Wplyw nawozenia azotem na plon i wybrane cechy jakosci bulw wczesnych odmian ziemniaka Aksamitka i Gloria w silnie zroznicowanych warunkach atmosferycznych

• Autorzy: Wierzbicka A , Mazurczyk W
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Doświadczenie przeprowadzono w Oddziale IHAR w Jadwisinie w latach 1998-1999. Określono wpływ silnie zróżnicowanych warunków pogody w okresie wegetacji i nawożenia azotem na plon i wybrane cechy jakości bulw dwóch odmian ziemniaka: wczesnej ‘Aksamitka’ i bardzo wczesnej ‘Gloria’. Stosowano obornik 25 t·ha⁻¹ i zróżnicowane nawożenie azotem w zakresie od 0 do 200 kg N·ha⁻¹ przy stałym poziomie fosforu (53 kg P·ha⁻¹) i potasu (150 kg K·ha⁻¹). Zastosowane nawożenie N w zakresie 50-200 kg·ha⁻¹ powodowało istotny wzrost plonu, zawartości N ogółem i azotanów w bulwach. W badanych latach wpływ azotu był mocno modyfikowany przez warunki atmosferyczne. W roku o sprzyjającym przebiegu pogody plon był wyższy ok. 7,6 t·ha⁻¹ u bulw młodych i o ok. 15,5 t·ha⁻¹ u bulw dojrzałych. Chłodna i mokra wiosna, która wystąpiła w roku 1999 sprzyjała gromadzeniu azotanów zwłaszcza u bulw zbieranych przed osiągnięciem dojrzałości. Przekroczenie dopuszczalnej ilości powyżej 200 mg NO₃·ha⁻¹ św. masy odnotowano tylko u bulw młodych przy dawce N 200 kg·ha⁻¹, a w stosunku do obiektu kontrolnego bez nawożenia azotem zawartość azotanów wzrosła nawet czterokrotnie. Wpływ nawożenia N na masę 1 bulwy był istotny dopiero w zbiorze po dojrzeniu. U odmiany ‘Gloria’ masa 1 bulwy wzrastała przy dawce do 100 kg N·ha⁻¹, a u odmiany ‘Aksamitka’ do 150 kg N·ha⁻¹. Niezależnie od warunków klimatycznych i terminów zbioru bulwy bardzo wczesnej odmiany ‘Gloria’ odznaczały się większą skłonnością do gromadzenia azotanów i azotu ogółem w porównaniu do bulw wczesnej odmiany ‘Aksamitka’, natomiast wczesna odmiana ‘Aksamitka’ plonowała istotnie wyżej niż bardzo wczesna odmiana ‘Gloria’ średnio o 3,1 t·ha⁻¹ w zbiorze wcześniejszym i o 9,7 t·ha⁻¹ w zbiorze po dojrzeniu.

EN

The experiment was carried out at Jadwisin in 1998-1999. The investigations aimed at determining the effect of nitrogen fertilization and strongly differentiated weather conditions during the period of plant emerging and development on the crop yielding and potato quality of two early cultivars: ‘Aksamitka’ and ‘Gloria’. Moreover, a trial was undertaken at establishing the connection between tuber quality and dates of harvest. Stable manure of 25 t·ha⁻¹ and differentiated nitrogen fertilization within the range from 0 to 200 kg N·ha⁻¹ were used with a constant level of phosphorus P (53 kg·ha⁻¹) and potassium K (150 kg·ha⁻¹). A significant effect of nitrogen fertilization on the increasing of all components was observed. In the investigated years the effect of nitrogen fertilization on some quality components was strongly modified by weather conditions during the vegetation period. In the case of cold and wet spring (1999) an excessive accumulation of nitrates was even 4 times bigger at higher N doses (150 and 200 kg N·ha⁻¹) as compared to objects without nitrogen. The effect of nitrogen on one tuber weight was proved only in mature tubers. Independently on the weather conditions and harvest days ‘Gloria’ tubers accumulated more nitrates than ‘Aksamitka’. Early cultivar of Aksamitka higher yielded than very early cultivar of ‘Gloria’, in the earlier harvest 3.1 t·ha⁻¹ and in the harvest after maturity 9.7 t·ha⁻¹.

Słowa kluczowe

PL

ziemniaki Aksamitka; wielkosc bulw; warunki atmosferyczne; plony; dawki nawozowe; opady atmosferyczne; cechy jakosciowe; ziemniaki Gloria; ziemniaki wczesne; zawartosc azotu; temperatura powietrza; nawozenie azotem

EN

Aksamitka cultivar; potato; tuber size; atmospheric condition; yield; fertilizer dose; atmospheric precipitation; qualitative trait; Gloria cultivar; early potato; nitrogen content; air temperature; nitrogen fertilization

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2006
• Tom: 509
• Opis fizyczny: s.173-185,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wierzbicka A

• Zaklad Agronomii Ziemniaka, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roslin, Oddzial w Jadwisinie, 05-140 Serock

autor

Mazurczyk W

• Zaklad Agronomii Ziemniaka, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roslin, Oddzial w Jadwisinie, 05-140 Serock

