Ocena zmiennosci klonow Taxus baccata L. pochodzacych z roznych stanowisk

• Autorzy: Galek R , Bikowski P , Bujak H , Sawicka-Sienkiewicz E , Sektas S , Sektas J

Warianty tytułu

EN

Evaluation of variability of the Common Yew [Taxus baccata L.] clones from different sites

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Od roku 2006 został podjęty w Polsce Program Ochrony i Restytucji Cisa Pospolitego. Celem pracy było określenie zróżnicowania klonów gatunku Taxus baccata L., pochodzących z różnych stanowisk, a umieszczonych w Archiwum Klonów Gatunków Cennych w Nadleśnictwie Syców. Klony Taxus baccata L.pobrano z drzew matecznych z: Nadleśnictwa Lubsko, Wdeckiego Parku Krajobrazowego, Leśnictwa Żółwiniec, Nadleśnictwa Woziwoda, Rezerwatu Wierzchlas oraz Nadleśnictwa Czersk. Doświadczenie w tunelu foliowym zostało założone w Nadleśnictwie Syców na terenie Arboretum Leśnego im. prof. dr hab. Stefana Białoboka. Każde stanowisko cisa było reprezentowane przez 100 sadzonek. Po 8 miesiącach liczonych od daty rozpoczecia badań określono stopień ukorzenienia, liczbę bocznych rozgałęzień i długość wiosennych przyrostów (cm). Przeprowadzono też obserwacje i pomiary wybranych cech morfologicznych i anatomicznych liści. Określono: grubość i szerokość igieł (μm), liczbę aparatów szparkowych na 25000 μm² i ich długość (μm), grubość warstw miękiszu gąbczastego i palisadowego oraz rozmiary wiązek przewodzących (μm). Zebrane wyniki poddano analizie statystycznej. Do podziału badanych populacji na grupy i określenia podobieństwa między nimi wykorzystano analizę skupień (cluster analysis). Stwierdzono istotne zróżnicowanie klonów Taxus baccata pochodzących z różnych stanowisk dla wszystkich badanych cech. Sadzonki ze stanowiska pierwszego - Nadleśnictwo Lubsko charaketryzowały się najkorzystniejszym stopniem ukorzenienia oraz największą liczbą i wielkością przyrostów wiosennych. Analizowane cechy anatomiczne igieł okazały się pomocne w określeniu zróżnicowania badanego materiału w zależności od miejsca pochodzenia.

EN

Programme of Conservation and Restitution of the Common Yew in Poland was initiated in 2006. The research determined variability of the species Taxus baccata L. clones originated from different sites, included in the Archive of Clones of Valuable Species in the Forest Inspectorates of Syców. Taxus baccata L. clones were obtained from parent trees growing in the Forest Inspectorate of Lubsko, Wdecki River Landscape Park, Forest Division of Żółwiniec, Forest Inspectorate of Woziwoda, Wierzchlas Reserve and Forest Inspectorate of Czersk. A foil tunnel experiment was established in the Prof. Stefan Białobok Forest Arboretum situated within the Forest Inspectorate of Syców. Each site was represented by the group of 100 clones. Eight months after the date of rooting process commencement the degree of rooting (%), number of lateral branches and length of spring shoots (cm) were estimated. The following morphological and anatomical observations and measurements were carried out: the number of stomatal apparatuses per 25000 pm² and their length (μm), thickness and width of needles (μm), size of needles of the layer of spongy and palisade parenchyma as well as the vascular bundles (μm). The results obtained were analyzed statistically. Cluster analysis was used to distinguish the groups among studied genotypes and to determine the distances between particular groups. Statistically significant variability of Taxus baccata plants originating from different sites was found for all characters studied. The seedlings from the first site - the Lubsko Forest Inspectorate - showed the highest rooting degree as well as the most advantageous number and length of spring shoots. The anatomical features of needles analyzed turned out to be helpful in determination of the variability in studied material relative to the origin.

Słowa kluczowe

PL

Taxus baccata; wystepowanie; zmiennosc cech; stanowiska; klony; cechy morfologiczne; cis pospolity; cechy anatomiczne

EN

Taxus baccata; occurrence; trait variability; plant locality; clone; morphological trait; yew; anatomical trait

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2007
• Tom: 517
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.293-304,rys.,fot.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Galek R

• Katedra Hodowli Roślin i Nasiennictwa, Uniwersytet Przyrodniczy we Wroclawiu, pl.Grunwaldzki 24a, 50-363 Wroclaw

autor

Bikowski P

• Katedra Hodowli Roślin i Nasiennictwa, Uniwersytet Przyrodniczy we Wroclawiu, pl.Grunwaldzki 24a, 50-363 Wroclaw

autor

Bujak H

• Katedra Hodowli Roślin i Nasiennictwa, Uniwersytet Przyrodniczy we Wroclawiu, pl.Grunwaldzki 24a, 50-363 Wroclaw

autor

Sawicka-Sienkiewicz E

• Katedra Hodowli Roślin i Nasiennictwa, Uniwersytet Przyrodniczy we Wroclawiu, pl.Grunwaldzki 24a, 50-363 Wroclaw

autor

Sektas S

• Nadleśnictwo Syców – Arboretum Leśne im. Prof. S. Białoboka

autor

Sektas J

• Nadleśnictwo Syców – Arboretum Leśne im. Prof. S. Białoboka

Bibliografia

• Dobrowolska D., Farfał D. 2002. Cis pospolity (Taxus baccata L.) w naszych lasach wczoraj i dziś. Sylwan 7: 37-47.
• Kamiński K.S. 1996. Cis. Przyroda Polski 4: 16.
• Kisiel W. 1993. Cisy i nowotwory. Wszechświat 10: 17-19.
• Nowak W. 1997. Rozmnażanie i warunki uprawy cisa pospolitego w Polsce. Wiadomości Zielarskie 1: 19-24.
• Odrzykoski I.O., Wesoły W., Prus-Głowacki W. 2004. Wykorzystanie markerów genetycznych do identyfikacji szczepów w plantacjach nasiennych sosny zwyczajnej. Polski Kongres Genetyki, 6-9 IX 2004. Streszczenia ISBN 83-920827-2-0: 184 ss.
• Pawlaczyk E.M., Bączkiewicz A. 2004. Morfologiczne i anatomiczne zróżnicowanie populacji kosodrzewiny (Pinus mugo Turra) z Tatr wyrażone w cechach igieł. Polski Kongres Genetyki, 6-9 IX 2004. Streszczenia ISBN 83-920827-2-0: 184 ss.
• Pokorný J. 1992. Drzewa znane i mniej znane. POW.
• Radziszewicz M. 2000. Cis pospolity drzewo magiczne, drzewo zagrożone. Poznajmy Las 4: 4.
• Seneta W., Dolatowski. J. 2000. Dendrologia. PWN: 558 ss.
• Siciński J.T. 1993. 570 lat ochrony cisa w Polsce. Przyroda Polska 11: 5.
• Szymańska I. 1997. Cis - drzewo przeszłości i przyszłości. Aura 6: 15, 16, 26.
• Zachara T., Łukaszewicz J. 2002. Propozycje postępowania hodowlanego z cisem (Taxus baccata L.) w lasach. Sylwan 4: 15-16.