Late Permian vertebrate tracks from the Tumlin Sandstone, Holy Cross Mountains, Poland

• Autorzy: Ptaszynski T , Niedzwiedzki G.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This paper describes the vertebrate ichnofauna from the Tumlin Sandstone (Buntsandstein) of the Holy Cross Mountains in Poland. The footprint assemblage has previously been regarded as Early Triassic in age; however, ichnogenera characteristic of the Late Permian are now recognized. Lack of representatives of the ichnofamily Chirotheriidae, characteristic of continental Triassic sediments worldwide, also indicates a Permian rather than a Triassic age for the studied assemblage. Three ichnogenera (Batrachichnus, Limnopus, and Amphisauropus) produced by amphibians are recognized, the remainder (Varanopus, Chelichnus, Dimetropus, Rhynchosauroides, Palmichnus, Paradoxichnium, and Phalangichnus) being of reptilian origin. Batrachichnus cf. salamandroides (Geinitz, 1861), Limnopus cf. zeilleri (Delage, 1912), Amphisauropus cf. latus Haubold, 1970, Varanopus aff. microdactylus (Pabst, 1896), Chelichnus cf. duncani (Owen, 1842), and Dimetropussp. are recorded in the Lower Buntsandstein for the first time. The following new ichnospecies are erected: Rhynchosauroides kuletae ichnosp. nov., Palmichnus lacertoides ichnosp. nov., Paradoxichnium tumlinense ichnosp. nov., Phalangichnus gradzinskii ichnosp. nov., and Phalangichnus gagoli ichnosp. nov.

Słowa kluczowe

EN

footprint; Poland; Permian; Holy Cross Mountains; vertebrate; taxonomy; paleontology

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 2004
• Tom: 49
• Numer: 2
• Opis fizyczny: p.289-320,fig.,ref.

Twórcy

autor

Ptaszynski T

autor

Niedzwiedzki G.

