Jakosc zdrowotna krajowych racji pokarmowych - badania analityczne i ocena teoretyczna. Cz.X. Zawartosc azotanow i azotynow w racjach pokarmowych wybranych grup spoleczno-dochodowych

• Autorzy: Traczyk I , Wojtasik A. , Rutkowska U. , Okolska G.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przeprowadzono badania analityczne zawartości azotanów i azotynów w racjach pokarmowych odtworzonych laboratoryjnie na podstawie danych GUS o spożyciu żywności w 1996 roku, w wybranych grupach społeczno-dochodowych (racje gospodarstw pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych i nierobotniczych o najniższych i średnich dochodach oraz osób utrzymujących się z niezarobkowych źródeł). Wyniki badań analitycznych zawartości azotanów i azotynów porównano z wynikami uzyskanymi metodą obliczeniową przeprowadzoną z wykorzystaniem programu komputerowego CONTANUT (z uwzględnieniem ubytków azotanów w czasie obróbki technologicznej). Na podstawie uzyskanych wyników badań można stwierdzić, że pobranie azotanów i azotynów wraz z badanymi racjami pokarmowymi jest niskie i nie zagraża zdrowiu ludzi. Wyniki oceny teoretycznej wykazywały dużą zgodność z wynikami oznaczeń analitycznych we wszystkich racjach pokarmowych.

EN

Analytical studies were carried out on the content of nitrates and nitrites in food rations reconstituted in laboratory on the basis of official statistical data on food consumption in the year 1996 by selected socioeconomic groups (workers from working class and from other occupations with lowest and medium salaries, and persons not working salaried occupations). The results of analytical determinations of nitrates and nitrites were compared with similar results obtained by calculation carried out using a CONTANUT computer programme (taking into account nitrate loss during technological processing. The results permitted the conclusion that the intake of nitrates and nitrites with the studied food rations was low and created no health risk. The results of theoretical calculation were highly comparable with those of analytical determinations.

Słowa kluczowe

PL

analiza zywnosci; azotany; zawartosc azotynow; zawartosc azotanow; Polska; spozycie zywnosci; jakosc zdrowotna; skladniki pokarmowe; calodzienne racje pokarmowe; wartosc energetyczna; azotyny; zywienie czlowieka

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywienie Człowieka i Metabolizm
• Rocznik: 2000
• Tom: 27
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.162-171,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Traczyk I

• Instytut Zywnosci i Zywienia, ul.Powsinska 61-63, 02-903 Warszawa

autor

Wojtasik A.

autor

Rutkowska U.

autor

Okolska G.