Bibliografia

• Dzieżyc J., Nowak L., Panek K. 1987. Dekadowe wskaźniki potrzeb opadowych roślin uprawnych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 314: 35-47.
• Ciećko Z., Mazur T. 1974. Nawożenie azotowe ziemniaków odmiany Flisak. Zesz. Nauk. ART Olsztyn: 151-165.
• Fotyma E. 1979. Pobieranie składników mineralnych przez ziemniak w zależności od nawożenia. Ziemniak: 129-156.
• Fotyma M. 1988. Wpływ nawożenia na jakość plonów, w: Ziemniak. Czuba R. Mazur T. (Red.): 90-114.
• Frydecka-Mazurczyk A., Zgórska K. 1990. Zawartość azotanów w bulwach kilku odmian ziemniaka uprawianych w Jadwisinie w 1988 r. Komunikat. Biul. Inst. Ziem. 40: 17-22.
• Frydecka-Mazurczyk A., Zgórska K., Lis B. 1995. Wpływ nawożenia azotem, roku uprawy i terminu zbioru na zawartość azotanów w bulwach ziemniaków odmian wczesnych. Sesja Nauk. „Agrotechnika ziemniaka i wybrane zagadnienia z przechowalnictwa” Jadwisin, 9-10 III, Inst. Ziem. Bonin: 59-62.
• Frydecka-Mazurczyk A., Zgórska K. 1996. Czynniki wpływające na zawartość azotanów w bulwach ziemniaka. Biul. Inst. Ziem. 47: 111-125.
• Kaczorek S. 1982. Wpływ naturalnych warunków wilgotnościowych w okresie wegetacji na efektywność nawożenia ziemniaków azotem. Biul. Inst. Ziem. 28: 149-161.
• Kaczorek S., Wierzejska A. 1987. Maksymalne biologicznie dawki N w uprawie ziemniaków. Konf. Nauk. „Agrotechnika ziemniaka i wybrane zagadnienia z przechowalnictwa” Jadwisin, 4-5 III, Inst. Ziem. Bonin: 10—13.
• Lis B. 1995. Poziom azotanów w bulwach ziemniaka odmian wczesnych w odniesieniu do propozycji normy dopuszczalnej ich zawartości Sesja Nauk. „Agrotechnika ziemniaka i wybrane zagadnienia z przechowalnictwa” Jadwisin, 9-10 III, Inst. Ziem. Bonin: 63-66.
• Lis B. 1996. Wpływ długości okresu wegetacji odmian i nawożenia azotowego na zawartość azotanów w bulwach ziemniaka. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 440: 217-222.
• Lis B., Mazurczyk W. 2000. Sposoby obniżania zawartości azotanów w bulwach ziemniaka. Konf. Nauk. „Ziemniak spożywczy i przemysłowy oraz jego przetwarzanie” Polanica Zdrój 8-11 V: 96-97.
• Lis B., Wierzejska-Bujakowska A. 2000. Wykorzystanie azotu przez jadalne odmiany ziemniaka, a ich plonowanie. Biul. IHAR 213: 87-98.
• Mazur T., Kreft L., Ciećko Z. 1988. Wpływ wzrastającego nawożenia azotem na plon i zawartość białka czterech nowych odmian ziemniaka. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 238: 139-146.
• Mazurczyk W. 1988. Skład chemiczny dojrzałych bulw 43 odmian ziemniaka. Biul. Inst. Ziem. 37: 11-20.
• Molga M. 1970. Wskaźniki rolniczo-klimatyczne o charakterze kompleksowym, w: Meteorologia rolnicza. PWRiL Warszawa: 454-459.
• Reda S., Łojkowska E. Jastrzębska Z. 1993. Wpływ nawożenia azotem na zawartość azotanów w bulwach ziemniaka. Biul. Inst. Ziem. 42: 29-35.
• Roztropowicz S., Ubysz-Borucka L. 1972. Wpływ wysokości dawek azotu oraz jego rodzaju na plonowanie ziemniaków. Ziemniak: 83-138.
• Rozporządzenie MZ 2003. Z dnia 13 stycznia 2003 r. w sprawie maksymalnych poziomów zanieczyszczeń azotanami warzyw i ziemniaków (świeżych i mrożonych). Dz. U. Nr 37 poz. 326: 9.
• Wierzbicka A., Lis B., Mazurczyk W. 2001. Water deficit during vegetation versus crop yielding and nitrogen utilisation by early potato cultivars. Abstr. of Fourth International Conf. „Ecophysiological Aspects of Plant Responses to Stress Factors” Cracow, 5-7 IX, Acta Physiol. Plant. 23(3) supl.: 102.
• Wierzejska-Bujakowska A. 1995. Wymagania nawozowe wczesnych odmian ziemniaka. XXVIII Sesja Nauk. Inst. Ziem. „Agrotechnika i wybrane zagadnienia z przechowalnictwa” 9-10 III, Bonin: 31-38.