Bibliografia

• Alberti, von F. 1834. Beitrag zu einer Monographie des Bunten Sandsteins, Muschelkalks und Keupers und die Verbindung dieser Gebilde zu einer Formation. 366 pp. Stuttgart.
• Barczuk, A. 1979. Studium petrograficzne utworów pstrego piaskowca w północno−wschodnim obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich. Petrographic study of the Buntsandstein sediments from the north−eastern border of the Holy Cross Mts. (Central Poland).Archiwum Mineralogiczne 35: 87–155.
• Brand, L.R. and Tang, T. 1991. Fossil vertebrate footprints in the Coconino Sandstone (Permian) of northern Arizona: Evidence for underwater origin. Geology 19: 1201–1204.
• Ceoloni, P., Conti, M.A., Mariotti, N., and Nicosia, U. 1986. New Late Permian tetrapod footprints from Southern Alps. Memorie della Società Geologica Italiana 34: 45–65.
• Ceoloni, P., Conti, M.A., Mariotti, N., and Mietto, P. 1987. Tetrapod footprints from Collio Formation (Lombardy, Northern Italy). Memorie di Scienze Geologiche 39: 213–233.
• Ceoloni, P., Conti, M.A., Mariotti, N., Mietto, P., and Nicosia, U. 1988. Tetrapod footprint faunas from Southern and Central Europe. Zeitschrift für geologische Wissenschaften 16: 895–906.
• Conti, M.A., Leonardi, G., Mariotti, N., and Nicosia, U. 1977. Tetrapod footprints of the “Val Gardena Sandstone” (North Italy). Their paleontological, stratigraphical and paleoenvironmental meaning. Paleontographia Italica 70: 1–91.
• Delage, A. 1912. Empreintes de grands pieds de quadrupèdes dans le Permien inférieur de l’Hérault. Mémoires de l’Académie des Sciences et Lettres de Montpellier 1912: 1–49.
• Demathieu, G.R., Gand, G., and Toutin−Morin, N. 1992. La palichnofaune des bassins permiens provençaux. Geobios 25: 19–54.
• Demathieu, G.R. and Müller, E. 1978. Fährten von Kleinreptilien im Mittleren Buntsandstein bei Britten (Saarland). Jahresberichte und Mitteilungen des Oberrheinischen geologischen Vereins N.F. 60: 155–165.
• Demathieu, G.R. and Oosterink, H.W. 1983. Die Wirbeltier−ichnofauna aus dem Unteren Muschelkalk von Winterswijk (Die Reptilienfährten aus der Mitteltrias der Niederlande). Staringia 7: 1–51.
• Fichter, J. 1983a. Tetrapodenfährten aus dem saarpfälzischen Rotliegenden (?Ober−Karbon–Unter−Perm; SW−Deutschland, Teil I: Fährten der Gattungen Saurichnites, Limnopus, Amphisauroides, Protritonichnites, Gilmoreichnus, Hyloidichnus und Jacobiichnus. Mainzer geowissenschaftliche Mitteilungen 12: 9–122.
• Fichter, J. 1983b. Tetrapodenfährten aus dem saarpfälzischen Rotliegenden (?Ober−Karbon–Unter−Perm; SW−Deutschland, Teil II: Die Fährten der Gattungen Foliipes, Varanopus, Ichniotherium, Dimetropus, Palmichnus, Phalangichnus, cf. Chelichnus, cf. Laoporus und Anhomoiichnium. Mainzer Naturwissenschaftliches Archiv 21: 125–186.
• Fichter, J. and Kowalczyk, G. 1983. Tetrapodenfährten aus dem Rotliegenden der Wetterau und ihre stratigraphische Auswertung. Mainzer geowissenschaftliche Mitteilungen 12: 123–158.
• Fijałkowska, A. 1992. Palinostratygrafia osadów cechsztynu i dolnego pstrego piaskowca w północno−zachodniej części Gór Świętokrzyskich. Przegląd Geologiczny 40: 468–473.
• Fijałkowska, A. 1994. Palynostratigraphy of the Lower and Middle Buntsandstein in north−western part of the Holy Cross Mts. Kwartalnik Geologiczny 38: 59–84.
• Fuglewicz, R. 1980. Stratigraphy and palaeogeography of Lower Triassic in Poland on the basis of megaspores. Acta Geologica Polonica 30: 417–470.
• Fuglewicz, R. 1987. Górnopermski zespół gondwańskich miospor w osadach dolnego pstrego piaskowca Polski. Przegląd Geologiczny 35: 583–586.
