Silurian retiolitids of the East European Platform

• Autorzy: Kozlowska-Dawidziuk A
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Late Llandovery to late Ludlow isolated retiolitid assemblages from deep boreholes drilled in the Polish part of the East European Platform are used to restore phylogeny of the group. The process of reduction of the network skeleton (reticulum and clathria), as well as reduction of the transverse rods and change of virgula position started in the Wenlock. All Ludlow retiolitids have a central virgula and reduced rhabdosomes. Colonies of the Gothograptus lineage with finite growth, related to reduction in the number of thecae, first appeared in the Late Wenlock and continued in the Ludlow. Their evolution leads either to development of finite rhabdosomes with few thecae (Holoretiolites) or to almost complete reduction of clathria and reticulum (Plectodinemagraptus gen. n. of the Plectograptus lineage). The latter homeomorph of the Ordovician abrograptid Dinemagraptus is the last known retiolitid of late Ludlow age (Cucullograptus hemiaversus /C. aversus Zone). The family Retiolitidae consists of five separate lineages. Sokolovograptus polonicus sp. n., Neogothograptus gen. n., Holoretiolites atrabecularis sp. n., Semiplectograptus urbaneki gen. et sp. n., Plectodinemagraptus gracilis gen. et sp. n. are proposed. S. polonicus from the Cyrtograptus murchisoni Zone has a strongly reduced rhabdosome.

PL

Obfita fauna retiolitidowa została wyizolowana z rdzeni wiertniczych wenloku i ludlowu NE Polski oraz z bałtyckich głazów narzutowych. Analiza materiału w mikroskopie świetlnym i skaningowym pozwoliła prześledzić proces postępującego uproszczenia retikulowanego szkieletu. Polega on na redukcji retikuli i katrium, redukcji szkieletu tekalnego (transverse rods) oraz na zmianie położenia wirguli z bocznego na centralny. Obserwuje się zmniejszenie liczby tek w rabdozomach. Dowodem daleko posuniętej redukcji jest najmłodszy, napotkany, w zonie C. hemiaversus, najbardziej uproszczony rabdozom bez ścian lateralnych Pl. gracilis gen. et sp. n. Od górnego wenloku ma miejsce proces finalizacji wzrostu kolonii, połączony ze zmniejszaniem liczby tek. W skrajnym przypadku forma H. simplex o zakończonym wzroście liczy cztery teki. Położenie wirguli, obecność elementów szkieletu tekalnego, budowa klatrium oraz tendencja do finalizacji wzrostu rabdozomu, stanowią kryteria do podziału rodziny Retiolitidae na linie rozwojowe: Retiolites, Paraplectograptus, Sokolovograptus, Gothograptus i Plectograptus. Wysunięto hipotezę, iż przodkiem Paraplectograptus eiseli i Pseudoplectograptus praemacilentus był R. geinitzianus, o czym świadczy obecność beleczek szkieletu tekalnego. U najstarszego przedstawiciela linii Gothograptus, wenlockiego Eisenackograptus eisenacki, pochodzącego prawdopodobnie od linii Paraplectograptus, beleczki tekalne mają postać szczątkowa, zaś zanikają u pochodzących od niego gatunków rodzaju G. z górnego wenloku, u których wirgula włączona jest jeszcze do ściany wentralnej. Wirgula ma położenie centralne u ludlowkich gatunków zaliczonych do rodzaju Neogothograptus i Holoretiolites, a wywodzących się od G. Linia Sokolovograptus, jako jedyna wenlocka, charakteryzuje się centralnym położeniem wirguli. O jej pochodzeniu trudno przy obecnym stanie wiedzy spekulować. Być może od S. pochodzi linia Plectograptus znana z ludlowu. Formy pośrednie, nieobecne w badanym materiale, przypuszczalnie występowały w najwyższym wenloku. W linii Pl. prześledzić można kolejne etapy redukcji rabdozomu od Pl. wimani, Pl. macilentus przez Semiplectograptus urbaneki gen. et sp. n. aż do Plectodinemagraptus gracilis gen. et sp. n.

