Monitoring gospodarki komunalnej w 1999 r.

• Autorzy: Czechowicz M
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Monitoring gospodarki komunalnej utworzony został w 1993 roku z założeniem, że będzie stanowił instrument polityki komunalnej Państwa, dostarczając informacji o rynku usług komunalnych. Jednostką upoważnioną do zorganizowania i prowadzenia monitoringu jest Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej w Warszawie na zlecenie Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast. Jednostkami monitorowanymi są gminy miejskie liczące 10 tysięcy i więcej mieszkańców oraz działające na ich obszarze komunalne przedsiębiorstwa użyteczności publicznej. Informacje pozyskiwane są korespondencyjnie, na zasadzie dobrowolności, na podstawie ankiet zawierających zestaw pytań zamkniętych za okres jednego roku. Obecnie monitoring jest jedynym źródłem danych empirycznych dla wieloaspektowych analiz i oceny stanu w komunalnym sektorze użyteczności publicznej. Uzyskane bazy danych pozwalają określić tendencje zmian na rynku usług komunalnych. Ukazują również procesy dostosowawcze do warunków gospodarki rynkowej po stronie gmin jako ustawowych organizatorów usług oraz przedsiębiorstw komunalnych - dostawców usług. Wyniki monitoringu w 1999 r. potwierdzają postępującą restrukturyzację sektora komunalnego, wspieraną wielorakimi narzędziami polityki samorządów lokalnych i Państwa. W zakresie przekształceń własnościowych rozwiązania polskie potwierdzają kierunek rozwiązań światowych, zarówno stosunkowo szybkiej prywatyzacji niektórych dziedzin usług (wywóz odpadów), jak i stopniowego angażowania kapitału prywatnego w wysoce kapitałochłonne dziedziny infrastruktury komunalnej (ciepłownictwo zdala czynne, wodociągi, kanalizacja). Prywatyzacja postępuje w dziedzinach niższego ryzyka inwestowania (okres zwrotu kapitału, stopa zysku w działalności operacyjnej). Spółki prawa handlowego, jako dominująca forma organizacyjna działalności gospodarczej, dają potencjalne możliwości zarówno usprawnienia zarządzania, eksploatacji, jak i rozwoju finansowego przedsiębiorstw komunalnych. Spadek ilości świadczonych usług, o dużej skali, stwarza nowe wymagania dla systemów ekonomicznych przedsiębiorstw i zapewnienia ciągłości dostaw usług. Odnotowane w trzech dziedzinach infrastruktury zmiany są następstwem procesów recesyjnych w sferze produkcyjnej i racjonalizacji zużycia wody w gospodarstwach domowych, modernizacji systemów ciepłowniczych obniżających jednostkowe zużycie energii, wzrostu udziału motoryzacji indywidualnej w przewozach osobowych. Gminy jako ustawowy organizator usług komunalnych realizują politykę zapewnienia powszechnej ich dostępności. Priorytetowymi dziedzinami wysokiego wsparcia inwestycyjnego z budżetów gmin są usługi kanalizacyjne - odprowadzania i oczyszczania ścieków, oraz zwyżkujące od 1999 r. obiekty unieszkodliwiania odpadów. Gminne programy (plany) rozwoju systemów infrastruktury komunalnej nie stanowią jeszcze powszechnie stosowanego narzędzia zarządzania gospodarką lokalną. Niemniej intencje licznych gmin są zbieżne z polityką państwa, odnośnie dopełniania standardów jakości wody i ścieków oraz tworzenia zintegrowanej gospodarki odpadami na obszarze kilku gmin, niekiedy powiatu. Deklarowany horyzont czasowy programów (planów) rozwoju, w wysokim stopniu długookresowy i kierunkowy, podnosi ich rangę w kształtowaniu infrastruktury technicznej gmin. Ograniczony zakres finansowania bieżącej działalności gospodarczej usług odpłatnych (woda, ścieki, energia cieplna, odpady) wskazuje na zmianę strategii gmin respektujących zasadę samofinansowania przedsiębiorstw komunalnych. Sytuacja finansowa przedsiębiorstw komunalnych jest determinowana niekorzystnymi zmianami na rynku usług (spadek dostaw). Czynnikiem podwyższającym koszty bieżące jest poprawa standardów usług. Te i inne jeszcze czynniki zwiększają stopień niedostosowania relacji koszty-ceny usług, szczególnie w kapitałochłonnych dziedzinach infrastruktury. Niski stosunkowo poziom rentowności netto przedsiębiorstw stwarza ograniczania w finansowaniu modernizacji i rozbudowy istniejących systemów ze środków własnych. Wzrasta stopień samofinansowania tych inwestycji poprzez korzystanie ze źródeł zewnętrznych (pożyczki, kredyty preferencyjne, kredyty komercyjne, środki pomocowe i inne).

