pod względem ekologicznym w stadium I najliczniej reprezentowane były oligotopy borowe, II - politopy środowisk suchych, a III i IV - politopy środowisk wilgotnych (tab. XVIII).