Studium efektywnosci ochrony roslin w gospodarstwach rolniczych Polski Polnocno-Wschodniej w latach 1991-1993

• Autorzy: Lapinska A
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zbadano ekonomiczne uwarunkowania ochrony roślin w warunkach północno-wschodniej Polaki w latach 1991-1993 na tle zmian, jakie zaistniały w całym rolnictwie przy przechodzeniu z gospodarki nakazowo-rozdzielczej do gospodarki rynkowej. Badania zlokalizowano w gospo­darstwach indywidualnych, obszarowo największych, w których produkcja była prowadzona w sposób konwencjonalny, stosowano także skuteczne i ekonomicznie uzasadnione sposoby ochro­ny roślin. Przebadano zużycie substancji biologicznie czynnej oraz rodzaj stosowanych środków ochro­ny roślin. Określono częstotliwość zabiegów ochronnych. Przeprowadzono analizę nakładów i kosztów ponoszonych na ochronę roślin w gospodarstwach. W kosztach zabiegu ochronnego wyodrębniono koszt środków chemicznych oraz koszt ich zastosowania. Ponadto określono efektywność zastosowanej ochrony pod zboża uprawiane w gospodarstwach. Badania wykazały, że zużycie środków ochrony roślin było różne w poszczególnych mikrore­gionach. W mikroregionie kętrzyńsko-bartoszyckim, w którym występują najlepsze gleby i osiągane są najwyższe plony, ryzyko związane z ich utratą sprawiało, że rolnicy stosowali najwyższe ilości środków ochrony roślin - od 2.472 do 2.056 kg substancji biologicznie czynnej (s.b.cz.) na 1 ha gruntów ornych. W miarę pogarszania się jakości gleby i osiągania niższych plonów w pozostałych regionach, zużycie pestycydów było dwu i trzykrotnie niższe i wynosiło 0.921 do 0.576 kg s.b.cz. na 1 ha gruntów ornych.

EN

The paper was aimed at examining economic conditions of plant protection in the north­eastern Poland in the years 1991-1993, in relation to the changes taking place in agriculture and connected with the transformation from the centrally-planned economy to the free market one. The studies were located in individual farms covering the biggest area, where production was carried out in a conventional way during the experimental period. The choice of the above mentioned farms resulted from the fact that their production scale as well as obtained yields made the use of efficient and economically justified methods of plant protection indispensable. The set goal was possible to achieve in analysed farms due to getting to know and investigating the applied forms and ways of fighting against agrophages that attack field crops. The consumption of biologically active substance and the kinds of applied plant protection chemicals were examined. The frequency of protective treatments was also determined. The expenditures and costs connected with plant protection in farms were subjected to analysis. Total costs of tratments were divided into the cost of chemicals and that of their application. Moreover, the protection efficiency was established for cereals cultivated in the studied farms. The conducted research shows that the consumption of plant protection chemicals was completely different in the examined microregions. In the case of the microregion of Kętrzyn and Bartoszyce, characterized by the best soils, farmers used the highest amounts of pesticides, namely from 2.472 to 2.056 kg of biologically active substance (b.a.s.) per ha of arable land. They were afraid that otherwise the soil quality would become poorer. In the case of worse soil quality and lower yield level characteristic of other microregions, the use of pesticides was twice and three times lower, is equal to 0.921 - 0.576 kg of b.a.s. per ha of arable land. Cereals were most often protected among cultivated crops. They constituted from 69.51 to 89.75% of protected area in analysed farms. The costs of pesticides used in cereal protection were balanced by the value of obtained grain crop, amounting to 6.06% of harvested yield in the first year of experiment, and to 4.17 and 2.96% in the next ones.

