Metoda zrownowazenia rozwoju systemow osadniczych

• Autorzy: Sumien T

Warianty tytułu

EN

Sustainability method of settlement systems development

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Od 1980 r. słowo kluczowe „zrównoważony rozwój" nie przekroczyło w zasadzie poziomu deklaracji politycznych i ideologicznych. Ten rosnący na znaczeniu termin nie poddawał się łatwo licznym próbom jego dezagregacji analitycznej. Znalazł swoje miejsce przede wszystkim jako wysoko ustawione hasło w dokumentach najwyższej wagi, na poziomie światowym, europejskim i krajowym. Zadanie podjęte w badaniach i przedstawione w artykule polegało na opracowaniu metody ocen komponentów opracowań planistycznych pod kątem ich zrównoważenia - odnoszonego do dobieranych mierników tych zrównoważeń. Cel metodyczny sprowadzono zatem do analitycznych ocen stopni i zakresów zrównoważenia tych komponentów. Zdezagregowane komponenty dla wygody użytkowania przedstawiono w formie umownie przyjętych i wymiennych systemów - funkcjonujących w istniejących i planowanych układach/jednostkach osadniczych. Katalog zawiera następujące systemy dla oceny uwarunkowań rozwoju zagospodarowania przestrzennego: 1) Powiązań z otoczeniem przestrzeni kraju/ regionu/miasta; 2) Zagospodarowania przestrzennego układu /jednostki osadniczej; 3) Środowiska przyrodniczego i społecznego; 4) Środowiska ekonomicznego i biznesu; 5) Transportu i dostępności globalnej, europejskiej i krajowej; 6) Infrastruktury komunalnej; 7) Kultury i dziedzictwa historycznego; 8) Turystyki i wypoczynku; 9) Ekosystemu regionalnego/miejskiego; 10) Planowania przestrzennego; 11) Zasobów nieruchomości i rynku mieszkaniowego; 12) Zarządzania regionem/miastem Zamierzeniem autorskim jest opracowanie metody otwartej i pozwalającej na wymianę o jej elementów lub wzbogacenie nowym ujęciem ocen zrównoważenia komponentów e opracowań planistycznych. Kolejnym krokiem metodycznym jest stworzenie instrumentacji ocen stopni i zakresów zrównoważenia celów i kierunków rozwoju d zagospodarowania przestrzennego układów/ jednostek osadniczych. Stosując metodyczną zasadę ciągłości, przyjęto za podstawę konstrukcji celów i kierunków te same 12 systemów, zastosowanych w katalogu uwarunkowań rozwoju. W ten sposób uzyskano jednolitą i zespoloną strukturę budowy metody oceny zrównoważenia w planach układów/jednostek osadniczych. Przyjęto następujące kierunki rozwoju: 1) Powiązań z otoczeniem przestrzeni kraju, regionu, miasta; 2) Zagospodarowania przestrzennego układów/jednostek osadniczych; 3) Środowiska przyrodniczego i społecznego; 4) Środowiska ekonomicznego i biznesu; 5) Transportu i dostępności globalnej, europejskiej i krajowej; 6) Infrastruktury komunalnej; 7) Ochrony kultury i dziedzictwa historycznego; 8) Rozwoju turystyki i wypoczynku; 9) Funkcjonowania i ochrony ekosystemu regionalnego/miejskiego; 10) Planowania przestrzennego; 11) Zasobów nieruchomości i rynku mieszkaniowego; 12) Zarządzania regionem/miastem. W ocenie stanów i zakresów zrównoważenia komponentów systemów funkcjonalnych będą zastosowane dostępne wskaźniki lokalne, normy i standardy krajowe i międzynarodowe, dane statystyczne, źródła porównawcze i wyniki sondaży społecznych. Wstępne wyniki zastosowania innowacyjnej metody w pracach badawczych IGPiK są obiecujące, ale młodzi pracownicy mogą spotkać się z trudnościami interpretacyjnymi. Akcenty metodyczne zostały postawione 1 na cechy badawcze i bardzo praktyczne do zastosowania w warsztatach planistycznych. Użytkownicy metody mogą stosować własną jej interpretację i podejmować twórcze wysiłki jej doskonalenia dalszego rozwinięcia. Autor metody wyraża nadzieję, że słowo kluczowe „zrównoważony rozwój" przestanie być co najmniej w planowaniu przestrzennym i urbanistycznym tylko sloganem politycznym i ideologicznym.