• Fuglewicz, R., Ptaszyński, T., and Rdzanek, K. 1981. Tropy gadów w utworach pstrego piaskowca w okolicy Ostrowca Świętokrzyskiego. Przegląd Geologiczny 29: 608−609.
• Fuglewicz, R., Ptaszyński, T., and Rdzanek, K. 1990. Lower Triassic footprints from the Świętokrzyskie (Holy Cross) Mountains, Poland. Acta Palaeontologica Polonica 35: 109–164.
• Gand, G. 1985. Significations paléobiologique et stratigraphique de Limnopus zeilleri dans la partie nord du bassin de St Affrique.Geobios 18: 215–227.
• Gand, G. 1987. Les traces de Vertèbrés tétrapodes du Permien français. Paléontologie, Stratigraphie, Paléoenvironnements. Thèse de Doctorat d’Etat des Sciences Naturelles, Université de Bourgogne. Edit. Centre des Sciences de la Terre. 1–341
• Gand, G. 1991. Première découverte des traces de pas de vertébrés tétrapodes dans le bassin permien de Brive−la−Gaillarde (Corrèze). Géologie de la France 3/1991: 43–51.
• Gand, G. 1993. La palichnofaune de vertébrés tétrapodes du bassin permien de Saint−Affrique (Aveyron): comparaisons et conséquences stratigraphiques. Géologie de la France 1/ 1993: 41–56.
• Gand, G., Demathieu, G., and Ballestra, F. 1995. La palichnofaune de vertébrés tétrapodes du Permien supérieur de l’Estrel (Provence, France). Palaeontographica A 235: 97–139.
• Gand, G., Garric, J., Demathieu, G., and Ellenberger, P. 2000. La palichnofaune de vertébrés tétrapodes du Permien supérieur du Bassin de Lodeve (Languedoc, France). Palaeovertebrata 29: 1–82.
• Gand, G. and Haubold, H. 1984. Traces de VertPbrés du Permien du Bassin de Saint−Afrique. (Description, datation, comparaison avec celles du bassin de Lodève). Géologie Méditerranéenne 11: 321–348.
• Gand, G. and Haubold, H. 1988. Permian tetrapod footprints in Central Europe, stratigraphical and palaeontological aspects. Zeitschrift für geologische Wissenschaften 16: 885–894.
• Gand, G., Kerp, H., Parsons, C., and Martinez−Garcia, E. 1997. Palaeoenvironmental and stratigraphic aspects of animal traces and plant remains in Spanish Permian red beds (Peña Sagra, Cantabrian Mountains, Spain). Geobios 30: 295–318.
• Geinitz, H.B. 1861. Dyas I. 130 pp. W. Engelmann, Leipzig.
• Gradziński, R., Gągol, J., and Ślączka, A. 1979. The Tumlin Sandstone (Holy Cross Mts., Central Poland): Lower Triassic deposits of aeolian dunes and interdune areas. Acta Geologica Polonica 29: 151–175.
• Gradziński, R. and Uchman, A. 1994. Trace fossils from interdune deposits—an example from the Lower Triassic aeolian Tumlin Sandstone, central Poland. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 108: 121–138.
• Haubold, H. 1970. Versuch einer Revision der Amphibien−Fährten des Karbon und Perm. Freiberger Forschungs Hefte C 260: 83–117.
• Haubold, H. 1971a. Die tetrapodenfährten des Buntsandsteins. Paläontologische Abhandlungen A, Paläozoologie 4: 395–548.
• Haubold, H. 1971b. Ichnia Amphibiorum et Reptiliorum fossilium. In: O. Kuhn (ed.), Encyclopedia of Paleoherpetology, vol. 18, 1–124. Gustav Fischer, Jena.
• Haubold, H. 1984. Saurierfährten. 231 pp. A. Ziemsen Verlag, Wittenberg Lutherstadt.
• Haubold, H. 1996. Ichnotaxonomie und Klassifikation von Tetrapodenfährten aus dem Perm. Hallesches Jahrbuch für Geowissenschaften 18: 23–8.
• Haubold, H. 1998. The Early Permian tetrapod ichnofauna of Tambach, the changing concepts in ichnotaxonomy. Hallesches Jahrbuch für Geowissenschaften 20: 1–16.
• Haubold, H., Lockley, M.G., Hunt, A.P., and Lucas, S.G. 1995. Lacertoid footprints from Permian dune sandstones, Cornberg and DeChelly sandstones. In: S.G. Lucas and A.B. Heckert (eds.), Early Permian footprints and facies. New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 6: 235–244.
