Stopien potencjalnego zagrozenia zdrowia ze strony metali ciezkich zawartych w racji pokarmowej

• Autorzy: Wojtasik A , Barylko-Pikielna N.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Nawet przy zbliżonym poziomie pobrania metali ciężkich z racją. pokarmową, ich ewentualny efekt toksyczny może być bardziej nasilony tam, gdzie podaż składników odżywczych jest niewystarczająca w stosunku do zalecanych norm. Dotyczy to zwłaszcza takich składników odżywczych, które wykazują. działanie ochronne przeciw szkodliwym wpływom tych metali, jak up. białko, witamina C i żelazo. Spożycie w/w składników odżywczych z przeciętnymi dziennymi racjami pokarmowymi charakterystycznymi dla rodzin czterech typów gospodarstw domowych (chłopskich, emerytów i rencistów, pracowniczo-chłopskich i pracowniczych) porównano z zawartością w tych racjach ołowiu, kadmu i rtęci (wyrażoną. zarówno w wartościach bezwzględnych oraz jako % PTWI). Stwierdzono, że najbardziej narażone na metale ciężkie, pobierane z żywnością są rodziny pracowniczo-chłopskie, a zwłaszcza pracownicze. Jest to wynikiem najmniej korzystnego, najwyższego pobrania tych metali w stosunku do spożycia witaminy C, żelaza i białka.

EN

Even in case of similar amounts of heavy metals intake with the daily food rations their possible toxic effect may be more pronounced if the supply of nutrients is unsufficient to the recommended values. This is true particularly of such nutrients which have protective action against the harmful effects of heavy metals - they are e.g. protein, vitamin C and iron. The intake of these nutrients with average daily food rations of families in four types of households (farmers, retired workers' and disabled, farmer-workers and workers) was compared with the content of lead, cadmium and mercury (expressed in absolute value and as per cent of the PTWI) in these rations. It was found that the families of employees'-farmers' and even more those of employees' were particularly exposed to these heavy metals. This was due to the least favourable high intake of these metals in relation to the intake of vitamin C, iron and protein.

Słowa kluczowe

PL

olow; zagrozenia zdrowia; rtec; bialko; zelazo; zywnosc; witamina C; metale ciezkie; kadm; calodzienne racje pokarmowe; skladniki odzywcze; zywienie czlowieka

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywienie Człowieka i Metabolizm
• Rocznik: 1995
• Tom: 22
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.3-16,wykr.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wojtasik A

autor

Barylko-Pikielna N.

