A new Pliensbachian [Early Jurassic] neoselachian shark fauna from Southern Sweden

• Autorzy: Rees J
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Hettangian to Pliensbachian neoselachian tooth assemblages from marine deposits in northwest Europe are dominated by palaeospinacids. In the Toarcian, elasmobranch faunas tend to be more diverse and several other neoselachian groups have their first occurrence. A small, but surprisingly diverse, neoselachian tooth assemblage, comprising seven taxa, has been extracted from Pliensbachian sediments within the Rya Formation in southern Sweden. The fauna includes five synechodontiform species; Synechodus occultidens, S. enniskilleni, 'Synechodus' sp., Paraorthacodus sp., and Sphenodus sp. The remaining two species include Hexanchidae indet. and Agaleus dorsetensis. The exclusively Early Jurassic A. dorsetensis is separated from all other neoselachians on the basis of tooth morphology and is here included in the new, monotypic family Agaleidae nov. The assemblage from the Rya Formation is the first selachian fauna to be recorded from the Jurassic of Sweden and it has a composition quite different from contemporary faunas found in other areas of Europe. The neoselachian part of the fauna is more diverse while hybodont sharks are represented solely by a single species.

PL

W pracy omówiono zespoły zębów wczesnojurajskich nowożarłaczy (Neoselachii) z Europy Północnej. W zespołach z osadów morskich najwcześniejszych pięter wczesnej jury (hetang-pliensbach) przeważają paleospinacydy, jednak różnorodność gatunkowa jest niska. W toarku, fauny spodoustych różnicują się bardziej, w tym po raz pierwszy pojawiają się rodziny rekinów rogatych (różnozębnych; Heterodontidae), Brachaeluridae i rochowatych (Rhinobatidae). Z osadów pliensbachu formacji Rya w południowej Szwecji pochodzi mały, lecz zaskakująco zróżnicowany zespół zebów nowożarłaczy, liczący siedem gatunków. Fauna ta obejmuje pięć gatunków synechodontokształtnych: Synechodus occultidens, S. enniskilleni, 'Synechodus' sp., Paraorthacodus sp. and Sphenodus sp. Pozostałe dwie formy to Agaleus dorsetensis i bliżej nieoznaczony przedstawiciel sześcioszparowatych (Hexanchidae). Wyłącznie wczesnojurajski A. dorsetensis różni się od wszystkich pozostałych nowożałaczy morfologią zębów, toteż został zaliczony do nowej, jednogatunkowej rodziny Agaleidae. Do cech odróżniających Agaleidae od innych nowożarłaczy należą: poziomy grzbiecik u podstawy korony zęba oraz wysoki korzeń z centralnym zgrubieniem od strony wargowej. Zespół z formacji Rya jest pierwszą fauną rekinów z jury Szwecji i różni się składem gatunkowym od ówczesnych zespołów z innych regionów Europy. Nowożarłacze z formacji Rya są bardziej różnorodne gatunkowo, zaś hybodonty reprezentuje pojedynczy gatunek Hybodus reticulatus. Synemurskie fauny z Anglii i Belgii zawierają natomiast kilka gatunków hybodontów zaliczanych do dwóch rodzajów: Hybodus i Acrodus, a tylko trzy gatunki nowożarłaczy. Acrodus wymarł zapewne przed pliensbachem i nie występuje w żadnej ze znanych faun tego wieku. Zespół synechodontokształtnych z formacji Rya jest najbogatszy z dotąd opisanych. Synechodontokształtne mogły przeżyć rozkwit we wczesnej jurze, gdyż prawie nie było wówczas innych nowożarłaczy.

Słowa kluczowe

EN

Neoselachii; fauna; marine deposit; shark; neoselachian shark; Scania; Sweden; Rya Formation; tooth; Early Jurassic; Pliensbachian; paleontology

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 2000
• Tom: 45
• Numer: 4
• Opis fizyczny: p.407-424,fig.