• Haubold, H. and Stapf, H. 1998. The Early Permian tetrapod track assemblage of Nierstein, Standenbühl Beds, Rotliegend, Saar−Nahe Basin, SW−Germany. Hallesches Jahrbuch für Geowissenschaften 20: 17–32.
• Holub, V. and Kozur, H. 1981. Revision einiger Tetrapodenfährten des Rotliegenden und biostratigraphische Auswertung der Tetrapodenfährten des obersten Karbon und Perm. Geol. Paläont. Mitt. Innsbruck 11: 149–193.
• Hunt, A.P., Santucci, V.L., Lockley, M.G., and Olson, T.J. 1993. Dicynodont trackways from the Holbrook Member of the Moenkopi Formation (Middle Triassic: Anisian), Arizona, USA. In: S.G. Lucas and M. Morales (eds.), The nonmarine Triassic. New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 3: 213–218.
• Hunt, A.P., Lucas, S.G., Haubold, H., and Lockley, M.G. 1995. Early Permian (Late Wolfcampian) tracks from the Robledo Mountains, South−Central New Mexico. In: S.G. Lucas and A.B. Heckert (eds.), Early Permian footprints and facies. New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 6: 167–180.
• Jardine, W. 1950. Note to Mr. Harkness’s paper “On the position of the impressions of footsteps in the Bunter sandstones of Dumfriesshire”. Annals and Magazine of Natural History 6: 208–209.
• Kozur, H. 1978. The correlation of the Uppermost Carboniferous and Permian of middle and western Europe with the marine standard scale. International Symposium on Central European Permian. Jabłonna April 27–29 1978: 426–450.
• Kozur, H. 1988a. The Age of the Central European Rotliegendes. Zeitschrift für geologische Wissenschaften 16: 907–915.
• Kozur, H. 1988b. The Permian–Triassic boundary in marine and continental sediments. Zentralblatt für Geologie und Paläontologie 1: 1245–1277.
• Kozur, H. 1990. Biostratigraphic zonations in the Rotliegendes and their correlations. Acta Musei Reginaehradecensis S. A: Scientiae Naturales 22: 15–30.
• Kozur, H. 1993a. Application of the “parastratigraphic” and international scale for the continental Permian of Europe.In: U. Heidtke (ed.), New Research on Permo−Carboniferous Faunas. Pollichia−Buch 29: 9–22.
• Kozur, H. 1993b. Annotated correlation tables of the Germanic Buntsandstein and Keuper. In: S.G. Lucas and M. Morales (eds.), The nonmarine Triassic. New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 3: 243–248.
• Kozur, H. 1994. The Correlation of the Zechstein with the Marine Standard. Jahrbuch der geologischen Bundesanstalt 137: 85–103.
• Kozur, H. 1998a. Some aspects of the Permian–Triassic boundary (PTB) and of the possible causes for the biotic crisis around this boundary. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology 143: 227–272.
• Kozur, H. 1998b. Problems for evaluation of the scenario of the Permian-Triassic boundary biotic crisis and of its causes. Geologia Croatica 51: 135–162.
• Kozur, H. 1998c. The correlation of the Germanic Buntsandstein and Muschelkalk with the Tethyan scale. In: G.H. Bachmann and I. Lerche (eds.), Epicontinental Triassic 1. International Symposium, Halle/Saale, September 21–23, 1998. Zentralblatt für Geologie und Paläontologia, Jahrbuch 1998: 701–727.
• Kuleta, M. 1985. Kompleksowe badania petrograficzno−sedymentologiczne osadów piaskowca pstrego w NW obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich i niecce miechowskiej. 49 pp. Archiwum PIG, Kielce (unpublished).
