A new atrypid genus [ Brachiopoda ] from the Frasnian of Poland

• Autorzy: Balinski A

Warianty tytułu

PL

Nowy rodzaj atrypy [ Brachiopoda ] z franu Polski

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

A new atrypid Waiotrypa sulcicarina gen. et sp. n. from the late Frasnian of the Holy Cross Mountains is proposed. The new genus is close to Iowatrypa Copper, 1973 from which it differs mainly in having a keeled pedicle valve and sulcate brachial valve. Waiotrypa is one of the latest atrypids prior to extinction of the order at the end of the Frasnian.

PL

Jedną z grup nabardziej dotkniętych wielkim wymieraniem na granicy fran-famen były ramienionogi z rzędu Atrypida. W późnym franie wykazują one wyraźne ubozenie zróżnicowania taksonomicznego by wymrzeć całkowicie z końcem franu. Badania szczegółowej dynamiki zmian zróżnicowania taksonomicznego atrypidów mają zatem kluczowe znaczenie dla zrozumienia procesów wymierania. Niniejsza praca jest wstępnym opracowaniem - bardziej kompleksowe zespołowe opracowanie zróżnicowania faun ramienionogów w obliczu wielkiego wymierania na granicy fran-famen znajduje się w przygotowaniu. Opisany tu nowy rodzaj i gatunek atrypida Waiotrypa sulcicarina należy do ostatnich przedstawicieli tej grupy. Gatunek ten występuje w górnofrańskich wapieniach odsłoniętych w kamieniołomie na Górze Łgawej i w przekopie drogi koło Kowali (Góry Świętokrzyskie) reprezentujących poziom Palmatolepis rhenana. Nowy atrypid wykazuje duże podobieństwo do frańskiej Iowatrypa Copper, od której jednak różni się przede wszystkim występowaniem środkowej zatoki na skorupce grzbietowej i kilowatego siodła na nóżkowej. Do Waiotrypa należy zapewne zaliczyć niektóre atrypidy opisane jako Anatrypa kandzielniae (Gürich) z franu Rosji (Nalivkin 1930, 1947, 1951) i Kazachstanu (Alekseeva 1962).

Słowa kluczowe

PL

fauna kopalna; Waiotrypa sulcicarina; atrypidy; wymieranie gatunkow; Polska; famen; Brachiopoda; ramienionogi; Anatrypa kadzielniae; Atrypida; paleontologia; fran; dewon

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 1997
• Tom: 42
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.427-435,fot.,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Balinski A

• Instytut Paleobiologii PAN, ul.Twarda 51-55, PL-00-818 Warszawa

Bibliografia

• Algeo, T.J., Berner, R.A, Maynard, J.B & Scheckler, S.E. 1995. Late Devonian oceanic anoxic events and biotic crises: 'Rooted' in the evolution of vascular land plants? - GSA Today 5, 45, 64-66.
• Alekseeva, R.E. 1962. Devonian atrypids of Kuznetsk and Minusinsk basins and east slope of north Urals [in Russian]. 198 pp. Izdatel'stvo Akademii Nauk SSSR, Moskva.
• Baliński, A. 1979. Brachiopods and conodonts from the Frasnian of the Dębnik anticline, southern Poland. - Palaeontologia Polonica 39, 1-95.
• Cooper, G.A. & Dutro, J.T. 1982. Devonian brachiopods of New Mexico. - Bulletins of American Paleontology 82/83, 1-215.
• Copper, P. & Chen, Y. 1995. Invertina, a new Middle Devonian atrypid brachiopod genus from south China. - Journal of Paleontology 69, 251-256.
• Godefroid, J. 1994, Iowatrypa rotundicollis n.sp., brachiopode atrypidé de la fin du Frasnien - Institut Royal des Sciences Naturelles de Belgique, Bulletin (Sciences de laTerre) 64, 85-95.
• Gürich, G. 1896. Das Paläozoikum des Polnischen Mittelgebirges. - Russisch-Kaiserlichen Mineralogischen Gesellschaft Verhandlungen, II 32, 1-539.
• Lyashenko, A.I. [Lâšenko, A.I.] 1973. Brachiopods and stratigraphy of lower Frasnian deposits of South Timan and the Volga-Urals oil-gas bearing province [in Russian]. - Vsesoûznyj Naučno-Issledovatel'skij Geologo-Razvedočnyj Neftânoj Institut, Trudy 134, 1-279.
• McGhee, G.R. 1989. The Frasnian-Famennian extinction event. In: S.K. Donovan (ed.), Mass Extinctions. Processes and Evidence, 133-151. Columbia University Press, New York.
• McGhee, G.R. 1996. The Late Devonian Mass Extiction. The Frasnian-Famennian Crisis. 303 pp. Columbia University Press, New York.
• Mikłas, J. 1993. Upper Frasnian of the Gałęzice Syncline. In: G. Racki (ed.), Brachiopod biofacies in the Frasnian reef-complexes: an example from the Holy Cross Mts, Poland. - Geologia, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskie go 12/13, 66-73.
• Nalivkin, D.V. 1930. Brachiopods from the Upper and Middle Devonian of Turkestan [in Russian]. - Trudy Geologičeskogo Komiteta 180, 1-221.
• Nalivkin, D.V. 1947. Atlas of the guide forms of fossil faunas of the USSR. Vol. 3: Devonian System [in Russian]. 245 pp. Gosgeoltekhizdat, Leningrad.
• Nalivkin, D.V. 1951. Fauna of the upper and middle Devonian of the eastern slope of the Bashkirian Urals [in Russian]. 66 pp. Gosgeolizdat, Moskva.
• Narkiewicz, M. & Hoffman, A. 1989. The Frasnian/Famennian transition: the sequence of events in southern Poland and its implication. - Acta Geologica Polonica 31, 13-28.
• Racki, G. 1981. Stratigraphy and tectonics of the Middle and Upper Devonian deposits at Jaźwica Quarries [in Polish]. Przewodnik 53 Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• Racki, G. 1993. Brachiopod assemblages from the Devonian Kowala Formation of the Holy Cross Mountains. - Acta Palaeontologica Polonica 37, 2-4.
• Sepkoski, J.J. 1986. Phanerozoic overview of mass extinctions. In: D.M. Raup & D. Jablonski (eds), Patterns and Processes in the History of Life, 277-295. Springer, Berlin.
• Szulczewski, M. 1971. Upper Devonian conodonts, stratigraphy and facial development in the Holy Cross Mts - Acta Geologica Polonica 21, 1-129.
• Szulczewski, M. 1990. Stratigraphic record of global and regional events across the Frasnian-Famennian boundary in the Holy Cross Mountains - a reply [in Polish]. - Przegląd Geologiczny 7/8, 1-129.