Słowa kluczowe

PL

Polska Polnocno-Wschodnia; ochrona roslin; pestycydy; koszty; oplacalnosc; efektywnosc ekonomiczna

EN

North-Eastern Poland; plant protection; pesticide; cost; profitability; economic effectiveness

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Academiae Agriculturae ac Technicae Olstenensis. Oeconomica
• Rocznik: 1996
• Tom: 32,Suppl.A
• Opis fizyczny: s.1-75,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Lapinska A

• Akademia Rolniczo-Techniczna, Olsztyn

Bibliografia

• Adamczewski K., Рraczyk Т. 1994. Zwalczanie chwastów gwarantuje wysoki i stabilny plon. Top Agrar Polska, 1.
• Babilas W., Kagan F., Piekarczyk K. 1991. Poradnik ochrony roślin. PWRiL, Warszawa.
• Bakuniak E. 1993. Produkcja i dystrybucja środków ochrony roślin. 7. Analiza ekonomiczna gospodarki środkami ochrony roślin. Ochr. Rośl., 9.
• Boczek J. 1985. Diagnostyka, biologia i ekologia szkodników a ekonomiczne aspekty ich zwalczania. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 246: 53-66.
• Cheng L. 1983. Ex ante Plant Design. Portfolio Theory, and uncertain Terms of Trade. J. of Int. Econ.: 14(1/2): 25-51.
• Cramer H. 1967. La protection des plantes et les recoltes dans le mondu. Pflanzenschutzriachrichten Bayer, 1.
• Cramer H. 1975. Economic aspects of crop protection. Pflanzeenschutz-Nachrichten. Bayer, 28: 218-231.
• Dąbrowski J. 1992. Obraz skażeń pozostałościami pestycydów upraw rolnych w Polsce w latach 1986-1990. Materiały XXXII Sesji Naukowej Instytutu Ochrony Roślin. Część I - referaty.
• Dąbrowski J. 1993. Skażenie pestycydami upraw rolnych i środowiska. Tech. Roln., 4.
• Demby W. 1967. Ekonomiczne znaczenie ochrony roślin. Post. Nauk Roln. 1.
• Demby W., Ginter Z. 1976. Wykaz podstawowych pojęć stosowanych w ekonomice ochrony roślin. Ochr, Rośl.10,
• Demby W.M. 1985, Aktualne problemy w ekonomice ochrony roślin. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 246.
• Encyklopedia Ekonomiczno-Rolnicza. 1984, PWRiL. Warszawa.
• Goć E., Muzalewski A., Pawiak J. 1992. Jak praktycznie liczyć koszty eksploatacji sprzętu rolniczego. Tech, Roln., 3.
• Goć E., Muzalewski A., Pawlak J. 1993. Jak praktycznie liczyć koszty eksploatacji sprzętu rolniczego. Tech. Roln., 2.
• Górny M. 1992, Ochrona roślin w rolnictwie ekologicznym. Ochr. Rośl., 2/3: 3-4.
• Harman John W. 1992. Difficulties in Assessing Pesticide Risks arid Benefits. Food Safety, United States General Accounting Office.
• Heady E. O. 19G7, Ekonomika produkcji rolniczej. PWRiL, Warszawa.
• Heitefuss R. 1975. Pflanzenschutz Grundlagen der praktischen phytomedizin. GTV, Stuttgart.
• Horowitz J. K, Lichtenberg E. 1994. Risk-Reducing and Risk-Increasing Efects of Pestycides. J. of Agr. Econ. 45: 1.
• Hurej M. 1992. Ograniczenie zużycia pestycydów w gospodarstwach integrowanych w krajach Europy Zachodniej Ochr Rośl., 2/3: 5-6.
• Just M. 1994. Prognoza rozwoju gospodarki żywnościowej w 1994 roku. Biul. Inform. AER, 3: 26-33.
• Juszczak M., Woźny J. 1992. Ekonomika ochrony upraw rolniczych. I. Pszenica ozima, rzepak ozimy. Ochr. Rośl., 8: 8-10.
