Nesting of the House Martin Delichon urbica in the city of Poznan [1976-1978 and 1982-1989]

• Autorzy: Ptaszyk J
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Observations of nesting populations of the House Martin were carried out on three study plots in the city of Poznań: a city centre area (599.0 ha) and two housing estates (567.1 ha and 125.6 ha), a total area of 1291.7 ha. Throughout the 1980s House Martin numbers increased continuously over the whole area, the greatest population density being 4.6 occupied nests per 10 ha. The number of breeding pairs in the city centre was stable, and the density there varied from 2.1 to 3.0 occupied nests per 10 ha. The highest density of occurrence was recorded in the new housing estates, where increases in the House Martin population were recorded. These was related to the construction of new buildings, which provided fresh nesting sites. The nests were built at heights from the first to the fifteenth storey. Over 96% of the nests in the housing estates were built in the corners of the window openings. In the entire study area the preferred nesting sites were on the southern (35.2%), northern (26.1%) and eastern (13.3%) sides of buildings. In the city centre the greatest number of nests had south-facing entrances, while in one of the other study plots, the entrances to most nests faced north. No more than 7% of the total number of martins' nests available in a given year were occupied by Passer domesticus.

PL

Inwentaryzację gniazd oknówek przeprowadzono na obszarze 1291.7 ha (CP) w Poznaniu ograniczonym ulicami: Lechicką, Naramowicką, Szelągowską, Ewangelicką, Marchlewskiego, Towarową, Zachodnią, Głogowską, Kolejową, Strusia, Wyspiańskiego, Reymonta, Grunwaldzką, Kraszewskiego, Kościelną, Poznańską, Pułaskiego, Obornicką, Szydłowską, Wojska Polskiego, Dojazd, Witosa i Piątkowską. Teren ten tworzyły trzy powierzchnie badawcze: C — położona w centrum i w śródmieściu (599.0) pokrywająca się z terenem zbadanym w latach 1967-1969 (Ptaszyk 1971); P1 — Winogrady (567.1 ha) — rejon kwartałów willowych i nowych osiedli mieszkaniowych położony poza zwartym śródmieściem, ograniczony ulicami: Armii Poznań, Obornicką, Piątkowską, Lechicką, Naramowicką i Szelągowską; P2 — Winiary (125.6 ha) najbardziej peryferyjna powierzchnia z willami, nowymi osiedlami i lokalnie ze starą zabudową, wyznaczona ulicami: Obornicką, Szydłowską, Wojska Polskiego, Dojazd i Witosa do Piątkowskiej. Najwyższe zagęszczenia stwierdzono w środowisku nowych osiedli mieszkaniowych (P1 i P2), gdzie wahały się w zakresie od 1.9 do 6.3 zajętych gniazd/10 ha (Tab. 1). Najmniejsze wahania liczebności par lęgowych stwierdzono na powierzchni śródmiejskiej (C), na której zagęszczenia wahały się od 2.1 do 3.0 zajętego gniazda/10 ha (Tab. 1). W latach 1982-1986 dla obszaru (CP) średnie zagęszczenie wynosiło 4.16 (± 0.53) zajętego gniazda/10 ha. Oknówki umieszczały gniazda na wysokości od parteru do XIV piętra włącznie (Tab. 2). W śródmieściu (C), gdzie występowała niska zabudowa, oknówki budowały gniazda do wysokości IV piętra włącznie, jednak najwięcej gniazd było na parterze i pod balkonami (Tab. 2 i 3). Na obszarach z nowymi blokami mieszkalnymi (P1 i P2) ponad 96% ogółu zajętych gniazd było umieszczonych w narożnikach okiennych (Tab. 3). Oknówki na całym badanym obszarze (CP) umieszczały gniazda głównie na ścianach o wystawie południowej (35,2%) oraz północnej i wschodniej (łącznie około 40 %), natomiast unikały ścian o ekspozycji zachodniej (Fig. 1). Kierunki umieszczenia otworów gniazdowych badano tylko na powierzchniach C i P2 (Tab. 5): na powierzchni C dominowały gniazda z otworami skierowanymi na południe (22.5%), a na powierzchni P2 — na północ (26.1%) i wschód (24.5%). Na śródmiejskiej powierzchni (C) blisko 15% gniazd miało otwory gniazdowe skierowane na zachód mimo, iż w Poznaniu z tego kierunku najczęściej wieją wiatry. Prawdopodobnie gęsta i mało zróżnicowana pod względem wysokości zabudowa tłumiła w śródmieściu siłę wiatru przez co nie docierał on ze znaczną siłą do wnętrza gniazd. Na powierzchni P2, gdzie oddalenie budynków nie ograniczało oddziaływania wiatru, tylko wyjątkowo otwory gniazdowe były skierowane w zachodnią stronę (Fig. 2). W latach 1977-1978 udział gniazd oknówek zasiedlanych przez wróbla wynosił średnio 5.4% ogółu gniazd, natomiast w latach 1982-1986 był niższy i wynosił średnio 2.6% (Tab. 1). W12 przypadkach stwierdzono, że wróbel zasiedlał gniazda oknówek od kilku lat niezamieszkałe lub gniazda nowo zbudowane. Być może, tym sposobem wróble unikają pasożytów gniazdowych pochodzących od oknówek.

