Zwiazki fosforu w glebie i metody oznaczania ich zawartosci

• Autorzy: Gibczynska M

Warianty tytułu

EN

Phosphorus compounds and determination methods of their content in the soil

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Niniejszy artykuł zawiera charakterystykę podstawowych organicznych i nieorganicznych związków fosforu występujących w glebach. Jednocześnie omawia w sposób chronologiczny rozwój metod mających na celu określenie ilości tych związków w glebach. Omawiane metody oparte są ekstrakcji gleby roztworami różnych związków chemicznych. Ponadto w artykule przedstawiono opis podstawowych zasad dotyczących metod oznaczania zawartości fosforu przyswajalnego w glebach. Omawiane metody to metody: biologiczne, biologiczno-chemiczne i chemiczne. Odnośnie metod chemicznych przedstawiono przydatność stosowanych roztworów ekstrakcyjnych w porównaniu do warunków istniejących podczas pobierania przez rośliny fosforu z gleby.

EN

The present paper contains a characteristic of basic organic and inorganic phosphorus compounds, appearing in the soil. Meanwhile the paper discusses in a chronological order the evolution of methods aiming at determining the abundance of these compounds in the soil. Described methods are based on soil extraction by the solutions of various chemical compounds. The article presents basic rules of methodology of the determination of available phosphorus in soil. Described methods include biological, bio-chemical and chemical ones. For chemical methods the usability of different extraction solutions, in relation to the conditions of phosphorus assimilation from soil by plants is discussed.

Słowa kluczowe

PL

gleby; sklad chemiczny; makroelementy; fosfor; zwiazki chemiczne; zwiazki fosforu; fosfor nieorganiczny; fosfor organiczny; formy przyswajalne; zawartosc; oznaczanie; metody oznaczania; badania polowe; metody mikrobiologiczne; badania wazonowe; metody chemiczne; metoda Egnera-Riehma; metoda Olsena; metoda Braya-Kurtza; metoda van der Paauwa; metoda Houby; testy dynamiczne

EN

soil; chemical composition; macroelement; phosphorus; chemical compound; phosphorus compound; inorganic phosphorus; organic phosphorus; available form; content; determination method; field research; microbiological method; pot experiment; chemical method; Egner-Riehm method; Olsen method; Bray-Kurtz method; van der Pauw method; Houba method; dynamic test

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2008
• Tom: 533
• Opis fizyczny: s.97-116,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Gibczynska M