Słowa kluczowe

PL

Paraplectograptus eiseli; fauna retiolitidowa; skamienialosci; Retiolitidae; Cucullograptus hemiaversus; paleontologia; paleozoologia; szkielet tekalny; Europa; rabdozomy; Pseudoplectograptus praemacilentus; morfologia zwierzat

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1995
• Tom: 40
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.261-326,tabl.,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kozlowska-Dawidziuk A

• Instytut Paleobiologii PAN, Aleja Zwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa

Bibliografia

• Bates, D.E.B. 1987. The construction of graptolite rhabdosomes in the light of ultrastructural studies. Indian Journal of Geology 59, 1-28.
• Bates, D.E.B. 1990. Retiolite nomenclature and relationship. Journal of the Geological Society, London 147. 717-723.
• Bates, D.E.B. & Kirk, N.H. 1978. Contrasting modes of construction of retiolite type rhabdosome. Acta Palaeontologica Polonica 23, 427-448.
• Bates, D.E.B. & Kirk, N.H. 1984. Autecology of Silurian graptoloids. Special Papers in Palaeontology 32, 121-139.
• Bates, D.E.B. & Kirk, N.H. 1986. Mode of secretion of graptolite periderm, in normal and retiolite graptolites. Geological Society Special Publication 20, 221-236.
• Bates, D.E.B. & Kirk, N.H. 1987. The role of extrathecal tissue in the construction and functioning of some Ordovician and Silurian retiolitid graptolites. Bulletin of the Geological Society of Denmark 35, 161-170.
• Bates, D.E.B. & Kirk, N.H. 1992. The ultrastructure, mode of secretion and functioning of a number of Llandovery ancorate diplograptid and retiolitid graptolites. Modern Geology 17, 1-270.
• Berry, W.B.N. & Murphy, M.A. 1975. Silurian and Devonian Graptolites of Central Nevada. University of California Publication in Geological Sciences 110, 1-104.
• Bouček, B. & Münch, A. 1944. Die Retioliten des mitteleuropaischen Llandovery und Wenlock. Mitteilungen der tschechischen Akademie der Wissenchaften 53 (41), 1-54.
• Bouček, B. & Münch, A. 1952. The central European Retiolites of the Upper Wenlock and Ludlow. Sbornik Ustredniho ustavu geologickeho oddil paleontologicky 19, 1-54.
• Bulman, O.M.B. 1970. Graptolithina with sections on Enteropneusta and Pterobranchia. In: C. Teichert (ed.) Treatise on Invertebrate Palaeontology V, VI-VI63. Geological Society of America and University of Kansas Press.
• Chen, X. 1983. Silurian graptolites from southern Shaanxi and northern Sichuan with special reference to clasificacion of Monograptidae. Palaeontologica Sinica 166 (n.s. 20), 1-102.
• Crowther, P.R. 1981. The fine structure of graptolite periderm. Special Papers in Palaeontology 26, 1-119.
• Crowther, P.R. & Rickards R.B. 1977. Cortical bandages and the graptolite zooid. Geologica et Palaeontologica 11, 9-46.
• Eisenack, A. 1935. Neue Graptolithen aus Geschieben baltischen Silurs. Palaontologische Zeitschrift 17, 73-90.
• Eisenack, A. 1951. Retioliten aus dem Graptolithengestein. Palaeontographica 100, 129-163.
• Eisenack, A. 1966. Einige Bemerkungen uber Retioliten und Graptoliten. Neues Jahrbuch für Geologie und Palaontologie Monatshefte 1966, 577-588.
• Elles, G.L. &Wood, E.M.R. 1908. A Monograph of British Graptolites, Pt. 7. Palaeontographical Society Monograph, 273-358.