Słowa kluczowe

EN

bird; city; Poland; Poznan city; House Martin; urban habitat; population dynamics; Delichon urbica; nesting; nest site

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 2001
• Tom: 36
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.135-142,fig.,ref.

Twórcy

autor

Ptaszyk J

• Adam Mickiewicz University, Fredry 10, 61-701 Poznan, Poland

Bibliografia

• Bauer H-G., Berthold E 1996. Die Brutvögel Mitteleuropas.
• Bestand und Gefährdung. Aula-Verlag, Wiesbaden.
• Briesenmeister E. 1988. Bestandserfassung der Mehschwalbe in Magdeburg im Jahre 1986. Apus 7: 20-24.
• Bruch A., Elvers H., Pohl Ch., Westphal D., Witt K. 1978. Die Vögel in Berlin (West). Eine Übersicht. Ornithol. Ber. Berlin (West), 3, Sonderheft, 286 pp.
• Chudinova Z., Brtek V. 1982. Bird synusium of the new housing estates of the city district Ruzinov in Bratislava. Biologia (Bratislava) 37: 141-145.
• Czwałga T. 1992. [Breeding birds of the town of Sulechów in 1988-89]. Lubuski Przegl. Przyr. 3: 13-40.
• Dyrcz A. 1991.[House Martin — Delichon urbica (L., 1758)]. In: Dyrcz A., Grabiński W., Stawarczyk T., Witkowski J. (eds). [Birds of Silesia]. pp. 311-312.
• Fally J. 1987. Zur Bedeutung der Windverhältnisse für den Neststandort der Mehlschwalbe (Delichon urbica). Vogelwarte 34: 134-136.
• Farat R. 1996. [Climate of Poznań]. In: [Natural environment of Poznań city]. I. Wyd. Urz. Miejski w Poznaniu. Wydz. Ochr. Środowiska. Poznań, pp. 69-78.
• Fouarge J. P. 1992. Resultats du recensement des nids d'Hirondelle de fenetre (Delichon urbica) a Bruxelles en 1992. Aves 29: 191-195.
• Grimm H. 1987. Der Brutbestand der Mehlschwalbe, Delichon urbica (L.), 1986 im Stadtgebiet von Erfurt. Veröff. Naturkundemuseum Erfurt, pp. 11-17.
• Harmata W. 1980. [Distribution of the house martin, Delichon urbica L. and growth of its population in the area of the town of Cracow]. Ochrona Przyr. 43: 273-289.
• Jermaczek A., Czwałga T., Jermaczek D., Nowak A., Stańko R., Schneider G., Żegliński G. 1992. [Breeding birds of the town of Gorzów in 1989]. Lubuski Przegl. Przyr. 3: 41- 69.
• Jermaczek D., Jermaczek A., Filipczak K. 1990. [Breeding birds of the town of Świebodzin in 1988-1989]. Lubuski Przegl. Przyr. 1: 3-34.
• Kaźmierski J. 1969. [Occurence of some breeding birds in the Żnin district]. Notatki Ornitol. 10: 61-70.
• Koop B. 1984. Bestandsaufnahme der Mehlschwalbe (Delichon urbica) 1983 in Plön. Corax 10: 304.
• Kryś K. 1998. [Numbers and spatial distribution of the House Martin (Delichon urbica), Black Redstart (Phoenicurus ochruros), and Feral Pigeon (Columba livia f. domestica) in Rataje quarter in Poznań in 1997]. M.Sc. thesis at Adam Mickiewicz University in Poznań.
• Kuźniak S. 1996. [Atlas of breeding birds of Leszno in 1990-1993]. Prace Zakł. Biol. i Ekol. Ptaków UAM 6: 1-83.
• Lind E. A. 1962. Verhalten der Mehlschwalbe, Delichon u. urbica (L.), zu ihren Feinden. Ann. Zool. Soc. Vanamo 23: 1-38.
• Lorek G. 1992. [Breeding birds of the town of Poniec]. Lubuski. Przegl. Przyr. 3: 3-10.