• Kuleta, M. 1990. Trias dolny – piaskowiec pstry.In: Z. Kowalczewski (ed.), Badania geologiczne permu w NW części Gór Świętokrzyskich w aspekcie poszukiwań rud Cu, Pb, Zn, Fe i V (opracowanie końcowe), 35–58. Archiwum PIG, Kielce (unpublished).
• Kuleta, M. and Nawrocki, J. 2000. Litostratygrafia i magnetostratygrafia pstrego piaskowca w północnym obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich. 58 pp. Archiwum PIG, Kielce (unpublished).
• Kuleta, M., Niedźwiedzki, G., and Ptaszyński, T. 2001. Tropy kręgowców z retu Baranowa – Góry Świętokrzyskie. Przegląd Geologiczny 49: 325–327.
• Leonardi, G. (ed.) 1987. Glossary and Manual of Tetrapod Footprint Palaeoichnology. 75 pp. Deptamento Nacional da Producao Mineral, Brasilia.
• Lozovsky, V.R. 1997. The Permian–Triassic boundary in continental sequences. In: J. Małecka, (ed.), Proceedings of the XIII International Congress on the Carboniferous and Permian. 28th August – 2nd September, 1995 Kraków, Poland. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego 157: 51–62.
• Mader, D. and Rdzanek, K. 1985. Sandy Braidplain Deposition with Minor Pedogenesisim the Labyrinthodontidae Beds (Middle Buntsandstein) of the Northeastern Holy Cross Mountains (Poland). In: D. Mader (ed.), Aspects of fluvial sedimentation in the Lower Triassic Buntsandstein of Europe. Lecture Notes in Earth Sciences 4: 281–317.
• Maidwell, F.T. 1911. Notes on footprints from the Keuper of Runcorn Hill. Proceedings of Liverpool Geological Society 11: 140–152.
• Marcinkiewicz, T. 1992. Megasporowy schemat stratygraficzny osadów pstrego piaskowca w Polsce. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 368: 65–96.
• Marsh, O.C. 1894. Footprints of vertebrates in the Coal Measures of Kansas. American Journal of Sciences (ser. 3) 48: 81–84.
• McKeever, P.J. 1994. The behavioral and biostratigraphical significance and origin of vertebrate trackways from the Permian of Scotland. Palaios 9: 477–487.
• McKeever, P.J. and Haubold, H. 1996. Reclassification of vertebrate trackways from the Permian of Scotland and related forms from Arizona and Germany. Journal of Paleontology 70: 1011–1022.
• Mietto, P. 1975. Orme di tetrapodi nelle arenarie permiche di Recoaro (Vicenza). Studi Trentini di Scienze Naturali 52: 57–67.
• Moodie, R.L. 1929. Vertebrate footprints from the Red Beds of Texas. American Journal of Science 17: 352–368.
• Müller, A.H. 1959. Die erste Wirbeltierfährte (Paradoxichnium problematicum n. g. n. sp.) aus der terrestrischen Zechstein von Thüringen. Monatsberichte der Deutschen Akademie der Wissenschaften zu Berlin 1: 613–623.
• Nawrocki, J., Wagner, R., and Grabowski, J. 1993. The Permian/Triassic boundary in the Polish Basin in the light of paleomagnetic data. Geological Quarterly 37: 565–578.
• Nawrocki, J. 1995. Skala magnetostratygraficzna dla utworów czerwonego spągowca, cechsztynu i pstrego piaskowca z obszaru Polski. Przegląd Geologiczny 43: 1027–1029.
• Nawrocki, J., Kuleta, M., and Zbroja, S. 2003. Buntsandstein magnetostratigraphy from the northern part of the Holy Cross Mountains. Geological Quarterly 47: 253–260.
• Nopcsa, F. 1923. Die fossilen Reptilien. Fortschritte der Geologie und Paläontologie 2: 1–210.
• Orłowska−Zwolińska, T. 1984. Palynostratigraphy of the Buntsandstein in section of Western Poland. Acta Palaeontologica Polonica 29: 161–194.
• Orłowska−Zwolińska, T. 1985. Palynological zones of the Polish epicontinental Triassic. Bulletin de l’Académie Polonaise des Sciences. Série des Sciences de la Terre 33: 107–119.
• Owen, R. 1842. Report on British fossil reptiles. Part II. Reports of the British Assoiation for the Advancment Science 11: 60–204.