• Finney, S.C. 1980. Thamnograptid, dichograptid and abrograptid graptolites from the Middle Ordovician Athens Shale of Alabama. Journal of Paleontology 54, 1184-1208.
• Fortey, R.A. & Cooper R.A. 1986. A phylogenetic classification of the graptoloids. Palaeontology 29, 631-154.
• Frech, F. 1897. Lethaea geognostica 1, Lethaea palaeozoica, 1., Graptolithiden, 544-684 Schweizerbart, Stuttgart.
• Holland, C.H., Rickards, R.B., & Warren P.T. 1969. The Wenlock graptoltites o f the Ludlow district, Shropshire, and their stratigraphical significance. Palaeontology 12, 663-683.
• Holm, G. 1890. Gotlands Graptoliter. Svenska Vetenskaps- Akademie, Handlingar 16, 1-29.
• Hutt, J., Rickards, R.B., & Skevington, D. 1970. Isolated Silurian graptolites from the Bollerup and Klubbudden Stages of Dalarna, Sweden. Geologica et Paleontologica 4, 1-23.
• Jaeger, H. 1991. Neue Standard-Graptolithenzonenfolge nach der 'Grossen Krise' und der Wenlock/Ludlow-Grenze (Silur). Neue Jahrbuch für Geologie und Palaontologie, Abhandlungen 182, 182-303.
• Kirk, N.H. 1990. Juvenile sessility, vertical automobility, and passive lateral transport as factors in graptoloid evolution. Moden Geology 14, 153-187.
• Koren, T. 1991. The lundgreni extinction event in Central Asia and its bearing on graptolite biochronology within the Homerian. Proceedings of Estonian Academy of Sciences, Geology 40, 74-78.
• Kozlowska-Dawidziuk A. 1990. The genus Gothograptus (Graptolithina) from the Wenlock of Poland. Acta Palaeontologica Polonica 35, 191-209.
• Kozłowska-Dawidziuk A. 1991. Agastograptus from the Mulde Beds of Gotland. Acta Palaeontologica Polonica 36, 143-149.
• Kozlowski, R. 1951. Sur un remarquable Graptolithe ordovicien. Acta Geologica Polonica 2, 291-299.
• Lenz, A.C. 1978. Llandoverian and Wenlockian Cyrtograptus, and some other Wenlockian graptolites from Northern and Arctic Canada. Geobios 11, 623-653.
• Lenz, A.C. 1982. Llandoverian graptolites of the Northern Canadian Cordillera: Petalograptus, Cephalograptus, Rhaphidograptus, Dimorphograptus, Retiolitidae, and Monograptidae. Royal Ontario Museum, Life Sciences Contributions 130, 1-154.
• Lenz, A.C. 1993. Late Wenlock and Ludlow (Silurian) Plectograptinae (Retiolid Graptolites), Cape Philips Formation, Arctic Canada. Bulletins of American Paleontology 104, 1-52.
• Lenz, A.C. 1994. A sclerotized retiolitid, and its bearing on the origin and evolution of Silurian retiolitid graptolites. Journal of Paleontology 68, 1344-1349.
• Lenz, A.C. & Melchin, M.J. 1987a. Silurian retiolitids from the Cape Philips Formation, Arctic Islands, Canada. Bulletin of the Geological Societys of Denmark 35, 161-170.
• Lenz, A.C. & Melchin, M.J. 1987b. Peridermal and interthecal tissue in Silurian retiolitid graptolites: with examples from Sweden and Arctic Canada. Lethaia 20, 353-359.
• Lenz, A.C. & Melchin, M.J. 1991. Wenlock (Silurian) graptolites, Cape Philips Formation, Canadian Arctic Island. Canadian Journal of Earth Sciences 82, 211-237.
• Loydell, D.K. 1992. Upper Aeronian and Lower Telychian (Llandovery) graptolites from Western Mid-Wales. Part 1. Monograph of the Palaeontographical Society, 1-55.
• Mitchell, C.E. 1987. Evolution and phylogenetic classification of the Diplograptacea. Palaeontology 30, 353-405.
• Münch, A. 1931. Retiolites mancki, Ein neuer Retiolites aus dem norddeutschen Geschiebe. XXIII. Bericht Naturwissenschafttliche Gesellschaft Chemnitz, 35-42.