Twórcy

autor

Rees J

• Department of Geology, Lund University, Solvegatan 13, SE-223 62 Lund, Sweden

Bibliografia

• Beaumont, G. de 1960. Contribution à l'etude des genres Orthacodus Woodw. et Notidanus Cuv. (Selachii). - Schweizerischen Paläontologischen Abhandlungen 77, 1-46.
• Bergström, J., Holland, B., Larsson, K., Norling, E., & Sivhed, U. 1982. Guide to excursions in Scania. - Sveriges geologiska undersökning Ca 54, 1-95.
• Biddle, J.-P. 1993. Quelques élasmobranches du Domérien (Jurassique inférieur) de la région du Mans (Sarthe, France). - Cossmanniana 2, 61-66.
• Cappetta, H. 1987. Chondrichthyes II, Mesozoic and Cenozoic Elasmobranchii. -Handbook of Palaeoichthyology 3B, 1-193.
• Cappetta, H., Duffin, C., & Židek, J. 1993. Chondrichthyes. In: M.J. Benton (ed.), The Fossil Record 2, 593-609. Chapman & Hall, London.
• Casier, E. 1959. Contributions à l'étude des Poissons Fossiles de la Belgique. XII. Sélaciens et Holocephales sinémuriens de la province de Luxembourg. - Institut royal des Sciences naturelles de Belgique Bulletin 35, 1-27.
• Cuny, G. & Benton, M.J. 1999. Early radiation of the Neoselachian sharks in western Europe. - Geobios 32, 193-204.
• Delsate, D. & Duffin, C.J. 1993. Chondrichthyens du Sinémurian de Belgique. - Belgian Geological Survey Professional Paper 264, 103-136.
• Delsate, D. & Godefroit, P. 1995. Chondrichthyens du Toarcien inférieur d'Aubange (Lorraine belge). - Belgian Geological Survey Professional Paper 278, 23-43.
• Delsate, D., Herman, J., & Lepage, J.-C. 1989. Nouvelles faunes d'Elasmobranches du Toarcien de la Lorraine Belge. -Bulletin de la Société belge de Géologie 98, 77-80.
• Delsate, D. & Thies, D. 1995. Teeth of the fossil shark Annea Thies 1983 (Elasmobranchii, Neoselachii) from the Toarcian of Belgium. -Belgian Geological Survey Professional Paper 278, 45-64.
• Duffin, C.J. 1987. Palaeospinax pinnai n. sp., a new palaeospinacid shark from the Sinemurian (Lower Jurassic) of Osteno (Lombardy, Italy). - Atti della Società Italiana di Scienze Naturali e del Museo Civico di Storia Naturale di Milano 128, 185-202.
• Duffin, C.J. 1998. Ostenoselache stenosoma n. g. n. sp., a new neoselachian shark from the Sinemurian (Early Jurassic) of Osteno (Lombardy, Italy). - Paleontologia Lombarda 9, 1-27.
• Duffin, C.J. & Ward, D.J. 1983. Teeth of a new Neoselachian shark from the British Lower Jurassic. - Palaeontology 26, 839-844.
• Duffin, C.J. &Ward, D.J. 1993. The Early Jurassic palaeospinacid sharks of Lyme Regis, southern England. -Belgian Geological Survey Professional Paper 264, 53-102.
• Guy-Ohlson, D. & Norling, E. 1994. Jurassic sequences in Sweden. - Geobios, MS. 17, 275-286.
• Johns, M.J., Barnes, C.R., & Orchard, M.J. 1997. Taxonomy and biostratigraphy of Middle and Late Triassic elasmobranch ichthyoliths from northeastern British Columbia. - Geological Survey of Canada Bulletin 502, 1-235.
• Lamaud, P. 1979. Selaciens du Lias de l'est de la France. -Bulletin de la Société d'Histoire Naturelle du Pays de Montbéliard 1979, 119-124.
• Maisey, J.G. 1977. The fossil selachian fishes Palaeospinax Egerton, 1872 and Nemacanthus Agassiz, 1837. -Zoological Journal of the Linnean Society 60, 259-273.
• Maisey, J.G. 1985. Cranial morphology of the fossil elasmobranch Synechodus dubrisiensis. -American Museum Novitates 2804, 1-28.
• Malling, C. & Grönwall, K.A. 1909. En Fauna i Bornholms Lias [in Danish with French summary]. - Meddelelser fra Dansk geologisk Forening 15, 271-317.
• Moberg, J.C. 1888. Om Lias i sydöstra Skåne [in Swedish]. - Sveriges geologiska undersökning C 99, 1-86.
• Norling, E., Ahlberg, A., Erlström, M., & Sivhed, U. 1993. Guide to the Upper Triassic and Jurassic geology of Sweden. - Sveriges geologiska undersokning Ca 82, 1-71.
• Norling, E. & Bergström, J. 1987. Mesozoic and Cenozoic tectonic evolution of Scania, southern Sweden. - Tectonophysics 137, 7-19.
• Rees, J. 1998. Early Jurassic selachians from the Hasle Formation on Bornholm, Denmark. - Acta Palaeontologica Polonica 43, 439-452.
• Reif, W.-E. 1978. Types of morphogenesis of the dermal skeleton in fossil sharks. - Paläontologische Zeitschrift 52, 110-128.
• Siverson, M. 1991. Neoselachian sharks from the Early Jurassic Hasle Formation on Bornholm, Denmark. In: L. Arndorff (ed.), Lundadagarna i Historisk Geologi och Paleontologi II, abstracts. - Lund Publications in Geology 96, 19.
• Thies, D. 1983. Jurazeitliche Neoselachier aus Deutschland und S-England. - Courier Forschungsinstitut Senckenberg 58, 1-116.
• Thies, D. 1992. A new species of Palaeospinax (Chondrichthyes, Neoselachii) from the Lower Jurassic Posidonia Shale of southern Germany. - Palaontologiscke Zeitschrift 66, 137-146.
• Thies, D. 1993a. New evidence of Annea and Jurobatos, two rare neoselachians (Pisces, Chondrichthyes) from the Jurassic of Europe. -Belgian Geological Survey Professional Paper 264, 137-146.
• Thies, D. 1993b. Palaeospinax, Synechodus and/or Paraorthacodus. Is the problem of palaeospinacid genera (Pisces, Neoselachii) solved? - Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, Monatshefte 1993, 724-732.
• Thies, D. 1995. Placoid scales (Chondrichthyes: Elasmobranchii) from the Late Jurassic (Kimmeridgian) of northern Germany. -Journal of Vertebrate Paleontology 15, 463-481.
• Troedsson, G. 1951. On the Höganäs series of Sweden (Rhaeto-Lias). -Lunds Universitets Årsskrift N. F. 47, 1-268.
• Ward, D. J. 1981. A simple machine for bulk processing of clays and silts. - Tertiary research 3,121-124.
• Woodward, A.S. 1889. Catalogue of the Fossil Fishes in the British Museum (Natural History. 1. Elasmobranchii. xliv + 474 pp. British Museum (Natural History), London.
• Ziegler, P.A. 1990. Geological Atlas of Western and Central Europe 1990. 239 pp., 56 encl. Shell Internationale Petroleum Maatschappij, The Hague.