Mech pedzliczek szerokolistny Syntrichia latifolia [Hartm.] Huebener w Karpatach Polskich i problemy jego ochrony

• Autorzy: Stebel A

Warianty tytułu

EN

The Water Screw-moss Syntrichia latifolia in the Polish Carpathians and problems of its protection

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Praca przedstawia wyniki badań nad rozmieszczeniem mchu Syntrichia latifolia (Hartm.) Huebener w polskiej części Karpat. W Polsce jest on objęty ścisłą ochroną gatunkową; umieszczony został także na Czerwonej liście mchów Polski w kategorii R. S. latifolia znana jest w polskiej części Karpat z 7 stanowisk. Wszystkie zlokalizowane są w piętrze pogórza. Rośnie najczęściej na siedliskach antropogenicznych (betonowych murach), bardzo rzadko jako epifit na pniach przydrożnych drzew liściastych. Jej populacje są niewielkie i najczęściej zajmują powierzchnię kilkudziesięciu cm2. Jedyną skuteczną formą ochrony tego gatunku wydaje się objęcie ochroną pomnikową drzew, na których występuje

EN

The Water Screw-moss Syntrichia latifolia (Hartm.) Huebener is one of ten representatives of the genus Syntrichia occurring in Poland. Since 2004 it has been a strictly protected plant. Due to its rarity it was included in the Red-list of mosses in Poland and Red-list of mosses of the Polish Carpathians, both in the category R (rare). S. latifolia is an epiphytic moss, occuring also in man-made habitats, mainly on wet, old concrete walls. The main purpose of this paper is to give the current distribution and the state of preservation of populations of this species in the Polish part of the Carpathians. In the Polish Carpathians S. latifolia is a very rare species, till now known from seven localities (Fig. 2). It grows mainly on concrete walls and only in one place (Goleszów, near Cieszyn) occurs on bark of trees (mainly Populus spp. and Salix spp.). At the highest altitude the species grows in Goleszów (395 m), while the lowest (275 m) lies in Wieprz, both in the Pogórze Śląskie Foothills. The populations are rather small and usually cover an area of a few or several dozen square centimetres. Only in Goleszów the population covers several dozen square metres and it is probably one of the most abundant locality of S. latifolia in Poland. The occurrence of S. latifolia in man-made habitats creates a serious problem concerning protection of its localities. It seems to be the most efficient to protect the trees with S. latifolia as ‘monuments of nature’. The maintenance of localities in man-made habitats is rather impossible

Słowa kluczowe

PL

gatunki zagrozone; ochrona roslin; pedzliczek szerokolistny; Karpaty; Polska; gatunki chronione; mchy; Syntrichia latifolia

• Wydawca: -
• Czasopismo: Chrońmy Przyrodę Ojczystą
• Rocznik: 2009
• Tom: 65
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.293-298,rys.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Stebel A

• Slaski Uniwersytet Medyczny, ul.Ostrogorska 30, 41-200 Sosnowiec

Bibliografia

• Armata L. 2006. New records of rare and endangered mosses from the Bieszczady Zachodnie Range and the Carpathian Foothills. Ann. UMCS Sec. C 61: 131-139.
• Ellenberg H., Weber H.E., Düll R., Wirth V., Werner W., Paulissen D. 1992. Zeigerwerte von Pflanzen in Mitteleuropa. Scripta Geobot. 18, 2: 5-258.
• Düll R., Meinunger L. 1989. Deutschlands Moose. Die Verbreitung der deutschen Moose in der BR Deutschland und in der DDR, ihre Höhenverbreitung, ihre Arealtypen, sowie Angaben zum Rückgang der Arten. 1 Teil. IDH Verlag, Bad Münstereifel - Ohlerath.
• Kondracki J. 1994. Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Krupa J. 1882. Zapiski bryjologiczne. Spraw. Komis. Fizyjograf. AU. 16: 170-204.
• Kuc M. 1964. Briogeografia Wyżyn Południowych Polski. Monogr. Bot. 17: 1-211.
• Ochyra R., Żarnowiec J., Bednarek-Ochyra H. 2003. Census Catalogue of Polish Mosses. Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• Pläšek V., Stebel A. 2002. Mosses of the Čantoryjský hřbet range (Czantoria range) and its foothills (Western Carpathians - Czech Republic, Poland). Časopis Slezského Muzea Ser. A 51: 1-87.
• Rozporządzenie 2004. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną. Dz.U. Nr 168 (2004), poz. 1764.
• Stebel A. 1996. Mszaki zabytkowego Parku Pałacowego w Pszczynie (Kotlina Oświęcimska). Ochr. Przyr. 53: 147-154.
• Stebel A. 1997. Mszaki Rybnickiego Okręgu Węglowego. Fragm. Flor. Geobot. Ser. Polonica 4: 121-233.
• Stebel A. 1999. Nowe stanowiska rzadkich i zagrożonych mchów w Beskidach Zachodnich i na Pogórzu Zachodniobeskidzkim (Karpaty Zachodnie). Fragm. Flor. Geobot. Ser. Polonica 6: 203-210.
• Stebel A. 2005. Mszaki północno-wschodniej części Kotliny Raciborskiej (Nizina Śląska). Natura Silesiae Superioris 8: 15-37.
• Stebel A. 2004. A contribution to the bryoflora of the western part of the Carpathian Foothills. W: Stebel A., Ochyra R. (red.). Bryological studies in the Western Carpathians. Sorus, Poznań: 135145.
• Stebel A. 2008a. Materiały do rozmieszczenia chronionych i rzadkich gatunków mszaków na Śląsku Opolskim. Natura Silesiae Superioris 11: 11-25.
• Stebel A. 2008b. Mosses of the Kotlina Żywiecka Basin (Western Carpathians). W: Stebel A., Ochyra R. (red.). Bryophytes of the Polish Carpathians. Sorus, Poznań: 11-74.
• Żarnowiec J., Stebel A., Ochyra R. 2004. Threatened moss species in the Polish Carpathians in the light of a new Red-list of mosses in Poland. W: Stebel A., Ochyra R. (red.). Bryological studies in the Western Carpathians. Sorus, Poznań: 9-28.