• Peabody, F.E. 1948. Reptile and amphibian trackways from the Moenkopi Formation of Arizona and Utah. University of California Publications Bulletin of the Department of Geological Sciences 27: 295–468.
• Pieńkowski, G. 1989. Sedymentologiczne kryterium wyróżniania granicy cechsztyn/pstry piaskowiec oraz perm/trias w Polsce. Przegląd Geologiczny 37: 237–247.
• Pieńkowski, G. 1991. Facies criteria for delimitating Zechstein/Buntsandstein and Permian/Triassic boundaries in Poland. Zentralblatt für Geologie und Paläontologie 1: 893–912.
• Ptaszyński, T. 1996. Ślady gadów w najniższym pstrym piaskowcu okolic Ostrowca Świętokrzyskiego. Przegląd Geologiczny 44: 1042–1043.
• Ptaszyński, T. 2000a. Lower Triassic vertebrate footprints from Wióry, Holy Cross Mountains, Poland. Acta Palaeontologica Polonica 45: 151–194.
• Ptaszyński, T. 2000b. Tropy kręgowców z piaskowca tumlińskiego Góry Grodowej – Góry Świętokrzyskie.Przegląd Geologiczny 48: 418–421.
• Ptaszyński, T. and Niedźwiedzki, G. 2002. Nowe znaleziska tropów kręgowców z pstrego piaskowca Gór Świętokrzyskich. Przegląd Geologiczny 50: 441–446.
• Roman, A. 2004. Sequenzstratigraphie und Fazies des Unteren und Mittleren Buntsandsteins im östlichen Teil des Germanischen Beckens (Deutschland, Polen). Zusammenfassung, 1–4. Dissertation zur Erlangung des akademischen Grades Doctor rerum naturalium vorgelegt der Matematisch−Naturwissenschaftlich−Technischen Fakultät (mathematisch−naturwissenschaftlicher Bereich) der Martin−Luther−Universität Halle−Wittenberg.
• Samsonowicz, H. 1929. Le Zechstein, le Trias et le Liassique sur le versant nord du Massif de S−te Croix. Sprawozdania Państwowego Instytutu Geologicznego 5: 1–281.
• Schmidt, H. 1959. Die Cornberger Fährten im Rahmen der Vierfüßler−Entwicklung. Abhandlungen des Hessichen Landesamtes für Bodenforschung 28: 1–137.
• Senkowiczowa, H. 1970. Trias. In: W. Rühle (ed.), Stratygrafia mezozoiku obrzeżenia Gór Świętokrzyskich.Prace Instytutu Geologicznego 56: 7–48.
• Senkowiczowa, H. and Ślączka, A.1962. Pstry piaskowiec na północnym obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich.Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 32: 313–337.
• Szulczewski, M. 1986. Koncepcje i rzeczywistość klasyfikacji stratygraficznej. Przegląd Geologiczny 34: 233–237.
• Szurlies, M., Bachmann,. H., Menning, M., Nowaczyk, N.R., and Käding, K.−C. 2003. Magnetostratigraphy and high−resolution lithostratigraphy of the Permian−Triassic boundary interval in Central Germany. Earth and Planetary Science Letters 212: 263–278.
• Szyperko−Śliwczyńska, A. 1980. Litostratygrafia pstrego piaskowca w Polsce i projekt jej usystematyzowania. Kwartalnik Geologiczny 24: 275–298.
• Szyperko−Teller, A. and Moryc, W. 1988. Rozwój basenu sedymentacyjnego pstrego piaskowca na obszarze Polski. Kwartalnik Geologiczny 32: 53–72.
• Szyperko−Teller, A., Senkowiczowa, H. and Kuberska, M. 1997. Trias dolny (pstry piaskowiec). In: S. Marek and M. Pajchlowa (eds.), Epikontynentalny perm i mezozoik w Polsce. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego 153: 83–132.
• Wagner, R., Piątkowski, T.S., and Peryt, T.M. 1978. Polski basen cechsztyński. Przegląd Geologiczny 26: 673–686.
• Wagner, R. 1988. Ewolucja basenu cechsztyńskiego w Polsce. Kwartalnik Geologiczny 32: 33–52.
• Wagner, R. 1994. Stratygrafia osadów i rozwój basenu cechsztyńskiego na Niżu Polskim.Prace Państwowego Instytutu Geologicznego 146: 1–71.
• Woodworth, J.B. 1900. Vertebrate footprints on Carboniferous shales of Plainville, Massachusetts. Bulletin. Geological Society of America 11: 449–454.