Intensywność uwalniania potasu na drodze wymiany K z Ca przy zastosowaniu równania gapona w górskich glebach łąkowych

• Autorzy: Grzywnowicz I.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zjawisko uwsteczniania potasu nawozowego oraz uwalnianie potasu zapasowego utrudnia ocenę potrzeb nawożenia tym składnikiem. Niemniej na podstawie licznych badań stwierdzono, że ilość potasu uruchomiona z gleby powinna być uwzględniona przy ustalaniu dawek nawozowych. Dlatego podjęto próbę oceny możliwości zaopatrywania roślin w potas, na drodze wymiany K z Ca i porównania ich do wyników pobrania potasu przez życicę uzyskanych w trzyletnich doświadczeniach przeprowadzonych na 4 górskich glebach łąkowych wytworzonych z fliszu karpackiego. Gleby użyte do badań różniły się wieloma właściwościami chemicznymi takimi jak skład granulometryczny (35-68%), pojemność sorpcyjna gleb (9-30 mmol+1OOg-1 gleby), pH (4,1-6,6), natomiast wykazywały duże ilości potasu całkowitego (1,82-2,25%). Pomimo podobnych zawartości różnych form potasu w poszczególnych glebach użytych do doświadczeń postępujące poprzez uprawę życicy wielokwiatowej wyczerpywanie gleb z potasu dostępnego dla roślin zachodziło bardzo różnie. Uzyskane różnice w pobraniu potasu z plonem życicy trudno było uzasadnić zarówno przy użyciu statycznych jak i dynamicznych wskaźników zaopatrzenia roślin w potas oraz istotnych różnic w składzie mineralogicznym gleb, dlatego podjęto próbę oceny siły sorpcji potasu w poszczególnych glebach użytych do doświadczeń, wykorzystując do tego celu zależności między rónoważnikowym stosunkiem kationów w kompleksie sorpcyjnym a stosunkiem aktywności tych kationów w roztworze glebowym z wykorzystaniem równania Gapona. Gleby kwaśne (Jaworki I i Czary Potok) znacznie słabiej sorbowały dodany do gleby potas niż pozostałe gleby o znacznie wyższym odczynie.

EN

The phenomenon of fertilizer potassium retardation and reserve potassium release makes it difficult to assess the requirements concerning fertilization with this element. However, numerous investigations have proved that the amount of potassium activated from soil should be considered when establishing fertilizer doses. An attempt has been made to assess possibilities of supplying plants with potassium by means of K exchange with Ca and by comparing them with the results of potassium uptake by ryegrass obtained in three-year experiments conducted on four mountain meadow soils developed from Carpathian flysch. The soils used for the investigations differed in several chemical properties, such as granulometric composition (35-68%), soil cation exchange capacity (CEC) (9-30 mmol(+) 100g-1 of soil and pH (4.1-6.6), but they all contained considerable amounts of total potassium (1.82 -2.25). Although the soils had similar contents of various forms of potassium, progressing soil depletion of potassium available to plants caused by Italian ryegrass cultivation was highly varied. The differences in potassium removal with yield were difficult to justify using either statistical or dynamic indices of plant potassium supply or significant differences in the mineralogical soil composition. Thus, an attempt has been made to asses the sorption power of potassium in individual soils used for the experiments by means of the relations between the equivalent ratio of cations in soil absorption complex and the ratio of the activity of those cations in soil solution, using Gapon's equation. Acid soils (Jaworki I and Czarny Potok) absorbed the potassium added into the soil worse than the other soils with much higher pH values.

Słowa kluczowe

PL

gleby gorskie; rownanie Gapona; uwalnianie potasu; wapn; nawozenie; potas; gleby lakowe

• Wydawca: -
• Czasopismo: Biuletyn Magnezologiczny
• Rocznik: 2001
• Tom: 06
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.268-275,wykr.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Grzywnowicz I.

• Akademia Rolnicza, al.Mickiewicza 21, 31-120 Krakow

Bibliografia

• Evangelou V. P., Philips R. E. 1988. Comparison between the Gapon and Vanselow exchange selectivity coefficients. Soil Sci. Soc. Am. J., 52: 379-382.
• Evangelou V.P., Karathanasis A. D. 1986. Evaluation of Potassium Quantity-Intensity Relationships by a Computer Model Employing the Gapon Equation. Soil Sci. Soc. Am. J., 50: 58- 62.
• Grzywnowicz I. 1999. Ocena stopnia wyczerpania z gleb potasu na podstawie dynamicznych wskaźników zaopatrzenia roślin w ten składnik. Zesz.Probl. PNR, (467):291-298.
• Grzywnowicz I. 2000. The effect of available potassium release rate from reserve forms on the istimated needs of fertilisation with this component. " The Role of Soil in Functioning of Ecosystems" UMCS - LAGPAN Lublin, 309 - 318.
• Mercik S. 1987. Wpływ odczynu gleby na plonowanie roślin i na efektywność nawożenia potasem. Rocz. Glebozn. 38 (2): 111-123.
• Mercik S., Goralski J., Goźliński W., Mercik T. 1984. Badania nad współdziałaniem potasu z magnezem i wapniem w różnych glebach i pod różnymi roślinami. Cz. III. Wpływ na plonowanie życicy wielokwiatowej i seradeli. Rocz. Glebozn. 35(1): 81 - 96.
• Oster J. D., Sposito G. 1980. The Gapon Coefficient and the Exchangeable Sodium Percentage- Sodium Adsorption Ratio Relation. Soil Sci. Soc. Am. J., 44: 258 -260.
• Poonia S. R., Metha S. C., Pal R. 1985. Exchange Equilibria of Potassium in Soils. I. Effect of Farmyard Manure on Potassium - Calcium Exchange. Soil Sci. 141(1): 77 - 83.
• Poonia S. R., Metha S. C., Pal R. 1986. Exchange Equilibria of Potassium in Soils. II. Effect of Farmyard Manure on K-Mg Exchange, Z. Pflanzenernaehr. Bodenk., 149: 211-220.
• Sadusky M. C., Sparks D. L., Noll M. R., Hendricks G. J. 1987. Kinetics and mechanisms of potassium release from sandy Middle Atlantic Coastal Plain soils. Soil Sci. Soc. Am. J„ 51: 1460-1465.
• Schneider A. 1997. Release and fixation of potassium by a loamy soil as affected by initial water content and potassium status of soil samples. Eur. J. Soil Sci., 48: 263 - 271.
• Terelak H. 1984. Kształtowanie się glebowych wskaźników zaopatrzenia roślin w potas w zależności od poziomu nawożenia tym składnikiem i gatunku gleby. IUNG Puławy, R/ 193.