• Akademia Rolnicza, ul.Slowackiego 17, 71-434 Szczecin

Bibliografia

• Adams A. P., Bartholomew W. V., Clark F. E. 1954. Measurement of nucleic acid components in soil. Soil Sci. Soc. Am. Proc. 18: 40 - 46.
• Anderson G., Hance R. J. 1963. The nature of alkali-soluble soil organic phosphates. Plant Soil 19: 296 - 303.
• Andrzejewski M., Socha T. 1998. Fosfor i jego przydatność w badaniach archeologicznych, w: Nauki przyrodnicze i fotografia lotnicza w archeologii. W. Śmigielski (Red.) Wyd. Muzeum Archeologiczne Poznań: 57 - 64.
• Bednarek W., Maćkowiak C., Tkaczyk P. 1999. Mineralne frakcje fosforu w glebie nawożonej obornikiem i azotem. Biul. Magnez. 4: 494 - 498.
• Borie F., Rubio R. 2003. Total and organic phosphorus in Chilean Volkanic soils. Gayana Bot. 60(1): 69 - 79.
• Bowman R. A., Cole C. V. 1978. An exploratory method for fractionation of organic phosphorus from grassland. Soil Sci. 125: 95 - 101.
• Brogowski Z. 1966. Metodyka oznaczania mineralnego i organicznego fosforu w glebie. Rocz. Glebozn. 16(1): 194 - 207.
• Brzeziński W., Dulinicz M., Kobyliński Z. 1983. Zawartość fosforu w glebie jako wskaźnik dawnej działalności ludzkiej. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 31: 277 - 297.
• Buckman H. C., Brady N. C. 1971. Gleba i jej właściwości. W-wa: 421.
• Buehler S., Oberson A., Rao I. M., Friesen D. K., Frossard E. 2002. Sequential phosphorus extraction of a 33P-Labeled oxisol under contrasting agricultural systems. Soil Sc. Soc. Am. J. 66(3): 868 - 877.
• Caldwell A. G., Black C. A. 1958. Inositol hexaphosphate: I. Quantitative determination in extracts of soils and manures. Soil Sci. Soc. Am. Proc. 22: 290 - 293.
• Chang S. C., Jackson M. L. 1957. Fractionation of soil phosphorus. Soil Sci. 84: 133 - 144.
• Christenson D. R., Warncke D. D., Vitosh M. L., Jacobs L. W., Dahl J. G. 1992. Fertilizer recommendations for field crops in Michigan. Soils & Soil Management - Fertilizer - 06029704 07/10/97.
• Dechnik I., Bednarek W. 1986. The content of mineral phosphorus fractions in soil fertilized with various phosphorus compounds. Pol. J. Soil Sci. 18(1-2): 63 - 67.
• Fotyma M., Mercik S. 1995. Chemia rolna. PWN Warszawa: 212 - 219.
• Fotyma M., Szewczk M. 1996. Preliminary calibration of 0,01 mol·dm⁻³ CaCl₂ soil test in Poland. Polish J. of Soil Sci. vol. XXIX/1: 13 - 21.
• Frossard E., Brossard M., Hedley M. J., Metherell A. 1995. Reactions controlling the cycling of P in soils, w: Phosphorus in the global environment. Tiessen (Ed.) John Wiley & Sons Ltd. Chichester, England: 107 - 138.
• Gibczyńska M. 2000. Długotrwałość wpływu wapnowania na zmiany niektórych właściwości chemicznych gleby lekkiej. Rozpr. 193, AR Szczecin: 56 ss.
• Gibczyńska M., Gałczyńska M., Klimek J., Mocarski N. 2005. Contents of organic and inorganic phosphorus compounds in soils of West Pomerania. Chemical Products in Agriculture and Environment V6: 369 - 374.
• Grzebisz W., Blecharczyk A., Maj M. 1993. Wpływ wieloletniego nawożenia organicznego i mineralnego na formy fosforu w glebie pod monokulturą żyta i ugorem czarnym. Zesz. Nauk. AR Kraków Sesje Nauk. 1: 27 - 37.
• Hance R. J., Anderson G. 1963. Extraction and estimation of soil phospholipids. Soil Sci. 96: 94 - 98.
• Hartikainen H. 1982. Water soluble phosphorus in finish mineral soils and its dependence on soil properties. J. of Scientifik Agricultural Society of Finland 54: 89 - 98.
• Hartikainen H. 1983. Effect of liming on phosphorus in two soils different organic matter content. Part I. Changes of native and applied phosphorus in incubation experiment. J. Sci. Agric. Soc. Finl. 55: 345 - 354.
• Hedley M. J., Stewart J. W. B., Chauhan B. S. 1982. Changes inorganic and organic soil phosporus fraction induced by cultivation practices and by laboratory incubations. Soil Sc. Soc. Am. J. 46: 970 - 976.
• Heiserman D. L. 1997. Księga pierwiastków chemicznych. Prószyński i S-ka, Warszawa: 76 - 78.
