Study on the intersexual differentiation of foraging niche in relation to abundance of winter food in Great Spotted Woodpecker Dendrocopos major

• Autorzy: Osiejuk T S

Warianty tytułu

PL

Badania nad miedzyplciowym zroznicowaniem niszy zerowiskowej dzieciola duzego w zaleznosci od obfitosci pokarmu w zimie

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Intersexual differences in foraging patterns during three winters with different availability of Scots Pine Pinus sylvestris cones were studied. Decreased cone availability was associated with changes in foraging behaviour: (1) both sexes used less cones and exploited more bark/wood; (2) both sexes increased their foraging diversity as they were forced to exploit other food sources; (3) intersexual niche overlap decreased significantly. Males were significantly more aggressive and territorial in cone poor winters than in winters with rich cone crops. Conclusions: territoriality in Great Spotted Woodpecker reduced intraspecific competition for food in winter. Territoriality, in the case studied, was a behavioural adaptation which is plastic and depends on food availability.

PL

Badano różnice w behawiorze żerowiskowym samców i samic dzięcioła dużego podczas dwóch zim (1991-1992) o bardzo dużej, a następnie w zimie (1992/93) relatywnie o ok. połowę mniejszej obfitości szyszek sosny. Badania prowadzono w Wielkopolskim Parku Narodowym na ok. 30 ha powierzchni grądu z domieszką starego drzewostanu sosnowego, w trakcie trzech zim w latach 1990-1993. Każdego roku obserwowano od ośmiu do dwunastu osobników i notowano szereg parametrów opisujących ich zachowanie żerowiskowe (tab. 1-3). Notowano również przypadki agresji między osobnikami. Analiza danych miała na celu stwierdzenie, czy międzypłciowe różnice w behawiorze żerowiskowym są stałe, czy też zależą od zmian dostępności szyszek sosny, które są ważnym pokarmem zimowym dzięcioła dużego. W czasie zim z urodzajem szyszek zachowanie żerowiskowe samców i samic było dość podobne, choć pewne istotne statystycznie różnice były stwierdzone (tab. 4). Samce żerowały więcej na martwych drzewach, zaś samice w niższych partiach drzew (tab. 1). Były również nieco bardziej ruchliwe niż samce (tab. 3). Głównym pokarmem ptaków obu płci były szyszki, chociaż samce korzystały z nich w większym stopniu (tab. 3). Przypadki agresywnych kontaktów między ptakami różnej płci były rzadkie i prawdopodobnie nie istniały ścisłe terytoria osobnicze. W sezonie z mniejszą dostępnością szyszek osobniki obu płci różniły się istotnie pod względem większości cech behawioru żerowiskowego (tab. 1-4). Nastąpił istotny spadek użytkowania szyszek a ptaki eksploatowały w większym stopniu bezkręgowce ukryte na powierzchni i pod korą drzew, i znacznie zwiększyły różnorodność stosowanych technik (tab. 3). Eksploatowały środowisko bardziej równomiernie niż w zimach, gdy szyszki były bardziej dostępne (tab. 5 i 6). Samce były wtedy również stosunkowo bardziej agresywne i terytorialne. Wyniki badań potwierdzają teorię, iż terytorializm u dzięcioła dużego jest adaptacją, której funkcją jest obniżanie konkurencji wewnątrzgatunkowej o pokarm w okresie zimowym. Wskazują jednak również, iż w warunkach dużej dostępności pokarmu w zimie (np. szyszek sosny) dzięcioły duże mogą znacznie obniżać swoją terytorialność. Jest to cecha behawioralna o dużej plastyczności. Terytorializm u badanego gatunku był zależny od warunków pokarmowych.

Słowa kluczowe

PL

ptaki; szyszki; dzieciol duzy; zerowanie; terytorializm; Dendrocopos major; ornitologia; Wielkopolski Park Narodowy; dzieciolowate; nisze pokarmowe; Picidae; konkurencja wewnatrzgatunkowa; zasobnosc pokarmowa; zima; dymorfizm plciowy

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 1998
• Tom: 33
• Numer: 3-4
• Opis fizyczny: s.135-141, tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Osiejuk T S