Bibliografia

• 1. Angle C.R., Thomas D.J., Swanson S.A.: Toxicity of cadmium to rat osteosarcoma cells (ROS 17/2.8): protective effect of 1 alpha, 25-dihydroxyvitamin D3. Toxicol. Appl. Pharmacol., 1990, 103(1), 113.
• 2. Baryłko-Pikielna N., Kierebiński Cz., Tyszkiewicz St.: Ocena poziomu skażeń żywności jako skutku skażenia srodowiska. Ekspertyza PAN, Warszawa 1986.
• 3. Baryłko-Pikielna N., Tyszkiewicz St.: Chemiczne skażenia żywności. Stan i źródła. Ekspertyza PAN, Warszawa 1991.
• 4. Blalock T.L., Hill C.H.: Studies on the role of iron in the reversal cadmium toxicity in chicks. Biolog. Trace Elem. Res., 1988, 17, 247.
• 5. Buliński R., Marzec Z., Koktysz N.: Ocena krajowych diet pod kątem zawartosci wybranych pierwiastków śladowych. Bromat. Chem. Toksykol., 1988, 21, 114.
• 6. Bunker V.W., Lawson M.S., Dalves H.T., et al.: The intake and excretion of lead and cadmium by the elderly. Am. J. Clin. Nutr., 1984, 39, 803.
• 7. Cleveland L.E., Escobar A.J., Lutz S.M., et al.: Method for identifying differences between existing food intake patterns and patterns that meet nutrition recommendations. J. Am. Diet. Assoc., 1993, 93, 556.
• 8. Dalley J.W., Gupta P.K., Lam F.C., et al.: Interaction of L-ascorbic acid on the disposition of lead in rats. Pharmacol. Toxicol. 1989, 64, 360.
• 9. Doleżych B., Doleżych S., Szmatloch A., et al.: The effects of cadmium on glucose and L - ascorbic acid absorption and glucose accumulation in rat intestines. Acta Biol. Siles., 1990, 15, 42.
• 10. Exposure of infants and children to lead. FAO Food and Nutrition Paper, 45, 1989.
• 11. Faries M.W.: Cadmium toxicity: unique cytoprotective properties of alpha tocopheryl succinate in hepatocytes. Toxicology 1991, 69, 63.
• 12. Fox M.R.S.: Nutrient interactions and the toxic elements: aluminium, cadmium and lead. In: Nutrient interactions and the toxic elements: aluminium, cadmium and lead In: Nutrient. Eds: C.E. Bodwell, Marcel Dekker Inc., New York, 1988.
• 13. Fullmer C.S.: Intestinal calcium and lead absorption: effects of dietary lead and calcium. Environ. Res., 1991, 54, 159.
• 14. GUS Budżety gospodarstw domowych w 1989 roku. Materiały i opracowania statystyczne. Warszawa GUS, 1990.
• 15. GUS Niepublikowane dane o spożyciu żywności w czterech typach gospodarstw domowych w 1990 roku.
• 16. Jethon Z., Kielan-Bak Z., Tora B., i in.: Wplyw jednoczesnego działania cynku i kadmu na aktywność wybranych enzymów i kumulację tych metali w tkankach szczurów. Acta Biol., (Katowice), 1985, 17, 76.
• 17, Kling L.J., Soares J.H. Jr, Haltman W.A.: Effect of vitamin E and synthetic antioxidants on the survival rate of mercury — poisoned Japanese quail. Poultry Sei., 1987, 66, 325.
• 18. Louekari K., Salminen S.: Non - nutrient databases. Trends in Food. Sci. Technol. Nov., 1991, 289.
• 19. Łoś-Kuczera M. (Red.): Produkty spożywcze. Skład i wartość odżywcza. Warszawa, Prace IŻŻ, 1990.
• 20. Marzec Z., Buliński R.: Ocena pobrania kadmu, rtęci i ołowiu z dietami odtworzonymi. Roczn. PZH 1988, 39, 344.
• 21.Marzec Z., Buliński R.: Ocena pobrania kadmu, rtęci i ołowiu z całodzienymi odtworzonymi racjami pokarmowymi. Roczn. PZH 1990, 41, 35.
• 22. Marzec Z., Buliński R.: Ocena pobrania kadmu, rtęci i ołowiu z tygodniowymi odtworzonymi racjami pokarmowymi. Roczn. PZH 1991, 42, 107.
• 23. Niedziałek Z.: Średnioważone normy żywienia i wyżywienia dla ludności ogółem oraz podstawowych grup społeczno-ekonomicznych gospodarstw domowych w Polsce. Maszynopis powielony. Warszawa 1988.
• 24. Omaye S.T.: Heavy metal - nutrient interactions. Food Technol., 1982, 36, 96.
• 25. Rutkowska U., Trzebska-Jeske I., Iwanow K: Laboratoryjna ocena wartości odżywczej przeciętnych całodziennych racji pokarmowych wybranych grup ludności w Polsce. Cz. IV. Zawartość miedzi, cynku i manganu. Roczn. PZH 1985, 36, 134.
• 26. Rutkowska U., Iwanow K., Wojtasik A., i in.: Wartość odżywcza całodziennych racji pokarmowych odtwarzanych w kilku regionach kraju. Cz. III. Zawartość wapnia, fosforu, magnezu, żelaza i potasu. Roczn. PZH 1991, 42, 33.
• 27. Rutkowska U., Wojtasik A., Iwanow K, i in.: Wartość odżywcza całodziennych racji pokarmowych odtwarzanych w kilku regionach kraju. Cz. IV. Zawartość miedzi, cynku, manganu. Roczn. PZH 1991, 42, 113.
• 28. Schafer S.G., Schwegler U., Schumann K: Retention of cadmium in cadmium - naive normal and iron - deficient rats as well as in cadmium - induced iron - deficient animals. Ecotoxicol. Environ. Safety 1990, 20, 71.
• 29. Schrauzer G.N.: Effects of selenium antagonists on cancer susceptibility: new aspects of chronic heavy metal toxicity. Sangyo Ika Daigaku Zasshi, 1987, Suppl. 9, 208.
• 30. Shaikh Z.A., Smith J.C.: Metabolism of orally ingested cadmium in humans. In: Mechanisms of toxicity and hazard evaluation. Ed: B. Holmstedt. Amsterdam, Elsevier/North - Holland Biomedical Press 1980.
• 31.Schelenz R.: Essentielle und toxische Inhaltsstoffe in der taglichen Gesamtnahrung. Bundesforschungsanstalt fur Ernährung. Karlsruhe, 1983.
• 32.Szczygiel A., Bułhak-Jachymczyk B., Nowicka L., i in.: Normy żywienia i wyżywienia. Cz. I. Normy żywienia. Warszawa, Prace IŻŻ, 1987.
• 33. Szczygieł A., Nowicka L, Bułhak-Jachymczyk B., i in.: Normy żywienia i wyżywienia. Cz. II. Normy wyżywienia. Modele racji pokarmowych. Warszawa, Prace IŻŻ, 1987.
• 34. Trzebska-Jeske I., Rutkowska U., Iwanow K.: Laboratoryjna ocena wartości odżywczej przeciętnych całodziennych racji pokarmowych wybranych grup ludności w Polsce. Cz. III. Zawartość wapnia, fosforu, magnezu, żelaza i potasu. Roczn. PZH 1985, 36, 35.
• 35. Uthus E.O., Nielsen F.H.: Effects in rats of iron on lead deprivation. Biol. Trace Elem. Res., 1988, 16, 155.
• 36. Wojtasik A., Baryłko-Pikielna N.: Interakcje metali ciężkich ze składnikami odżywczymi. Żyw. Czlow. Metab., 1992, 19, 273.
• 37. Wojtasik A., Baryłko-Pikielna N.: Wpływ zróżnicowanego spożycia żywności w czterech typach gospodarstw domowych oraz w dwóch makroregionach kraju na pobranie metali ciężkich z dzienną racją pokarmową. Żyw. Człow. Metab., 1993, 4, 351.