• Münch, A. 1952. Die graptolithen aus dem anstehenden Gotlandium Deutschlands und Tschechoslowakei. Geologica 7, 1-157.
• Obut, A.M., Sobolevskaya, R.F., & Bondarev V.I. (Обут, A.M, Ϲоболевская, Р.Ф. и Бондарев, В.И.) 1965. Граптолиты силура ГаймырР. 1-120. Издательство Наука. Москва.
• Obut, A.M. & Zaslavskaya, N. (Обут , A.M и Заславская, H.) 1976. Новые данные о льарвальныx стадиях розвитя ретиолитид. Этюды по стратиграфии. 154-162. Издательство Наука. Москва.
• Obut, A.M. & Zaslavskaya, N. (Обут , A.M и Заславская, H.) 1986. Семейсва ретиолитид и иx филогенетческие отношения. Морфология и систематика беспозвоночных фанерозоя. 103-113. Издательство Наука. Москва.
• Quinby-Hunt, M.S. & Berry W.B.N. 1991. Late Wenlock (Middle Silurian) global bioevent: Possible chemical cause for mass graptolite mortalities. Historical Biology 5, 171-181.
• Rickards, R.B. 1967. The Wenlock and Ludlow succession in the Howgill Fells (north-west Yorkshire and Westmorland). Quarterly Journal of the Geological Society London 123, 215-251.
• Rickards, R.B., Hutt, J.E., & Berry, W.B.N. 1977. Evolution of Silurian and Devonian graptoloids. Bulletin of British Museum (Natural History), Geology 28, 1-120.
• Rickards, R.B. & Koren T. 1974. Virgellar meshworks and sicular spinosity in Llandovery. Geological Magazine 111, 193-204.
• Teller, L. 1968. The Silurian biostratigraphy of Poland based on graptolites. Acta Geologica Polonica 19, 393-501.
• Teller, L. 1976. Morphology of some Upper Wenlockian Cyrtograptinae from Zawada 1 profile (NE Poland). Acta Geologica Polonica 26, 469-484.
• Teller, L. 1986. Morphology of selected Monograptidae from the Wenlock of NE Poland. Palaeontographica 192, 51-73.
• Tomczyk, H. 1956. Wenlok iludlow w synklinie kieleckiej Gór Świętokrzyskich. Prace Instytutu Geologicznego 16, 1-77.
• Tomczyk, H. 1964. Stratygrafia syluru w północno-wschodniej Polsce. Kwartalnik Geologiczny 8, 506-523.
• Tomczyk, H. 1968. Stratygrafia syluru w obszarze nadbałtyckim Polski na podstawie wiercen. Kwartalnik Geologiczny 12, 15-36.
• Tomczykowa E. & Tomczyk, H. 1994. The Wenlock/Ludlow Boundary Based on Biostratigraphical and Geophysical Data of Poland. IUGS Subcommision on Silurian Stratigraphy, Field meeting, Bibliotheca Geologie 30, 152-153.
• Törnquist, S.A. 1890. Undersokningar ofver Siljansomradets Graptoliter. Lunds Universitat Arsskrift 26, 1-33.
• Urbanek, A. 1958. Monograptidae from erratic boulders of Poland. Palaeontologica Polonica 9, 1-105.
• Urbanek, A. 1966. On the morphology and evolution of the Cucullograptinae (Monograptidae, Graptolithina). Acta Palaeontologica Polonica 11, 291-544.
• Urbanek, A. 1970. Neocucullograptinae n. subfam. (Graptolithina) - their evolutionary and stratigraphic bearing. Acta Palaeontologica Polonica 21, 164-373.
• Urbanek, A. & Rickards, R.B. 1974. The ultrastructure of some retiolitids and graptoblast. Special Papers in Palaeontology 13, 177-188.
• Urbanek, A. & Towe K.M. 1975. Ultrastructural studies on Graptolites, The Periderm and its Derivatives in the Graptoloidea. Smithsonian Contributions to Paleobiology 20, 1-25.
• Wood, E.M.R. 1900. The Lower Ludlow Formation and its Graptolite fauna. Quarterly Journal of the Geological Society 56, 415-492.