• Uniwersytet A.Mickiewicza, Szamarzewskiego 91a, 60-569 Poznan

Bibliografia

• Aulén G., Lundberg A. 1991. Sexual dimorphism and patterns of territory use by the White-backed Woodpecker Dendrocopos leucotos. Ornis Scand. 22:60-64.
• Austin T. 1976. Sexual and seasonal differences in foraging of Ladder-backed Woodpeckers. Condor 78:317-323.
• Białobok S., Boratyński A., Bugała W. (eds.). 1993. [The Biology of Scots pine.] Institute of Dendrology, Sorus, Poznań-Kórnik. pp. 211-214.
• Carpenter F. L., Paton D. C., Hixon M. A. 1983. Weight gain and adjustment of feeding territory size in migrant hummingbirds. Proc. Natn. Acad. Sci. USA 80: 7259-7263.
• Cramp S. (eds.). 1985. The Birds of Western Palearctic. Vol. 4. Oxford Univ. Press, Oxford.
• Dziabaszewski A. 1976. [Arachnoidea (Arana, Opiliones, Pseudoscorpionidea) on crows of trees. An Ecological Faunistic Study.] Univ. A. Mickiewicz Zool. Ser. 4:1-218.
• Gamboa G. J., Brown K. M. 1976. Comparative foraging behaviour of six sympatric woodpecker species. Proc. Iowa Acad. Sci. 82:179-181.
• Gill F. B, Wolf L. L. 1975. Economics of feeding territoriality in the golde-winged sunbird. Ecology 56:333-345.
• Hogstad O. 1971. [Notes on the winter food of the Great spotted woodpecker, Dendrocopos major.] Sterna 10:233-241.
• Hogstad O. 1976. Sexual dimorphism and divergence in winter foraging behaviour of three-toed woodpecker Picoides tridactylus and three Dendrocopos species. Ibis 118:198-203.
• Hogstad O. 1978. Sexual dimorphism in relation to winter foraging and territorial behaviour of the Three-toed Woodpecker Picoides tridactylus and three Dendrocopos species. Ibis 120:198-203.
• Horn H. S. 1966. The measurements of "overlap" in ecological studies. Am. Nat. 100:419-424.
• Ishida K. 1990. Woodpecker activities and forest structure, with regard to recording techniques for conservational research. In: Carlson A., Aulén G. (eds.). Conservation and management of woodpecker populatios. Swedish Univ. of Agricult. Sc., Dept, of Wildlife Ecology, Uppsala, 17:103-116.
• Kilham K. 1965. Differences in feeding behaviour of male and female hairy woodpeckers. Wilson Bull. 77:134-145.
• Kisiel D. S. 1972. Foraging behaviour of Dendrocopos villosus and i D. pubescens in eastern New York State. Condor 74:393-398.
• Krebs C. J. 1989. Ecological methodology. University of British Columbia. Harper Collins Publisher, New York.
• Krebs, J. R., Davies, N. B. 1987. An introduction to behavioural ecology. 2nd ed. Blackwell Sci. Publ., Oxford, pp. 93-110.
• Lester D. 1992. Great Spotted Woodpecker apparently feeding on nectar. British Birds 85:40-41.
• Ligon J. D. 1968. Sexual differences in foraging behaviour in two species of Dendrocopos woodpeckers. Auk 85:203-215.
• Matsuoka S. 1977. [On the ecological overlaps and differences among five sympatric species of woodpeckers, with special reference to their foraging ecology.] Ph.D. Thesis at University of Hokkaido.
• Osiejuk T. S. 1993. [Habitat selection vs. territory size in bark-foraging guild.] Ms. Thesis, Dept. of Avian Biol. & Ecol., Univ. A. Mickiewicz, Poznań.
• Osiejuk T. S. 1994. Sexual dimorphism in foraging behaviour of the Great Spotted Woodpecker Dendrocopos major during winters with rich crops of Scots pine cones. Omis Fennica 71:144-150.
• Peters Wm. D., Grubb T. C. Jr. 1983. An experimental analysis of sex- specific foraging in the downy woodpecker, Picoides pubescens. Ecology 64:1437-1443.
• Pielou E. C. 1966. The measurement of diversity in different type of biological collections. J. Theor. Biol. 13:131-144.
• Руkе G. H. 1979. The ecconomics of territory size and time budgets in the golden-winged sunbird. Amer. Nat. 114:131-145.
• Rosner В. 1986. Fundamentals of biostatistics. Duxbury Press, Harvard Univ., Boston, Mass..
• Selander R. K. 1966. Sexual dimorphism and differential niche utilization in birds. Condor 68:113-151.
• Storer R. W. 1966. Sexual dimorphism and food habits in three North American accipiters. Auk 83:423-436.
• Suhonen J., Kuitunen, M. 1991. Intersexual foraging niche differentiation within the breeding pair in the Common Treecreeper Certhia familiaris. Ornis Scand. 22:313-318.
• Török J. 1990. Resource partitioning among three woodpecker species Dendrocopos spp. during the breeding season. Holarctic Ecology 13:257-264.
• Vanicsek L. 1988. The study of bird species foraging on the bark. Aquila 95: 83-93.
• Wallace R. W. 1974. Ecological and social implications of sexual dimorphism in five melanerpine woodpeckers. Condor 76:238-248.
• Zar J. 1984. Biostatistical analysis. 2nd ed. Pretince-Hall, Inc., Englewood Cliffs, pp. 138-145,219-222.