EN

From 1980 year the key word,.sustainable development" in fact did not overcome the level of political and ideological declarations. This increasing in importance term did not support easily to numerous trials of its analytic disaggregation. It found its place first of all as the highly positioned slogan in the documents of higher importance, on the worldwide level, European and national. The task undertaken in research and presented in the article was to work out the evaluation method of planning works components in the aspect of their sustainable level - referred to suitable measures of these sustainabilities. The methodic objective was then precised to the analytical evaluations of degrees and ranges of equalization of these components. Disaggregated components for the user's convenience were presented in the form of conventionally accepted and changable systems - functioning in the existing and planned settlement systems/units. The catalogue includes the 12 following systems for the pre-conditions evaluation of spatial management development: 1) Connections with surroundings of national/ regional/urban space; 2) Spatial management of settlement system/unit; 3) Natural and social environment; 4) Economical and business environment; 5) Transport and global, European national and regional accessibility; 6) Municipal infrastructure; 7) Protection of culture and historical heritage; 8) Development of tourism and recreation; 9) Functioning and protection of regional/urban ecosystem; 10) Spatial planning; 11) Real estate and dwellings market resources; 12) Region/city management. The author's intention is to work out the open method which let to change its elements or enrich by a new approach of sustainability evaluations of components in planning works. Another one methodic step is to create instrumentation of remarks for sustainable degree and scope of development objectives and directions of spatial management of settlement systems/units. Applying methodic rule of continuity, the same 12 systems, aided in the catalogue of development pre-conditions were accepted as the foundation of objectives and directions development. This way we achieved the unified and complexive building structure of the appraisal equalization method in the plans of settlement systems/units. The following directions in development were accepted: 1) Connections with surroundings of national/ regional/urban space; 2) Spatial management of settlement system/units; 3) Natural and social environment; 4) Economic and business environment; 5) Transport and global, European national and regional accessibility; 6) Municipal infrastructure; 7) Protection of culture and historic heritage; 8) Development of tourism and leisure; 9) Functioning and protection of regional/urban ecosystem; 10) Spatial planning; 11) Real estate resources and dwellings market development; 12) Region/ city management. In the appraisal of sustainability state and range of components of functional systems will be applied accessible indicators: local, norms, national and international standards, statistical data, comparative sources and results of social soundings. The introductory results of the innovative method application in the IPPME research works are promising but the young workers can meet with interpretation difficulties. Methodical accents were put on research features and a very practical approach to apply in the planning workshops. The users of the method can apply its own interpretation and assume creative efforts to improve and further develop it. The author of the method expresses a hope that the key-word „sustainable development" will stop to be at least in the spatial and urban planning only the political and ideological slogan.

Słowa kluczowe

PL

geografia osadnictwa; rozwoj zrownowazony; systemy osadnicze

• Wydawca: -
• Czasopismo: Człowiek i Środowisko
• Rocznik: 2000
• Tom: 24
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.387-402,403-419,bibliogr.

Twórcy

autor

Sumien T

Bibliografia

• Sumień T. 2000 Rekomendacje unijne do polityki przestrzennego rozwoju Europy. Człowiek i Środowisko t. 24 z. 2, Warszawa
• Towards Sustainability 1997 The European Commission's progress report and action plan of the fifth programme of policy and action in relation to the environment and sustainable development. European Commission, Luxembourg
• European Sustainable Cities 1998 Office for Official Publications of the European Communities. Luxembourg
• Sumień T. i inni 1999-2001 Proces dochodzenia do Unii Europejskiej polskich regionów granicznych (problem badawczy PB-2). IGPiK, Warszawa
• Sumień i inni 1999-2000 Dostosowawcze zmiany strukturalne w polskich ośrodkach europolitalnych przed akcesją do Unii Europejskiej (grant KBN). IGPiK, Warszawa
• Sustainable Development for Local Authorities, Approaches, Experiences and Sources 1997 European Environmental Agency. Copenhagen
• Sumień T. 1998 Idea zrównoważonego rozwoju w nowym systemie standardów urbanistycznych. Człowiek i Środowisko, t. 22, z. 1-2, Warszawa
• Innovative Policies for Sustainable Urban Development 1996 Organization for Economic Cooperation and Development, Paris
• Szulczewska B. 2000 Koncepcja rozwoju zrównoważonego jako podstawa strategii regionalnej - uwagi metodyczne. Człowiek i Środowisko, t. 24, z. 2, Warszawa