Siphuncular structure in Ordovician endocerid cephalopods

• Autorzy: Mutvei H

Warianty tytułu

PL

Budowa syfona ordowickich endoceratydow

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Exceptionally well-preserved shells of the endocerids Dideroceras wahlenbergi (Foord, 1887), Anthoceras vaginatum (Schlotheim, 1820), and Suecoceras barrandei (Dewitz, 1880) from phosphatized Early and Middle Ordovician limestones of Northern Estonia were studied by means of SEM. The septal neck in these endocerids is composed of three, structurally different, aragonite layers: outer spherulitic-prismatic, nacreous, and inner prismatic. The connecting ring is a continuation of the spherulitic-prismatic layer of the septal neck. Its inner surface was probably covered by a thin glycoprotein (conchiolin) sheet. Structural differentiations in the spherulitic-prismatic layer of the connecting ring, such as a layering and 'eyelet', reported by previous writers, were not observed. These differentiations probably result from diagenesis. The siphuncular structure in endocerids agrees in detail with that in Recent Spirula and Nautilus. The conical endosiphuncular deposits (endocones) of endocerids show extensive intraspecific variation. Morphological and structural differences in these deposits should therefore be used with caution in generic and specific diagnoses.

PL

Fosfatyzacja jest wyjątkowo korzystnym stanem zachowania w przypadku aragonitowo- organicznych muszli mięczaków, umożliwiającym zachowanie wielu pierwotnych elementów. Ordowickie endoceratydy Dideroceras wahlenbergi (Foord, 1887), Anthoceras vaginatum (Schlotheim, 1820) i Suecoceras barrandei (Dewitz, 1880) ze sfosfatyzowanych wapieni północnej Estonii posłużyły do szczegółowych badań w SEM struktur syfonalnych i porównania ich ze współczesnymi głowonogami z rodzajów Nautilus i Spirula. Lejek syfonalny u tych endoceratydów jest zbudowany z trzech różnych warstw aragonitowych: zewnętrznej warstwy sferolityczno-pryzmatycznej, środkowej perłowej i wewnętrznej pryzmatycznej. Rurka syfonalna łącząca poszczególne lejki jest przedłużeniem sferolityczno-pryzmatycznej warstwy lejka. Jej wewnętrzna powierzchnia była prawdopodobnie pokryta cienką, glikoproteinową (konchiolinową) w yściółką. Nie zaobserwowano cech, opisywanych wcześniej: warstwowania ani zgęstnień ("eyelets'') w obrębie sferolityczno-pryzmatycznej warstwy rurki syfonalnej. Struktury te należy prawdopodobnie uznać za artefakty powstałe w wyniku diagenezy. Ogólny plan budowy syfona endoceratydów jest podobny do planu budowy spiruli i łodzika. Stożkowate złogi endosyfonalne (endokony) wykazują u endoceratydów znaczne wewnątrzgatunkowe zróżnicowanie, dlatego też ich wartość diagnostyczna na poziomie rodzajowym i gatunkowym jest ograniczona.

Słowa kluczowe

PL

fauna kopalna; Anthoceras vaginatum; Nautilus; muszle; Dideroceras wahlenbergi; zroznicowanie wewnatrzgatunkowe; Spirula; ordowik; Suecoceras barrandei; paleontologia; endoceratydy; mieczaki; fosfatyzacja; morfologia zwierzat

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1997
• Tom: 42
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.375-390,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Mutvei H

• Department of Palaeontology, Swedish Museum of Natural History, Box 50007, SE-10405 Stockholm, Sweden

Bibliografia

• Balashov, Z.G. 1968. Endoceratoidei Ordovika SSSR [in Russian]. 278 pp. Leningrad University Publication, Leningrad.
• Dzik, J. 1984. Phylogeny of Nautiloidea. - Palaeontologia Polonica 45, 3-203.
• Flower, R.H. 1941. Notes on structure and phylogeny of eurysiphonate cephalopods. - Palaeontographica Americana 3, 1-56.
• Flower, R.H. 1947. Holochoanites are endoceroids. - Ohio Journal of Sciences 47, 155-172.
• Flower, R.H. 1964. Nautiloid shell morphology. - New Mexico Bureau of Mines, Memoir 13, 1-78.
• Flower, R.H. 1968. Some additional Whiterock cephalopods. - New Mexico Bureau of Mines, Memoir 19, 19-55.
• Holm, G. 1885. Die innere Organisation einiger silurischer Cephalopoden. - Palaeontologische Abhandlungen 3, 1-27.
• Jaanusson, V. & Mutvei, H. 1982. Ordovician of Öhnd. Guide to Excursion 3, IV International Symposium on the Ordovician System, Oslo, 1-23.
• Mutvei, H. 1964a. On the shells of Nautilus and Spirula with notes on the shell secretion in non-cephalopod molluscs. - Arkiv för Zoologi. Serie 2, 16, 221-278.
• Mutvei, H. 1964b. On the secondary internal calcareous lining of the wall of the siphonal tube in certain fossil 'nautiloid' cephalopods. - Arkiv för Zoologi. Serie 2, 16, 375-424.
• Mutvei, H. 1972. Ultrastructural studies of cephalopod shells. Part I. The septa and siphonal tube in Nautilus. - Bulletin of the geological Institutions of the University of Uppsala. New Series 3, 263-272.
• Mutvei, H. 1997. Characterization of actinoceratoids (Mollusca: Cephalopoda) by their siphuncular structure. - Lethaia 29, 339-348.
• Teichert, C. 1964. Endoceratoidea. In: R.C. Moore (ed.), Treatise on Invertebrate Paleontology, Part K, 160-189. Geological Society of America Boulder and University of Kansas Press, Lawrence.
• Teichert C. & Glenister, B.F. 1954. Early Ordovician cephalopod fauna from northwestern Australia. - Bulletins of American Paleontology, 35, 7-112.