• Henriquez C., Killorn R. 2005. Soil P forms and P uptake under intensive plant growth in the greenhouse. Agronomia Costarcense 29(2): 83 - 97.
• Hongqing Hu, Chunying Tan, Chongfa Cai, Jizheng He, Xueyuan Li 2001. Availability and residual effects of phosphate rocks and inorganic P fraction in red soil of Central China. Nutrient Cycling in Agroecosystems. 59: 251 - 258.
• Houba V. J. G., Novozamski J., Huybregts A. M. W. 1986. Comparison of soil extractions by 0.01 CaCl₂, by EUF and by some conventional extraction procedures. Plant and Soil 96: 433 - 437.
• Koper J. 1996. Zmiany zawartości fosforu związków organicznych i jego frakcji w glebie wywołane wieloletnim nawożeniem organicznym. Rozpr. 75 AT-R Bydgoszcz: 21 ss.
• McKercher R. B., Anderson G. 1968. Content of inositol penta- and hexa phosphates in some Canadian soils. J. Soil Sci. 19: 47 - 55.
• Nowosielski O. 1968. Metody oznaczania potrzeb nawożenia. PWRiL Warszawa: 249 ss.
• Olsen S. R., Dean L. A. 1965. Methods of soil analysis. Part 2. Black C. A. (Ed.) in Chief. Madison, Wisconsin USA: 1035 - 1049.
• Pardo P., López-Sánchez J. F., Rauret G. 2003. Relationships between phosphorus fractionation and major components in sediments using the SMT harmonised extraction procedure. Analytical and Bioanalytical Chemistry: 248 - 254.
• Paul E., Clark F. 2000. Mikrobiologia i biochemia gleb. UMCS Lublin: 345 - 354.
• Petersen G. W., Corey R. B. 1966. A modified Chang and Jackson procedure for routine fractionation of inorganic soil phosphates. Soil Sci. Soc. Am. Proc. 30: 563 - 565.
• Raczuk J. 1998. Rozmieszczenie mineralnych związków fosforu w glebach piaskowych Niziny Południowopodlaskiej. Rocz. Glebozn. 49(3/4): 135 - 141.
• Rubćk G. H., Guggenberger G., Zech W., Christensen B. T. 1999. Organic phosphorus in soil size separates characterized by phosphorus - 31 nuclear magnetic resonance and resin extraction. Soil Sci. Soc. Am. J. 63: 1123 - 1132.
• Rześnowiecka-Sulimierska G., Cieśla W., Koper J. 1983. Badania nad fosforem organicznym. Część I. Fosfor organiczny na tle zawartości C, N i S w niektórych glebach uprawnych i leśnych. Roczn. Glebozn. 34: 63 - 74.
• Saunders W. M. H., Wiliams E. G. 1955. Observations on the determinationof total organic phosphorus in soils. J. Soil Sci. 6: 254 - 267.
• Sippola J., Saarela J. 1986. Some extraction methods as indicators of need for phosphorus fertilization. Annales Agriculturae Fenniae: 265 - 271.
• Spurway C. H., Lawton K. 1949. Soil testing. A practical system of soil fertility diagnosis. Mich. Agr. Exp. Sta. Tech. Bulletin 132 (4th revision).
• Stevenson F. J. 1986. Cycles of soil carbon,nitrogen, phosphorus, sulfur, micronutriens. John Wiley & Sons Ltd.: 231 - 284.
• Stott D. E., Tabatabai M. A. 1985. Identification of phospholipids in soils and sewage sludges by high-performance liquid chromatography. J. Environ. Qual. 14: 107 - 110.
• Syers J. K., Smille G. W., Williams J. D. H. 1972. Calcium fluoride formating during extraction of calcareous soils with fluoride. I. Implication to inorganic P fractionation scheme. Soil Sci. Soc. Am. Proc. 36: 20 - 25.
• Turner B. L., Cade-Menun B. J., Westerman D. T. 2003. Organic phpsphorus composition and potential bioavailability in semi-arid arable soils of the Western United States. Soil Sc. Soc. Am. J. 67: 1168 - 1179.
• Van der Paauw F. 1971. An effective water extraction method for the determination of plant-available soil phosphorus. Plant Soil 34: 467 - 481.
• Williams J. D. H., Syers J. K., Walker T. W. 1967. Fractionation of soil inorganic phosphate by a modification of Chang and Jackson procedure. Soil Sci. Soc. Am. Proc. 31: 736 - 739.
• Yoshikawa G., Yamasaki M., Yoshida K. 1978. Phosphorus status of the upland field soils treated with calcined phosphate. Res. Rep. of Kochi Univer. Agricul. Sci. 27: 45 - 51.
• Zhongqi H. E., Timothy S., Griffin C., Wayne Honeycut T. 2004. Enzymatic hydrolysis of organic phosphorus in swine manure and soil. J. Environ. Qual. 33: 367 - 372.
• .
• .
• .