• Kaczoruk S. R., Kołodziej a. 1987. Model ekonomiczno-matematyczny funkcjonowania środowi­ska naturalnego dla potrzeb planowania i prognozowania rozwoju rolnictwa. Zag. Ekon. Roln., 5: 75-79.
• Karlovsky P. 1994. Indirect Costs of Pesticide Use. Science, 263: 5151(4).
• Kinc R.P., Lybecker D.W., Regmi A., Swinton S.M. 1993. Bioeconomic models of crop production Systems: Design, Development and Use. Review of Agricultural Economics, 15, 2.
• Klepacki В. 1993. Analiza możliwości obniżenia kosztów ochrony roślin. Post. Nauk Roln., 1.
• Klepacki B. 1994. Znaczenie środków ochrony roślin w intensyfikacji produkcji roślinnej. Ochr. Rośl. 9: 10-12.
• Koszty jednostkowe, dochodowość i opłacalność produkcji rolnej w gospodarstwach indywidualnych w 1992 roku. 1993 Inst. Ekon. Roln. i Gosp. Żywn, Zakł. Rach. Rol.,Warszawa.
• Krauze A., Bobrzeсka D., Budzyński W., Łapińska A., Kozaczenko H., Kurowski T. 1992. Plono­wanie zbóż w województwie olsztyńskim w latach 1989-1990. Biul. Nauk., ART w Olszty­nie, 1 (10).
• Kroczyński J. 1993. Produkcja i dystrybucja środków ochrony roślin. 3. Stan ochrony roślin w Polsce. Ochr. Rośl., 5.
• Krzymuski j. 1992. Produkcyjne skutki zmniejszania nakładów na uprawę zbóż. Konf. nt. Produkcyjne skutki zmniejszania nakładów na agrotechnikę roślin uprawnych PAN, ART. Olsztyn, s. 6-20.
• Kwieciński A. 1994. Makroekonomiczne uwarunkowania rozwoju rolnictwa w Polsce w latach 1989-1993. Problemy integracji rolnictwa polskiego z Unią Europejską. Fundacja Rozwoju SGGW, Warszawa
• Łapińska A. 1993. Czy rolnictwo może zrezygnować z chemicznych środków ochrony roślin? Biul. Nauk. ART w Olsztynie, 1 (11).
• Łapińska A. 1994. Stan i ekonomiczna efektywność ochrony roślin w gospodarstwach rolniczych Polski północno-wschodniej. Sprawozdanie z Projektu badawczego nr 5041491/01. ART Inst. Ekon. i Org. Roln. Olsztyn, (maszynopis)
• Łapińska A. 1995. Ekonomiczna efektywność ochrony roślin w gospodarstwach rolniczych Polski północno-wschodniej w mikroregionie reszelsko-mrągowskim. Acta Acad. Agricult. Tech. Olst. Oec. (w druku).
• Łapińska A., Władyko S. 1995. Ekonomiczna analiza ochrony roślin stosowanej w gospodarstwach rodzinnych Polski północno-wschodniej. Referat na XXXV Sesji Naukowej Instytutu Ochrony Roślin, Poznań 16-17.02.1995.
• Łuczka-Bakuła w. 1994. Ekonomika rolniczych gospodarstw ekologicznych w Niemczech. Zagad. Ekon. Roln., 3.
• Majczakowa w. 1991. Aktualne problemy dystrybucji i magazynowania chemicznych środków ochrony roślin. Ochr. Rośl. 11/12: 11-12.
• Majda A. 1984. Toksykologiczne i ekologiczne problemy stosowania pestycydów. Przem. Сhem., 63/8,
• Manteuffel R, 1964. Rachunkowość rolnicza. PWRiL, Warszawa.
• Makszałkowicz T. 1965. Funkcja produkcji rolniczej. PTE, Warszawa.
• Marszałkowicz T. 1980. Metody statystyki opisowej w badaniach ekonomiczno-rolniczych. PWN, Warszawa.
• Masłow A. 1964. Teoria hierarchii potrzeb. W: Problemy osobowości i motywacji w psychologii amerykańskiej. Pod red. J. Reykowskieuo, PWN, Warszawa.