EN

Monitoring of municipal economy was established in 1993 with the assumption that it will be the instrument of state municipal politics, concerning the information on the municipal service market. The authorized unit to the organization and management of monitoring is the Institute of Physical Planning and Municipal Economy in Warsaw on the order of the Central Office of Housing and Urban Development. The moinitoring units are the urban communities of 10 thousand and more inhabitants and working on their area municipal enterprises of public use. Informations are obtained by correspondence, on voluntary principle,basing on inquiries including a set of questions closed for a period of one year. Nowadays the monitoring is one of empiric data sources for many aspect analyses and evaluation of condition in the municipal sector of public use. The obtained data-bases allow to define the tendencies of changes on the municipal service market. They also show the conformity processes to the conditions of market economy on the side of communities as the statutory organizers of services and municipal companies - service supplyers. The results of monitoring in 1999 year confirm the advancing restructu- rization of the municipal sector, supported by various tools of local governments and state politics. In the range of property transformations the Polish solutions confirm the direction in the worldwide solutions, both a comparatively fast privatization of some fields of services (wastes transport), as a gradual engagement of private capital in a highly capital needed fields of municipal infrastructure (remote control heating, water-supply service, sewerage system). Private enterprises are going in the fields of lower risk of investment (period of capital refund, rate of profit in the operational activities). The commercial law companies as the dominant organizational form of economic activity, give potential abilities both for the improvement of management and exploitation, as well the financial development of municipal enterprises. The increase in the number of rendered services of a big scale creates the new requests for the economic, systems of enterprises and assures the permanent services delivery. The noted changes in the three fields of infrastructure are the succession of recession processes in the production scope and the rationalization of water consumption in the households, the modernization of heating systems decreasing the unit energy consumption, growth of individual motorization in passenger transport.The communities as the statutory organizer of the municipal service realize the politics of their universal accessibility assurance. The priority fields of high investment support from community budgets are sewerage service - offtake and purification of sewerage and increasing from 1999 year objects of wastes destruction and neutralization. The community development programmes (plans) of municipal infrastructure systems do not constitute yet the commonly applied tool of management with the local economy. Nevertheless, the intentions of numerous communities are strict with the state politics, refe- ring to the standards accomplishment of water and sewerage quality and the creation of integrated wastes economy on the area of a few communities, sometimes a poviat. The declared time horizon of the development programmes (plans) in a high degree long-term and directional, rises their importance in the shaping of technical infrastructure in communities. The limited range of current economic activity financing of payable services (water, sewerage, heat energy, wastes) indicates for the change in community strategy, respecting the principle of self-financing in municipal enterprises. The financial situation of municipal enterprises is determined by disadvantageous changes on the service market (decrease of supplies). The factor rising the current costs is the betterment of service standards. These and another services increase the degree of inadju- stment of relation costs-prices of services, particulary in capital-absorptive fields of infrastructure. The relatively low level of net remunerativeness of enterprises creates the limitations in the financing of modernization and rebuilding of existing systems from the own finances. The self-financing degree of these investments is growing by using of external sources (loans, preferential credits, commercial credits, assistance means and the others).

Słowa kluczowe

PL

gospodarka komunalna; polityka panstwa; monitoring

• Wydawca: -
• Czasopismo: Człowiek i Środowisko
• Rocznik: 2001
• Tom: 25
• Numer: 3
• Opis fizyczny: s.333-345,tab.

Twórcy

autor

Czechowicz M

• Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, 02-078 Warszawa, ul. Krzywickiego 9