Antropopresja i jej skutki geomorfologiczne w obrebie szlakow turystycznych w Swietokrzyskim Parku Narodowym

• Autorzy: Sikorski M

Warianty tytułu

EN

Human impact and its geomorphologic implications for tourist trails in Swietokrzyski National Park

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Niniejszy artykuł ma charakter badawczy i dotyczy efektów analizy przyczyn kształtowania się mikroform erozyjnych podłoża oraz ich jakościowego określenia w obrębie intensywnie eksploatowanych odcinków tras szlaków turystycznych. Badania na obszarze Świętokrzyskiego Parku Narodowego (ŚPN) i jego otuliny, rozpoczęto w 2008 roku. (Góra Chełmowa – czarny szlak turystyczny), a następnie w 2009 r. je rozwinięto na wybranych stanowiskach leżących na intensywnie uczęszczanej trasie kolejnych szlaków tj. czerwonego, prowadzącego ze Świętej Katarzyny na Łysicę oraz niebieskiego – z Nowej Słupi na Łysą Górę. Omówiono dostrzeżone w terenie formy erozyjne i przyczynę ich powstania w kontekście czynników meteorologicznych (opady atmosferyczne, wiatr) oraz antropogenicznych (wydeptywanie tras szlaków i ich poboczy, ekspansji apofitów oraz inwazji antropofitów, jak również procesów synantropizacji szaty roślinnej i antropogenizacji biotopów. Podjęto także próbę opisania specyfiki i skali zaburzeń zróżnicowania florystycznego gatunków naczyniowych Tracheophyta w naturalnych fitocenozach leśnych, otaczających badane odcinki szlaków. Problem ten badano w odniesieniu do naturalnych uwarunkowań ekologicznych i siedliskowych panujących w zespołach i zbiorowiskach roślinnych przyległych do tras szlaków oraz na powierzchni ścieżek i duktów leśnych na obszarze ŚPN.

EN

This research paper presents the results of the analysis of the causes of shaping erosion microforms of the surface of tourist trails and their qualitative study within the sections of the tourist trails exposed to strong tourist impact. The research was conducted in 2009 in Świętokrzyski National Park (ŚPN) and areas directly adjoining its territory, namely the red tourist trail leading from Święta Katarzyna to Łysica and the blue tourist trail from Nowa Słupia to Łysa Góra. The paper presents erosion forms observed and the causes of their formation in meteorological context (rainfall, snowfall, wind) and anthropogenic context (trampling the trails and their sides by tourists, expansion of apophytes, invasion of antropophyte, synanthropisation of vegetation and human impact on biomes.) An attempt has been made to describe the character and scale of abnormalities in the diversity of vascular plant species in natural forest habitats along the trail sections described. The problem was analysed in reference to natural ecological and habitat conditions within colonies and groups of plants along the trails and on the surface of the paths in ŚPN.

Słowa kluczowe

PL

parki narodowe; Swietokrzyski Park Narodowy; antropopresja; szlaki turystyczne; erozja; antropogenizacja; synantropizacja roslin

• Wydawca: -
• Czasopismo: Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej
• Rocznik: 2009
• Tom: 11
• Numer: 4[23]
• Opis fizyczny: s.238-245,fot.,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Sikorski M

• Swietokrzyski Park Narodowy, Bodzentyn

Bibliografia

• Głazek T. 1985. Potencjalna roślinność naturalna Świętokrzyskiego Parku Narodowego i otuliny. Rocznik Świętokrzyski Nr 12, Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa-Kraków: 143-149.
• Głazek T., Wolak J. 1991. Zbiorowiska Roślinne Świętokrzyskiego Parku Narodowego i jego strefy ochronnej. Monographiae Botanicae, Vol. 72, Warszawa: 121.
• Jędrzejczyk. 1992. Miejsca historyczne w Świętokrzyskim Parku Narodowym. Wydawnictwo Regionalnego ośrodka studiów i ochrony środowiska kulturowego, Kielce: 34.
• Jędrzejko K., Sikorski M. 2008. Flora synantropijna zatoczek drogowych i przydroży w wybranych rejonach Świętokrzyskiego Parku Narodowego (Polska Południowa). Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Inżynierii Bezpieczeństwa i Ekologii , z. 3: 55-74.
• Jędrzejko K., Andrejczuk W., Sikorski M. 2009. Wpływ turystyki na środowisko przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego (na przykładzie Góry Chełmowej). W: Problemowe aspekty rozwoju współczesnej turystyki (na przykładzie Ukrainy i Polski), Ukraina. Bukowiński Nacjonalny Uniwersytet im. Jurija Fedkowicza. Konferencja Naukowa na Ukrainie, Czerniowce 2009 (Materiały pokonferencyjne – w druku).
• Jędrzejko K., Walusiak E. 2006. Flora i zbiorowiska roślin naczyniowych na terenie Ogrodu Dendrologicznego ,,Podzamcze Bodzentyńskie” – Świętokrzyski Park Narodowy, Bodzentyn – Sosnowiec – Kraków, + mapa roślinności rzeczywistej (ekspertyza Nr 54/2005).
• Kaczmarczyk P. 2006. Synantropizacja flory. W: Zasoby gatunkowe roślin leczniczych we florze naczyniowej Świętokrzyskiego Parku Narodowego oraz jego otuliny. S. 235-244. Praca doktorska wypromowana przez Prof. dra hab. n. biol. Krzysztofa Jędrzejko Śląska Akademia Medyczna w Katowicach, Sosnowiec, (wydruk komputerowy): 337.
• Kondracki J. 2001. Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Migoń P. 2006. Geomorfologia. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Olszewski J. L. i inni. 2000. Klimat. W: Monografia Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Wydawnictwo Świętokrzyskiego Parku Narodowego, Bodzentyn-Kraków: 129-145.
• Zarządzenie nr 9 Ministra Środowiska z dnia 13 stycznia 2009 roku w sprawie zadań ochronnych dla Świętokrzyskiego Parku Narodowego: 21.