• Mering K. 1992. Raport o stanie świata. Życie Gosp., 17.
• Michna W. 1987, Polityka wyżywienia wobec skażenia żywności. Wieś Współcz., 1.
• Michna W. 1991. Produkcja zdrowej żywności i ochrona ekosystemów żywicielskich. Zag. Ekon. Roln., 4-5.
• Michna W. 1993. Proekologiczne zorientowanie polityki rolnej w Polsce na przełomie XX i XXI wieku. IERiGŻ, Warszawa.
• Mierzejewska W. 1961. Metody badań ekonomicznej efektywności zabiegów ochrony roślin i możliwości ich zastosowania. Post. Nauk Rol., 6.
• Mierzejewska W. 1971. Ekonomika i organizacja ochrony roślin. PWRiL, Warszawa.
• Mierzejewska W. 1989, Rachunek kosztów w ochronie roślin. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 363.
• Mierzejewska W. 199 la. Marketing w ochronie roślin. Ochr. Rośl.,11-12.
• Mierzejewska W. 1991b. Ochrona roślin jako nakład gospodarczy. Rocz. Nauk Rol., G T. 85(3): 67-79.
• Mierzejewska W. 1992. Koszty i kalkulacje w ochronie roślin. Ochr. Rośl., 8, 9.
• Mierzejewska W, 1993a. Ekonomiczna szkodliwość agrofagów. Post. Nauk Roln., 4.
• Murawa D., Fornal L, 1992. Intensyfikacja produkcji rolniczej a ochrona środowiska. Biul. Nauk. ART, Olszt., 1: 93-105.
• Nawrot J. 1993a, Produkcja i dystrybucja, środków ochrony roślin 8. Organizacja badań i edukacja w zakresie ochrony roślin w Polsce. Ochr. Rośl., 10.
• Nawrot J. 1993b. Wykorzystanie substancji naturalnych w ochronie roślin. Techn, Roln., 4.
• Niewiadomski W. 1961. Poradnik dla rolników ziem północno-wschodnich. PWRiL, Warszawa
• Olson K. D., Еidman W.R. 1992. A farmers choice of weed con policy and risk. Rev. of Agric. Econ., 14,1.
• Olszak R. 1994. Koncepcja integracji metod ochrony roślin - twórcza idea czy racjonalna konieczność? Ochr. Rośl., 11.
• Ostrowski J. 1993. Produkcja i dystrybucja środków ochrony roślin. 6. Dystrybucja środków ochrony roślin. Ochr. Rośl., 8: 4-8.
• Piekarczyk K. 1991. Rola i znaczenie ochrony roślin w produkcji roślinnej. Poradnik Ochrony Roślin PWRiL, Warszawa.
• Pietraszewski A. 1964. Podział środków produkcji gospodarstw rolnych. Zag. Ekon. Rol., 6.
• Pietraszewski A., Wagner W., Wysocki F. 1980. Ekonometria rolnicza. Skrypty AR w Poznaniu.
• Pimental. D, 1994. Indirect Pesticide Costs. Science, 264: 516 1.
• Poczta W. 1992. Interwencjonizm rolny przyszłości. Życie Gosp., 17.
• Polcelot. 1986. Toward a More. Sustainable Agriculture, AVI Publishing Company, Inc. Westport, Connecticut.
• Pokacka Z. 1992. Integrowane programy ochrony w badaniach Instytutu Ochrony Roślin na przykładzie upraw zbóż. Materiały XXXII Sesji Naukowej Instytutu Ochrony Roślin, część I - referaty.
• Produkcja ziemiopłodów rolnych, ogrodniczych i pastewnych w 1991, 1992 i 1993 roku. WUS , Olsztyn.
• Pruszyński S. 1991a. Ochrona roślin a ochrona środowiska, Ochr. Rośl. 1,
• Pruszyński S. 1991b. W następnych dziesięcioleciach. Ochr. Rośl. 2-3.
• Pruszyński S. 1991c, Z postępem Ochr. Rośl. 4.
• Pruszyński S. 1993. Produkcja i dystrybucja środków ochrony roślin. 9. Organizacja wdrażania i upowszechniania osiągnięć nauki do praktyki rolniczej. Ochr. Rośl., 11.