Bibliografia

• 1. Baryłko-Pikielna N., Tyszkiewicz S.: Chemiczne skażenia żywności. Stan i źródła. Warszawa, Ekspertyza PAN, 1991, 157.
• 2. Beier S., Classen H.G., Loeffler K., et al.: Antihypertensive effect of oral nitrite uptake in the spontaneously hypertensive rat. Arzneimittelforschung 1995, 45 (3), 258.
• 3. Bilczuk L., Gowin A., Ebertowska Z., i in.: Zawartość azotanów i azotynów w całodziennych racjach pokarmowych dzieci wiejskich z rejonu Puław. Roczn. PZH 1991, 2, 139.
• 4. Bilczuk L.: Wpływ przedłużonego podawania azotynu sodowego na niektóre wskaźniki biochemiczne u zwierząt doświadczalnych. Bromat. Chem. Toksykol., 1980, 13, 41.
• 5. Bonnell A.E.: Dietary exposure to nitrate in the UK. Dietary Exposure to Contaminants and Additives. Risk Assesment in Europe, 1995, June 12-13, The Netherlands, 75.
• 6. Bruning-Fann C.S., Kaneene J.B.: The effects of nitrate, nitrite and N-nitrosocompunds on animal health. Vet. Hum. Toxicol., 1993, 35, 237.
• 7. Chan-Tyk: Food borne nitrates and nitrites as a cause of methemoglobinemia. Southeast Asian J. Trop. Med. Public Health 1996, 27, 1, 189.
• 8. Dich J., Jarvinen R., Knekt P., et al.: Dietary intakes of nitrate, nitrite and NDMA in the Finnish Mobile Clinic Health Examination Survey. Food Addit. Contam., 1996, 13 (5), 541.
• 9. Duchań B., Hady S.: Trzy przypadki methemoglobinemii w przebiegu zatrucia azotynami. Roczn. PZH 1992, 3-4, 267.
• 10. Eichholzer M., Gutzwiller F.: Dietary nitrates, nitrites and N-nitrosocompounds and cancer risk: A review of the Epidemiologie Evidences. Nutr. Rev.. 1998. 56. 4. 95.
• 11. Ignarro L.J., Fukuto J.M., Griscavage J.M., et al.: Oxidation of nitric oxid in aqueous solution to nitrite but no nitrate: comparison with enzymatically formed nitric oxide from L-arginine. Proc. Natl. Acad. Sci. USA 1993, 90 (17), 8103.
• 12. ISO-6635-1984 Fruits, vegetables and derived products - determination of nitrite and nitrate content. Molecular absorption spectrometic method.
• 13. Kamer B., Jabłoński E., Pytasz U., i in.: Azotany i azotyny w wodzie jako przyczyna methemoglobinemii u 4-miesięcznego niemowlęcia. Med. Ogólna 1997, 3, 313.
• 14. Karłowska K., Bojewski J.: Azotany w warzywach - propozycje limitowania w Polsce. Roczn. PZH 1990, 1-2, 2.
• 15. Kłossowska B.M.: Zawartość azotanów i azotynów w produktach mięsnych. Materiały z konferencji naukowej „Azotany/azotyny. Zagrożenie dla środowiska?” Warszawa, 1994, 33.
• 16. Latinen S., Virtanen S.M., Raesaenen L., et al.: Calculated dietary intakes of nitrates and nitrites by young Finns. Food Addit. Contam., 1993, 10, 4, 469.
• 17. Lutyński P., Steczek-Wojdyła M., Wojdyła Z.: Obecność azotanów i azotynów w wodzie i niektórych artykułach spożywczych a występowanie ostrych zatruć tymi związkami u ludzi. Materiały z konferencji naukowej „Azotany/azotyny. Zagrożenie dla środowiska?”, Warszawa, 1994.
• 18. Meaanen J.M., van Geel A.A., Kleinjans J.C.: Modulation of nitrate - nitrite conversion in the oral cavity. Cancer Detect. Prev. 1996, 20 (6), 590.
• 19. Meah M.N., Harrison N., Davies A.: Nitrate and nitrite in foods and the diet. Food Addit. Contam., 1994, 11 (4), 519.
• 20 Michna W. (Red.): Raport z badań monitoringowych nad jakością gleb, roślin, produktów rolniczych i spożywczych w 1996 r. Warszawa, Biblioteka Monitoringu Środowiska, 1997.
• 21. Nabrzyski M., Gajewska R.: Zawartość azotanów i azotynów w owocach i warzywach oraz w niektórych innych środkach spożywczych. Roczn. PZH 1994, 3, 167.
• 22. Rozporządzenie MZiOS z dnia 8 października 1993 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych pozostałości w środkach spożywczych środków chemicznych stosowanych przy uprawie, ochronie, przechowywaniu i transporcie roślin. Dz.U. Nr 104, poz. 476.
• 23. Rutkowska U., Kunachowicz H., Iwanow K., i in.: Jakość zdrowotna krajowych racji pokarmowych - badania analityczne i ocena teoretyczna. Cz. I. Wartość energetyczna i zawartość składników podstawowych. Żyw. Człow. Metab., 1999, 275.
• 24. Stein C., Classen H.G., Schwedt G.: Kinetic studies on nitrite and nitrate in rats by ion-pair chromatography. Clin. Chim. Acta 1988, 175, 167.
• 25. Steiner I., Lembarcher J., Washuettl J.: Production of nitrite by microorganisms in vegetables with a high content of nitriate after cooking and storage. Ernahrung 1996, 20 (11), 570.
• 26. Szponar L., Kierzkowska E.: Azotany i azotyny w środowisku oraz ich wpływ na zdrowie człowieka. Post. Hig. Med. Dośw., 1990, 44, 4-6, 327.
• 27. Szponar L., Mieleszko T., Kierzkowska E.: Azotany i azotyny w produktach spożywczych surowych oraz poddanych obróbce wstępnej i termicznej. Roczn. PZH 1981, 2, 129.
• 28. Szponar L., Traczyk I.: Azotany i azotyny w żywności, racjach pokarmowych i płynach biologicznych. Żyw. Człow. Metab., 1995, 22, 1, 66.
• 29. Tyburczyk W., Borkowska J., Klimek K.: Badanie dynamiki zmian niektórych parametrów biochemicnzych we krwi szczurów zatruwanych azotynem sodu. Roczn. PZH 1991, 42, 423.
• 30. van Loon A.J.M., Bausch-Goldbohm R.A., Brants H.A.M., et al.: Nitrate intake from foods and drinking water: results from the Netherlands Cohort Study. Dietary Exposure.
• 31. Zarządzenie MZiOS z dnia 31 marca 1993 r. w sprawie wykazu substancji dodatkowych dozwolonych i zanieczyszczeń technicznych w środkach spożywczych i używkach. (MP Nr 22, poz. 233).