• Luniak M. 1972. [Changes in the avifauna of Warsaw during the years 1945-1969]. Ochrona Przyr. 37: 295-312.
• Menzel H. 1984. Die Mehlschwalbe Delichon urbica. A. Ziemsen Verlag, Wittenberg Lutherstadt.
• Mönke R., Jaeschke G., Fiebig J. 1983. Mehlschwalbe — Delichon urbica (L., 1758). In: Rutschke E. (ed.). Die Vogelwelt Brandenburgs. GFV, Jena.
• Müller T. 1987. Hausrotschwanz, Phoenicurus ochruros (GMELIN), und Mehlschwalbe, Delichon urbica (L.), auf einer Kontrollfläche südlich von Gotha mit Angaben zur Siedllungsdichte und Revirgröße anderer Arten. Thür. Ornithol. Mitt. 37:11-20.
• Otto C., Otto W. 1999. Beobachtungen an Mehlschwalben- nistplätzen in Berlin-Marzahn. Berliner Ornithol. Ber. 9: 38-48.
• Piskorska A. 1992. [Distribution, numbers, and selected elements of breeding biology of the House Martin, Delichon urbica (L.) in town of Witkowo in 1989-1991]. M.Sc. thesis at Adam Mickiewicz University in Poznań.
• Plath L. 1977. Mehlschwalbe — Delichon urbica (L., 1758). In: Klafs G., Stübs J. (eds). Die Vogelwelt Mecklenburgs. GFV Jena.
• Ptaszyk J. 1971. [Studies of numbers and distribution of the House Martin (Delichon urbica) in downtown in Poznań in years 1967-69]. Notatki Przyr. 5: 26-31.
• Ptaszyk J. 1989. [Breeding birds in green areas in Poznań]. Ph. D. thesis at Adam Mickiewicz University in Poznań.
• Puszkar T. 1997. [Changes of distribution and numbers of nests of House Martin Delichon urbica during the development the city of Lublin in years 1951-1997]. Mat. konf. Ptaki jako wskaźnik zmian środowiska.Wyd. WSP Słupsk, pp. 86-87.
• Rabosee D., de Wavrin H., Tricot J., van der Elst D. 1995. Atlas des oiseaux nicheurs de Bruxelles. Aves, Liege, pp. 108-110.
• Romaniszyn J. 1984. [Distribution and numbers of the House Martin Delichon urbica (L.) in Gorzów Wlkp. in 1982-1983]. M.Sc. thesis at Adam Mickiewicz University of Poznań.
• Schönbrodt R., Spretke T. 1989. Brutvogelatlas von Halle und Umgebung. Ergebnisse einer Feinrasterkartierung 1983-1986. Halle.
• Schwarz J., Fischer S., Otto W., Frank S., Tennhardt T. 1992. Brutvögel 1991 im Märkischen Viertel (Berlin- Reinickendorf). Berliner Ornithol. Ber. 2: 103-135.
• Schwarze H. 1975. Brutbestandaufnahme der Mehlschwalbe (Delichon urbica) in Kiel. Corax 5: 143-146.
• Sharrock J. T. R. 1976. The Atlas of Breeding Birds in Britain and Ireland. BTO. London, pp. 284-285.
• Tatner P 1978. A Review of House Martin (Delichon urbica L.) in Part of South Manchester, 1975. Naturalist 103: 59-68.
• Wesołowska M. 1988. [Occurence of the House Martin (Delichon urbica L.), Feral Pigeon (Columba livia f. domestica) and Black Redstart (Phoenicurus ochruros) on housing estates in Rataje quarter in Poznań]. M.Sc. thesis at Adam Mickiewicz University in Poznań.
• Witt K. 1999. Neststandorte und Brutbestand der Mehlschwalbe (Delichon urbica). Berliner Ornithol. Ber. 9: 3-36.
• Witt K., Lenz M. 1982. Bestandsentwicklung der Mehlschwalbe (Delichon urbica) in Berlin (West) 1969 bis 1979. Ornithol. Ber. Berlin (West) 7: 179-202.