• Pruszyński S. 1994. Od Homo economicus do Homo ecologicus. Ochr. Rośl., 12.
• Przybylski Z. 1989. Pestycydy w środowisku człowieka. Post. Nauk Rol., 2.
• Raport o stanie rolnictwa i gospodarki i gospodarki żywnościowej. 1994. Min. Rol. i Gosp. Żywn., Warszawa.
• Reinstein J. 1994, Koszty jednostkowe, dochodowość i opłacalność produkcji rolniczej w gospodarstwach indywidualnych w 1993 roku. Zagad. Ekon. Rol. 3—4.
• Roczniki statystyczne GUS: 3991, 1992, 1993.
• Roczniki statystyczne woj. olsztyńskiego: 1991.
• Rola H. 1989. Ekonomiczne uzasadnienie stosowania herbicydów w zbożach. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln.,363: 121-127.
• Rola J. 1991. Minimalizacja kosztów kompleksowej walki z chwastami. Ochr. Rośl., 1.
• Rychlik Т., Kosieradzki M.1981. Podstawowe pojęcia w ekonomice rolnictwa. PWRiL, Warszawa,
• Rynek środków produkcji i usług dla rolnictwa (stan i perspektywy), 1993. Min, Roln. i Gosp. Żywn., IERÍGZ, Agencja rynku rolnego, 3.
• Ryszkowski L. 1990. Problemy ochrony środowiska obszarów wiejskich. Kom. Przestrz. Zagosp. Kraju, Biuletyn, 148. Warszawa, PWN.
• Sadowski J. 1991. Czy herbicydy zagrażają wodom śródziemnym? Ochr. Rośl., 1.
• Sondel J. 1961. Zagadnienia ekonomicznej efektywności ochrony roślin Zag. Ekon. Rol., 5: 87-96.
• Schmidt U., Podgórska В. 1993. Grzyby na roślinach niebezpieczne nie tylko dla roślin. Ochr. Rośl. 11.
• Stachyra Т. 1966. Zagadnienia ekonomiczne w ochronie roślin. Biul. IOR, t. 34.
• Stachyra T. 1985. Zagadnienia ekonomiczne ochrony roślin w Polsce. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 246: 11-21.
• Swinton S.M., & King R.P. 1994. A Bioeconomic Model for Weed Management in Corn and Soybean. Agric. Syst., 44.
• Swinton S.M. and King R.P. 1994. The Value of Pest Information in Dynamic Setting: The Case of Weed Control. Amer. J, Agr. Econ., 76.
• Taylor C. R, 1980. The Nature of Benefits and Costs of Use of Pest Control Metods. American J. of Agric. Econ.,: 62 (5): 1007-11.
• U.S.Department of Agriculture. 1993. Pesticide Use Down 3 Percent in 1993. Agricultu­ral Resources. Economic Research Service. Washington, DC.
• Urban M. 1987. Wybrane problemy z teorii ekonomiki ochrony środowiska naturalnego. Zagad. Ekon. Rol., 3.
• Węgorek W. 1991. Stan obecny i prognoza rozwoju nauki i praktyki ochrony roślin w Polsce. Post. Nauk Rol., 1-2.
• Węgorek W. 1993. Wpływ pestycydów na środowisko rolnicze. Tech. Roln., 4.
• Węgorek W. 1994. Badanie wpływu pestycydów na środowisko rolnicze. Post. Nauk Roln., 2: 59-63.
• Węgorek W., Kaszubiak H., Muszyńska M., Durska G, 1994. Wpływ pestycydów na mikroflorę glebową. Post. Nauk Roln., 4. 49-55.
• Woś A. 1992. Rolnictwo zrównoważone („Sustainable Agriculture"). Zag. Ekon. Rol., 1-3.
• Woźny J., Juszczak M. 1992. Ekonomika ochrony upraw rolniczych. II. Burak cukrowy, ziemniak. Ochr. Rośl., 9; 4-8.
• Zalecenia ochrony roślin na rok 1990191, 1992 i 1993. Instytut Ochrony Roślin.
• Zalewski A. 1994. Ocena obecnego zużycia środków ochrony roślin w Polsce. Ochr. Rośl., 11.